Aktualizacja aptekarskich książeczek zdrowia

Do końca 2002 r. obowiązywały przepisy, zgodnie z którymi badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegały osoby pracujące w aptekach na stanowiskach wymagających bezpośredniego stykania się ze środkami farmaceutycznymi podczas ich wyrobu, przerobu, pakowania, fasowania, wydawania, a także przy sprzątaniu pomieszczeń i urządzeń. Badaniom tym podlegali też uczniowie szkół zawodowych odbywający praktyczną naukę zawodu na tych stanowiskach. Wyniki badań były dokumentowane w pracowniczych książeczkach zdrowia, które należało przechowywać w aptece i udostępniać organom kontroli sanitarnej. Po wygaśnięciu tych przepisów zabrakło unormowań szczegółowych, które precyzowałyby dopełnienie obowiązku poddania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym w stosunku do personelu aptek. Pozostawał tylko ogólny przepis ustawy o chorobach zakaźnych i zakażeniach, nakładający obowiązek poddania się badaniom na osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Analogiczny przepis nakładał ten sam obowiązek na uczniów i studentów kształcących się do wykonywania takich prac.

Nowe przepisy resortu zdrowia

Unormowania szczegółowe pojawiły się dopiero w tym roku. Praca w aptekach, punktach aptecznych, sklepach zielarskich i hurtowniach farmaceutycznych została uwzględniona w ministerialnym wykazie prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby. Chodzi o prace na stanowiskach związanych z wytwarzaniem, pakowaniem, dystrybucją lub przechowywaniem leków doustnych, z przygotowywaniem i wydawaniem leków, a także z myciem naczyń i pojemników przeznaczonych na leki, stwarzające zagrożenie przeniesienia zakażenia drogą pokarmową, niezależnie od rodzaju wykonywanych czynności zawodowych.
Warto zauważyć, że pracy w aptekach nie uwzględniał poprzednio obowiązujący wykaz prac z 2003 r., co wskazywałoby na to, że pracownicy aptek nie zostali wówczas objęci obowiązkiem poddania się badaniom sanitarno-epidemiologicznym. Obecnie obowiązek ten został wyraźnie określony w stosunku do farmaceutów i sprzątaczek wykonujących wyżej wymienione prace, jak również w stosunku do studentów farmacji.

Rozszerzony zakres badań

Wymóg aktualizacji badań w książeczkach wiąże się ze zmianą zakresu zakażeń, jakie brane są obecnie pod uwagę. Badania sprzed 2003 r. dotyczyły występowania chorób zakaźnych w stanie ostrym, czerwonki przewlekłej, gruźlicy, jaglicy, trądu, twardzieli, świerzbu i innych chorób zakaźnych skóry oraz wszawicy. Do sierpnia tego roku obowiązywały tylko badania w celu identyfikacji zakażenia prątkami gruźlicy, pałeczkami duru brzusznego, durów rzekomych A, B i C oraz innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella i Shigella. W tym roku badania zostały rozszerzone na zakażenia innymi czynnikami chorobotwórczymi. Zostały one dokładnie określone w wykazie dołączonym do rozporządzenia ministra zdrowia z 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu czynników chorobotwórczych oraz stanów chorobowych spowodowanych tymi czynnikami, którymi zakażenie wyklucza wykonywanie niektórych prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz.U. nr 132, poz. 928).
Obowiązek wydania książeczek pracownikom wiąże się nie tylko z koniecznością ich aktualizacji, ale także z tym, że zgodnie z nowymi przepisami, książeczki zdrowia przechowują osoby badane. Skierowanie na badania odpowiednich osób, jak również pokrycie kosztów tych badań należy do obowiązków właściciela apteki. Na badania do celów sanitarno-epidemiologicznych składają się badania laboratoryjne, wykonywane przez stacje sanitarno-epidemiologiczne oraz badanie lekarskie, po którym lekarz dokonuje wpisu w książeczce zdrowia. Jeżeli lekarz nie oznaczy daty następnego badania, to badania obowiązują bezterminowo, a ich powtórzenie wymagane jest tylko w przypadku ponownego podjęcia pracy po przebyciu zakażenia. W przypadku stwierdzenia przeciwwskazań właściciel apteki zobowiązany jest, z zachowaniem poufności, niezwłocznie odsunąć pracownika od prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby.

Podstawa prawna:
1) art. 6, 7, 38 i 40 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o chorobach zakaźnych i zakażeniach (Dz.U. nr 126, poz. 1384 ze zm.),
2) ust. 2 pkt 7 załącznika do rozporządzenia ministra zdrowia z dnia 10 lipca 2006 r. w sprawie wykazu prac, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia na inne osoby (Dz.U. nr 133, poz. 939),
3) rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 2 lutego 2006 r. w sprawie badań do celów sanitarno-epidemioloicznych (Dz.U. nr 25, poz. 191),
4) rozporządzenie ministra zdrowia z dnia 29 sierpnia 1958 r. w sprawie warunków zdrowia wymaganych ze względów sanitarno-epidemiologicznych od osób wykonujących niektóre zajęcia zarobkowe (Dz.U. nr 56, poz. 275; zm. Dz.U. z 1971 r. nr 9, poz. 96).