Dobry lekarz to wyspany lekarz

Pole bitwy, niebezpieczna akcja policji czy interwencja chirurga na sali operacyjnej - decyzje podjęte w takich sytuacjach mogą decydować o życiu i śmierci. O ich trafności może natomiast zadecydować odpowiednia ilość snu - twierdzą naukowcy z Washington State University (WSU).

Uczeni przeprowadzili eksperyment, który pokazał, że niewyspany mózg po prostu nie jest w stanie przetwarzać pewnych, kluczowych informacji, bez względu na to, jak bardzo ktoś się stara.

Uczeni tłumaczą, że w naturalnych warunkach podejmowanie decyzji wymaga dynamicznego poznawania i rozumienia sytuacji, która zwykle jest zmienna. Na przykład chirurg może zauważyć zmianę w stanie pacjenta w środku operacji. Może wtedy wykorzystać tę informację do modyfikacji swojego postępowania.

Badacze postawili sobie za zadanie sprawdzenie, jak niewyspane osoby sobie z tym radzą. "W naszym badaniu nowością jest wykorzystanie prostego, laboratoryjnego zadania, które uwzględnia ten kluczowy aspekt podejmowania decyzji w rzeczywistym świecie, jakim jest dostosowywanie się do nowych informacji w zmiennych warunkach" - wyjaśnia prof. John Hinson, jeden z autorów badania.

Eksperyment był prosty, lecz pomysłowy. Uczestnikom wyświetlano kolejno różne numery. Na niektóre z nich mieli reagować a inne ignorować. Na podjęcie decyzji mieli mniej niż sekundę. Po pewnym czasie zarówno wyspani, jak i niewyspani ochotnicy uczyli się obowiązującej zasady i rozpoznawali właściwe numery.

Potem jednak przyszedł czas na właściwy test. Organizatorzy badania odwrócili numery - teraz reakcja miała nastąpić na liczby wcześniej ignorowane. W tym momencie ukazało się znaczenie snu. Wypoczęte osoby pojmowały nową zasadę już po 8 do 16 próbach. Niewyspani uczestnicy badania nie potrafili jej zauważyć nawet po 40 podejściach.

Uczeni tłumaczą, że według wyników ich eksperymentu niezależnie od tego, jak usilnie ktoś próbuje dokonać właściwego wyboru, utrata snu wpływa na mózg tak, że po prostu uniemożliwia mu korzystanie ze zwrotnych informacji.

Z pewnością warto wziąć to pod uwagę np. podczas planowania dyżurów. "Nasze odkrycie mówi, że wprowadzanie niewyspanych ludzi do niebezpiecznych sytuacji to z zasady ryzykowne działanie i rodzi serię medycznych, prawnych i finansowych implikacji." - mówi jeden z badaczy prof. Hans Van Dongen, dyrektor WSU Sleep and Performance Research Cente.