Ćwiczenie

Jakie wartości są dla mnie ważne?

Spośród wymienionych wartości wskaż 5 najważniejszych: zdrowie, wiedza, władza, akceptacja, umiejętności, samorealizacja, pieniądze, kariera, rodzina, samodoskonalenie, szacunek, bezpieczeństwo, przyjemność, sukces, zatrudnienie, wygoda, miłość, przyjaźń, religia, patriotyzm, lojalność, wolność, prawda, sprawiedliwość, dobroć, piękno, niepowtarzalność, uporządkowanie.
W jaki sposób realizujesz te wartości w swoim życiu? Co można jeszcze zrobić?

Granice wiecznej młodości

Czas to sprawiedliwy zasób. Jest tym bardziej cenny, że nie można go odnowić ani przywrócić tego, co było. Dlatego tak ważne jest, by świadomie wybierać czynności i wartości, na które chcemy go przeznaczyć. Współcześnie wiele uwagi — oprócz zarabiania pieniędzy — przeznacza się na zachowanie młodości. Jest ona bardzo ceniona, bo utożsamia się ją z radością i siłą. W perspektywie społecznej sprowadza się ona jednak głównie do wymiaru fizycznego. Tendencja do zatrzymania czasu, a przynajmniej minimalizowania oznak starzenia skutkuje wzmożonym zainteresowaniem operacjami plastycznymi i innymi działaniami mającymi przedłużyć młodość. Skala zjawiska jest tak duża, że zaczęto uwzględniać aspekt kulturowy oraz społeczny takich działań.

Silne pragnienie zatrzymania młodości zostało określone jako syndrom Doriana Graya (m.in. Zych, 2011), charakteryzujący się m.in. niechęcią do przyjęcia zmian związanych z dojrzewaniem i okresem starości oraz wzmożoną lękliwością przed tym, co nastąpi. Wysoka koncentracja na aspekcie fizycznym powoduje, że obraz własnego ciała jest zaburzony. Pojawia się silna potrzeba minimalizowania tego niekorzystnego wrażenia poprzez operacje plastyczne, noszenie młodzieżowych strojów oraz przejmowanie zachowań od osób młodszych. By tego uniknąć, warto zadbać o jakość życia także w wymiarze poznawczym i duchowym, przeznaczając czas na poznawanie samego siebie, przysłuchiwanie się własnym pragnieniom i budowanie relacji z najbliższymi.

Stracone chwile?

Pragnienie, by jak najlepiej wykorzystać dostępny czas, pojawia się na różnych etapach życia. Dzieci proszą rodziców, by pozwolili im obejrzeć „tylko jeszcze jedną bajkę”. Młodzież opóźnia powrót do domu, by jak najdłużej zostać z przyjaciółmi. Dorośli zostają dłużej w pracy, by wywiązać się ze wszystkich obowiązków. Kiedy podejmujemy decyzję dotyczącą sposobu spędzenia czasu, uznajemy, że jest to najlepsza opcja. Jednakże z perspektywy kogoś stojącego z boku może być ona oceniona negatywnie i uznana za stratę czasu. W takiej sytuacji potrzeba jest umiejętność przedstawiania swoich racji, by wyjaśnić różnice i dążyć do porozumienia.

Współcześnie wiele osób chce podejmować decyzje samodzielnie. Uważają, że najlepiej znają swoje potrzeby i wiedzą, czego chcą. Jednak opinia drugiej osoby jest bardzo wartościowa, pozwala przyjrzeć się swojej postawie i uniknąć pewnych pułapek, które zabierają cenny czas. Jedną z nich jest nadmierna koncentracja na wybranej perspektywie czasowej — przeszłości, teraźniejszości lub przyszłości.

Osoby, które rozpamiętują przeszłość, mogą porównywać to, co było, z tym, co jest (np. swoją młodość, wcześniejsze sukcesy itp.) na niekorzyść obecnej sytuacji. Może to wywoływać negatywne emocje i wrogie nastawienie wobec przyszłości. Z kolei osoby nadmiernie koncentrujące się na przyszłości, mogą nieustannie przygotowywać się do tego, co nastąpi, poprzez angażowanie się tylko w zadania, które będą istotne z tej perspektywy. W konsekwencji wydarzenia z teraźniejszości będą traktowane przez nich bardzo powierzchownie — jako środek do osiągnięcia celu. Nadmierna koncentracja na przyszłości i spostrzeganie jej negatywnie jest jednym z elementów triady depresyjnej Aarona Becka. Przekonanie, że każda aktywność i tak nie przyniesie upragnionego rezultatu, podważa sens podejmowanych działań, a tym samym ogranicza możliwość doświadczenia czegoś pozytywnego. W konsekwencji negatywne nastawienie rozszerza się także na obraz siebie oraz otaczającego świata.

 

Świadome zarządzanie czasem jest związane ze skupieniem uwagi na tym, co nastąpi, co jest i co było. O sukcesie decyduje balans między przyszłością, teraźniejszością i przyszłością. Warto zadać sobie pytanie: „W co obecnie inwestuję czas?” i dokonać analizy zaangażowania w poszczególne sfery życia (np. kariera, rozwój osobisty, relacje, rodzina, zdrowie), gdyż będzie się to przekładało na rezultaty w tych konkretnych obszarach.

Rejestr może wykazać rezerwy

Wiele osób ma poczucie, że są bardzo zajęte, lecz nie zawsze oznacza to, że efektywnie wykorzystują czas. Pierwszym krokiem w zarządzaniu swoim czasem jest dokładne przyjrzenie się temu, na co go przeznaczamy w ciągu dnia i w jakiej kolejności wykonujemy poszczególne czynności. Można robić notatki odręcznie lub skorzystać z darmowych aplikacji, np. toggl. Analiza uzyskanych danych może obejmować takie obszary, jak: liczba i czas rozmów telefonicznych, spotkań (w tym nieprzewidzianych), czas na poszukiwanie i zapoznawanie się z informacjami. Dzięki tym wiadomościom możliwe będzie usprawnienie procesów, np. wykreślenie z niepotrzebnych list mailingowych, nawiązanie kontaktów z osobami, które mają dostęp do poszukiwanych informacji czy też wyznaczenie czasu na spotkania oraz rozmowy telefoniczne.

W pracy lekarza jest to szczególne wyzwanie, gdyż pacjent, który przychodzi ze swoim problemem, oczekuje zrozumienia i uwagi. Poczucie, że „się nie wyrabiam” pojawia się wtedy, gdy dysponujemy zbyt małą ilością czasu. Przyczyny tego stanu tkwią w nieodpowiednim oszacowaniu czasu oraz odraczaniu momentu rozpoczęcia wykonania zadania. Prowadzony tygodniowy rejestr pozwoli określić, ile trzeba zarezerwować czasu na realizację wyznaczonych planów.

Warto zastanowić się:

• które z zadań były niepotrzebnie dłużej wykonywane?
• z których zadań można było zrezygnować?

Znaczącą korzyścią będzie urealnienie planowania realizacji wyznaczonych celów, dzięki czemu wzrośnie poczucie satysfakcji i skuteczności.