Kontrolowanie praktyk i NZOZ-ów

Każdy organ kontroli ma obowiązek zawiadomić o zamiarze wszczęcia kontroli. Zawiadomienia nie dokonuje się tylko w szczególnych przypadkach. Należą do nich: przeciwdziałanie popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia, bezpośrednie zagrożenie życia, zdrowia lub środowiska naturalnego oraz trudności z ustaleniem adresu i doręczeniem zawiadomienia. W odniesieniu do kontroli podatkowej zawiadomienia nie dokonuje się również, gdy kontrola dotyczy przychodów ze źródeł nieujawnionych lub działalności niezgłoszonej do opodatkowania, gdy kontrolowany był skazany za przestępstwa lub wykroczenia podatkowe albo gdy jest objęty postępowaniem egzekucyjnym. Kontrola nie może zostać wszczęta przed upływem 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia, chyba że sam kontrolowany wniesie o skrócenie tego terminu. Po upływie 30 dni wszczęcie kontroli wymaga ponownego zawiadomienia. Przeprowadzenie kontroli bez uprzedzenia wymaga uzasadnienia, które zamieszcza się w książce kontroli i protokole.

Z legitymacją i w godzinach pracy

Podjęcie czynności kontrolnych wymaga okazania legitymacji służbowej oraz wręczenia upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Upoważnienie powinno wskazywać imię i nazwisko oraz numer legitymacji kontrolera, zakres kontroli, datę jej rozpoczęcia i przewidywanego zakończenia oraz pouczenie o prawach i obowiązkach kontrolowanego. Kontrola nie może wykraczać poza zakres wskazany w upoważnieniu. Podjęcie kontroli bez okazania upoważnienia dopuszczalne jest tylko w razie przeciwdziałania popełnieniu przestępstwa lub wykroczenia albo przy bezpośrednim zagrożeniu życia, zdrowia lub środowiska naturalnego. W tych wypadkach upoważnienie powinno być doręczone w terminie 3 dni od wszczęcia kontroli.

Kontrolę przeprowadza się w godzinach pracy lub faktycznego wykonywania działalności kontrolowanego. Czynności kontrolne powinny być przeprowadzane w sposób sprawny i możliwie niezakłócający funkcjonowania. Jeżeli kontrolowany wskaże na piśmie, że przeprowadzane czynności zakłócają w sposób istotny jego działalność, to konieczność ich podjęcia powinna zostać uzasadniona w protokole kontroli. Czynności kontrolne powinny odbywać się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. Jednakże w razie nieobecności tych osób, kontrolę można podjąć także w obecności pracownika obsługującego pacjentów, a nawet w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny niebędący pracownikiem organu prowadzącego kontrolę.

Maksimum 12 w prywatnej praktyce

Czas trwania wszystkich kontroli danego organu kontroli w praktykach prywatnych i NZOZ-ach zatrudniających do 10 osób nie powinien przekraczać 12 dni roboczych w roku kalendarzowym. W przypadku NZOZ-ów zatrudniających od 10 do 49 pracowników czas ten wynosi 18 dni. Dłuższy czas jest możliwy w dużych zakładach, zatrudniających większą liczbę pracowników. Ograniczeń czasu kontroli nie stosuje się w przypadkach szczególnych. Czas trwania kontroli dokumentuje się w książce kontroli, którą okazuje się przy wszczęciu kontroli. Książka ta może być prowadzona w postaci elektronicznej. Poza przypadkami szczególnymi nie można równocześnie prowadzić więcej niż jednej kontroli.

Wobec naruszeń powyższych zasad kontrolowany może wnieść sprzeciw w terminie 3 dni od wszczęcia kontroli. Sprzeciw należy uzasadnić. Wnosi się go na piśmie do organu kontroli i zawiadamia o nim kontrolującego. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje czynności kontrolne do dnia doręczenia postanowienia o odstąpieniu bądź kontynuowaniu kontroli. Na postanowienie to służy zażalenie. Niewydanie postanowienia w terminie 3 dni roboczych lub nierozpatrzenie zażalenia w terminie 10 dni jest równoznaczne z uznaniem sprzeciwu lub zażalenia. Przedsiębiorcy, który poniósł szkodę na skutek czynności kontrolnych przeprowadzonych niezgodnie z przepisami, przysługuje odszkodowanie.

Nie tylko urząd skarbowy

Przedstawione wyżej zasady kontroli obowiązują wszystkie organy kontroli działające na podstawie odrębnych ustaw, takie jak urząd skarbowy, ZUS, NFZ, Ministerstwo Zdrowia itp. Nie wiążą tylko takich, których działalność odbywa się na podstawie prawa wspólnotowego albo ratyfikowanych umów międzynarodowych. Do organów tych należy Państwowa Inspekcja Pracy działająca na podstawie konwencji nr 81 Międzynarodowej Organizacji Pracy.

Ponieważ jednak konwencja ta dotyczy inspekcji prowadzonych w przemyśle i handlu, a Polska nie ratyfikowała protokołu rozszerzającego jej zastosowanie na sektor usług pozahandlowych, to PIP nie może się na nią powoływać w przypadku kontroli prowadzonych w sektorze usług zdrowotnych. Oznacza to, że także PIP jest zobowiązany stosować przedstawione wyżej zasady w przypadku kontroli praktyk prywatnych lub NZOZ-ów.

Podstawa prawna:
1) art. 1 pkt 10-20 ustawy z 19 grudnia 2008 r. o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. z 2009 r. nr 18, poz. 97);
2) art. 282c ustawy z 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 ze zm.);
3) konwencja nr 81 dotycząca inspekcji pracy w przemyśle i handlu przyjęta w Genewie 11 lipca 1947 r. (Dz.U. z 1997 r. nr 72, poz. 450).