Podatek cukrowy do poprawy. MF: producenci napojów cukier zastąpili sokiem jabłkowym

24 lipca odbyło się posiedzenie parlamentarnego zespołu ds. zdrowego stylu życia oraz przeciwdziałania nadwadze i otyłości, poświęcone strategii przeciwdziałania epidemii nadwagi i otyłości w opracowywanym przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej dokumencie wizyjnym "Koncepcja Rozwoju Kraju 2050". W czasie dyskusji przewodnicząca zespołu Małgorzata Niemczyk dopytywała Ministerstwo Finansów, czy planowane jest objęcie podatkiem cukrowym kolejnych napojów zawierających cukier.

Agnieszka Bolek z Ministerstwa Finansów przypomniała dane z opublikowanego w lutym raportu Najwyższej Izby Kontroli, z którego wynika, że koszty leczenia otyłości i jej powikłań są horrendalne. Szacuje się, że koszty bezpośrednie związane z otyłością mogły stanowić w 2022 r. ponad 9 mld zł, a pośrednie prawie 27 mld zł, gdzie całkowite wydatki NFZ na ochronę zdrowia w 2022 r. wyniosły 133,6 mld zł. Według szacunków OECD w ciągu 30 lat z powodu chorób wywołanych otyłością nasz kraj straci ok. 108 mld zł (4,1% PKB), tj. średnio ok. 3,6 mld zł rocznie (ok. 0,14% PKB) - wskazywała w raporcie Izba.

CZYTAJ WIĘCEJ: NIK: koszty leczenia otyłości są horrendalne. Efekty mizerne

– To jest ogromne obciążenie dla budżetu, a naszym zadaniem jest dążenie do tego, aby te koszty przynajmniej przestały rosnąć. Obok działań edukacyjnych kluczowym narzędziem w kształtowaniu prozdrowotnych zachowań konsumentów jest ograniczenie dostępności ekonomicznej niezdrowej żywności i jednym z narzędzi umożliwiających osiągnięcie tego celu jest opłata cukrowa - mówiła Agnieszka Bolek.

Jak przekazała, Ministerstwo Finansów obecnie analizuje potencjalne możliwości zwiększenia efektywności tego narzędzia, tak aby opłata cukrowa mogła się stać bardziej skuteczna w kreowaniu prozdrowotnych zachowań konsumentów. W tym zakresie resort uczestniczy między innymi w pracach Komisji Europejskiej, dotyczących opodatkowania napojów bezalkoholowych.

Przedstawicielka MF wyjaśniła, że celem tych prac jest przede wszystkim wymiana doświadczeń pomiędzy państwami członkowskimi w ustanawianiu opodatkowania bezalkoholowych napojów słodzonych, ale dodatkowo analizowane są czynniki, które mogą wpływać na efektywność poszczególnych wariantów opodatkowania w kontekście kształtowania takich zachowań prozdrowotnych. - Efekty tych działań na pewno zostaną uwzględnione w projektowanych zmianach legislacyjnych dotyczących opłaty cukrowej - zapewniła.

– Mamy właściwie opracowany wstępny projekt, jesteśmy teraz na etapie konsultacji i uzgadniania z Ministerstwem Zdrowia zmian. W pierwszej kolejności na pewno chcemy wyeliminować luki w opłacie cukrowej, które zostały zdiagnozowane już kilka lat temu - przekazała.

Jak stwierdziła, opłata cukrowa jest narzędziem, które może realnie wpływać na postawy konsumenckie. – Analizujemy dane, które wskazują, że efektywność opodatkowania jest uzależniona od różnych czynników - podsumowała przedstawicielka Ministerstwa Finansów.

– Zastanawiam się, czy możemy w ogóle mówić o efektywności opłaty cukrowej. Czy od momentu, kiedy podatek cukrowy został wprowadzony, faktycznie zmieniają się nam nawyki żywieniowe, czy to nie jest po prostu wyłącznie opłata nałożona na konsumentów? - dopytywała Małgorzata Niemczyk.

– Na pewno po wprowadzeniu opłaty cukrowej zauważyliśmy, że nastąpiła reformulacja wielu produktów, producenci wielu napojów zaczęli zastępować cukier dodany sokiem, najczęściej sokiem jabłkowym. I teraz nawet napoje energetyczne często zawierają sok jabłkowy, ponieważ konstrukcja opłaty cukrowej przewiduje obniżoną opłatę dla napojów zawierających dodatek soku minimum 20%. Aby obniżyć wysokość opłaty, producenci zaczęli na dużą skalę dodawać sok owocowy – przyznała Agnieszka Bolek.

Według danych przedstawionych 11 lipca przez dyrektora Departamentu Ekonomiczno-Finansowego NFZ Dariusz Jarmutowski na posiedzeniu sejmowej Komisji Zdrowia, która pozytywnie zaopiniowała projekt Planu Finansowego NFZ na 2025 rok, środki uzyskiwane z opłat alkoholowej i cukrowej wyliczono w wysokości 1 mld 743 mln złotych (opłata cukrowa to 1 mld 452 mln zł).

Opłata cukrowa obowiązuje od 1 stycznia 2021 r. i dotyczy napojów słodzonych oraz napojów z zawartością kofeiny lub tauryny. Opłata została wprowadzona, aby zachęcić producentów do redukcji ilości substancji słodzących, a konsumentów do wyboru zdrowszych produktów.

ZOBACZ TAKŻE: MZ powołuje grupę ekspertów, którzy będą zajmować się problemem otyłości