Prof. Gałecki o zmianach w stosowaniu przymusu bezpośredniego: ułatwienie dla szpitali i DPS-ów

• Ministerstwo Zdrowia przekazało do konsultacji publicznych projekt zmian w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego.
• “Dbałość o wysoki poziom świadczonych usług zdrowotnych w zakresie zdrowia psychicznego wymaga (...) wskazania minimalnych kompetencji oraz poziomu wykształcenia osób realizujących te usługi na rynku prywatnym” - czytamy w uzasadnieniu.
• Zmiany dotyczą także używanej w ustawie terminologii, zasad przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i stosowania przymusu bezpośredniego.

Redakcja “Pulsu Medycyny” poprosiła o komentarz dot. zmian w zakresie stosowania przymusu bezpośredniego prof. Piotra Gałeckiego, konsultanta krajowego w dziedzinie psychiatrii.

Usprawnienie dla placówek, w których nie funkcjonuje oddział psychiatryczny

Do konsultacji publicznych trafił projekt nowelizacji ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, który przewiduje m.in. zmiany w przepisach dotyczących przedłużenia przez lekarza stosowania przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Co z rynkiem komercyjnym psychoterapii? Jest projekt zmian w ustawie o ochronie zdrowia psychicznego

– Dwie zmiany w tym zakresie są realizacją oczekiwań środowiska. Poprzednia nowelizacja ustawy o ochronie zdrowia psychicznego umożliwiła stosowanie przymusu bezpośredniego zgodnie ze wskazaniami medycznymi wynikającymi z przepisów nie tylko w szpitalu psychiatrycznym, ale też w każdym innym szpitalu. Takie było oczekiwanie pracowników ochrony zdrowia, ponieważ sytuacje zagrożenia zdrowia i życia pacjentów wymagające ich zabezpieczenia wynikają częściej ze stanu ogólnego niż z powodów psychiatrycznych. Mowa tu np. o zaburzeniach świadomości występujących na oddziałach intensywnej opieki medycznej, na salach pooperacyjnych czy u pacjentów w podeszłym wieku, u których są skutkiem dekompensacji w przebiegu chorób somatycznych. Stany przebiegające z zachowaniami agresywnymi i autoagresywnymi są sytuacjami nagłymi - mówi prof. Piotr Gałecki, kierownik Kliniki Psychiatrii Dorosłych Uniwersytetu Medycznego w Łodzi, konsultant krajowy w dziedzinie psychiatrii.

Jak wskazuje ekspert, dotychczas decyzję o zastosowaniu i dwukrotnym przedłużeniu przymusu bezpośredniego mógł podjąć każdy lekarz. Dalsze przedłużenie stosowania przymusu bezpośredniego na kolejne okresy, z których każdy nie mógł być dłuższy niż 6 godzin, następowało po bezpośrednim zbadaniu pacjenta przez psychiatrę – i to lekarz tylko tej specjalności mógł podjąć stosowną decyzję.

– Powodowało to problemy organizacyjne z przedłużeniem przymusu bezpośredniego w sytuacjach, gdy istniały ku temu przesłanki - w tych placówkach, gdzie nie funkcjonował oddział psychiatryczny, a dostęp do psychiatry pozostawał ograniczony lub go nie było. Lekarze innych specjalizacji byli wówczas bezradni. Dzięki proponowanej zmianie decyzję o kolejnym przedłużeniu stosowania przymusu bezpośredniego będzie mógł podjąć lekarz, ale niekoniecznie psychiatra, jednak inny niż zlecający. Jest to więc znaczące usprawnienie organizacyjne. Mechanizm swego rodzaju kontroli innego lekarza nadal jednak pozostaje w ustawie, ponieważ ustawodawca nie chce tworzyć prawnej furtki do ewentualnego nadużywania przymusu bezpośredniego - wyjaśnia prof. Gałecki.

Przymus bezpośredni w DPS-ach: tu także będą zmiany

Druga ważna zmiana zawarta w nowelizacji dotyczy stosowania przymusu bezpośredniego w domach pomocy społecznej. Dotychczas izolacja lub przymus nie mogły przekroczyć w DPS 8 godzin.

– Dalsze przedłużenie stosowania przymusu bezpośredniego w tych formach było dopuszczalne jedynie w warunkach szpitalnych. Takie postępowanie stwarzało duże zamieszanie organizacyjne, było zwykle zbytecznym obciążeniem dla pensjonariusza DPS. Nowelizacja zakłada zmianę w tym zakresie. Czas stosowania wobec osoby z zaburzeniami psychicznymi przymusu bezpośredniego w formie unieruchomienia lub izolacji powyżej 8 godzin będzie dopuszczalny po uzyskaniu decyzji lekarza. Może to nastąpić- po osobistym zbadaniu przez lekarza- na okresy, z których każdy nie będzie mógł być dłuższy niż 6 godzin. Po dwukrotnym przedłużeniu unieruchomienia przez lekarza każde kolejne przedłużenie będzie wymagać́ zasięgnięcia opinii drugiego lekarza. Czyli, podobnie jak w szpitalach, pozostanie kontrola innego lekarza, by ewentualnie nie nadużywać stosowania przymusu - konstatuje prof Gałecki.