Rozpoczęcie programu bezpłatnych szczepień dziewcząt i chłopców przeciw HPV, wejście w życie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej oraz wprowadzenie systemu JGPato — to najważniejsze wydarzenia w polskiej onkologii w minionym półroczu, na które wskazuje prof. dr hab. n. med. Piotr Rutkowski, przewodniczący Polskiego Towarzystwa Onkologicznego.

Przełomowym wydarzeniem minionego półrocza w polskiej onkologii było wprowadzenie powszechnych, bezpłatnych, dobrowolnych szczepień przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego dla dziewcząt i chłopców w wieku 12 i 13 lat. Są one dostępne od 1 czerwca. Tym samym Polska wreszcie dołączyła do reszty krajów europejskich, które prowadzą czynną profilaktykę raka szyjki macicy i innych nowotworów HPV-zależnych.

Obecnie jest realizowana kampania medialna na temat korzyści ze szczepień przeciw HPV, będzie również akcja informacyjna skierowana do szkół. W kampanię na temat tych szczepień są zaangażowani także lekarze podstawowej opieki zdrowotnej, którzy otrzymali pakiety informacyjne. Należy podkreślić, że obecnie w Polsce dostępność do szczepionek przeciw HPV jest pełna, a wolnych terminów szczepień jest ponad 170 tys.

Na jakim etapie jest realizacja Krajowej Sieci Onkologicznej?

Istotną zmianą jest wejście w życie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO). Ważnymi punktami ustawy, nad którymi pracujemy, są te dotyczące koordynatorów opieki onkologicznej, poziomów zabezpieczenia opieki onkologicznej (SOLO I, SOLO II i SOLO III) oraz wskaźników i mierników jakości opieki onkologicznej.

Obecnie w rejestrze jest ponad 1300 koordynatorów opieki onkologicznej, którzy biorą udział w szkoleniach. Tworzony jest także system teleinformatyczny do kontaktów między ośrodkami, za pośrednictwem którego wielodyscyplinarne zespoły terapeutyczne mogą ustalać plan leczenia onkologicznego.

W czerwcu skierowano do konsultacji projekt rozporządzenia ministra zdrowia w sprawie szczegółowych kryteriów warunkujących przynależność podmiotu wykonującego działalność leczniczą do danego poziomu zabezpieczenia opieki onkologicznej KSO. Polskie Towarzystwo Onkologiczne zgłosiło swoje uwagi do tego projektu. Szczegółowe kryteria będą niedługo znane.

Wskaźniki i mierniki jakości opieki onkologicznej zostały już ocenione przez Agencję Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji. Są to zarówno wskaźniki ogólne, jak i te dotyczące poszczególnych pięciu nowotworów wskaźnikowych, o dużej częstości i istotności problemu społecznego, do których należą: rak piersi, rak płuca, rak jelita grubego oraz nowotwory jajnika i gruczołu krokowego. Obecnie Krajowy Ośrodek Monitorujący, czyli Narodowy Instytut Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie — Państwowy Instytut Badawczy w Warszawie, buduje zespół analityczny, który będzie analizował wskaźniki i mierniki oraz działanie KSO. To jedno z głównych zadań Krajowego Ośrodka Monitorującego.

Krajowa Sieć Onkologiczna w pełni ma ruszyć na wiosnę 2024 r., ale myślę, że większość z powyższych działań będzie już zakończona po wakacjach 2023 r.

Kolejne sukcesy i wyzwania

Na listę sukcesów w mijającym półroczu można również wpisać wprowadzenie oddzielnego finansowania i standaryzacji badań patomorfologicznych w onkologii, czyli systemu JGPato. Pozytywne zmiany dotyczą także systemu refundacji — chodzi o rozwój nowych programów lekowych w ramach tego systemu. Zmiany w tym zakresie dotyczą szczególnie raka płuca, raka piersi i nowotworów układu moczowo-płciowego. Jesteśmy też na końcowym etapie prac nad Narodowym Portalem Onkologicznym, jak również na zaawansowanym etapie prac nad wytycznymi postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w onkologii, które są już częściowo dostępne na stronie Narodowego Instytutu Onkologii.

W 2023 r. ważne jest także rozpoczęcie szerszego wykorzystywania Internetowego Konta Pacjenta w celach profilaktyki przeciwnowotworowej. Narodowy Instytut Onkologii przygotowuje się do tego, aby w pełni przejąć monitorowanie profilaktyki onkologicznej w Polsce w ramach KSO.

W bieżącym roku powinniśmy zakończyć proces cyfryzacji mammografii w Polsce, dzięki czemu łatwiej będzie też prowadzić monitoring jakości badań mammograficznych. Ważne jest też wprowadzenie lung cancer unitów, czyli modelu opieki nad pacjentami z rakiem płuca.

Z kolei kluczowe zadania na przyszły rok to wprowadzenie do programu profilaktyki raka szyjki macicy testu HPV-DNA oraz testu FIT jako testu alternatywnego dla kolonoskopii (w profilaktyce raka jelita grubego).

PRZECZYTAJ TAKŻE: Prof. Rutkowski: większość wytycznych w onkologii jest już przygotowana