1 lipca kończy się stan zagrożenia epidemicznego. Co to oznacza w praktyce?

16 czerwca w Dzienniku Ustaw ogłoszono rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie odwołania na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej stanu zagrożenia epidemicznego. Rozporządzenie weszło w życie z dniem ogłoszenia.

Zgodnie z rozporządzeniem, z dniem 1 lipca 2023 r. odwołany zostaje stan zagrożenia epidemicznego. Odwołanie na obszarze Polski stanu zagrożenia epidemicznego uzasadnia wniosek Głównego Inspektora Sanitarnego złożony do MZ 20 kwietnia 2023 r. GIS zawnioskował o odwołanie tego stanu, z uwagi na obecną sytuację epidemiologiczną, w szczególności biorąc pod uwagę spadek liczby diagnozowanych zakażeń, a także spadek liczby zgonów i hospitalizacji obserwowany w ostatnim czasie.

Zniesienie stanu zagrożenia epidemicznego przyniesie szereg istotnych zmian regulacyjnych, które wpłyną na działanie firm, instytucji publicznych oraz obywateli.

Poniżej prezentujemy omówienie wybranych zmian, opracowane przez kancelarię prawną Kieszkowska Rutkowska Kolasiński.

Zmiany dla pracodawców i pracowników

• Przywrócenie obowiązku wykonywania badań okresowych i szkoleń BHP - pracodawcy będą mieli 180 dni na skierowanie pracowników na zaległe badania okresowe i 60 dni na realizację zaległych szkoleń okresowych BHP. Przywrócenie obowiązku udzielenia niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego.
• Zniesienie ograniczeń wysokości odszkodowań lub innych świadczeń pieniężnych na wypadek ustania stosunku pracy.

Szczepienia i maseczki

• Zakończenie funkcjonowania systemu szczepień przeciwko COVID-19 w dotychczasowym kształcie. Niemniej MZ deklaruje utrzymanie szczepień, certyfikatów covidowych oraz systemu Ewidencji Wjazdu do Polski (EWP) również po zniesieniu stanu zagrożenia epidemicznego.
• Zniesienie obowiązku noszenia maseczek i obowiązku szczepień: zniknie całkowicie obowiązek zakrywania nosa i ust w przestrzeni publicznej, w tym w podmiotach, prowadzących działalność leczniczą; zniknie obowiązek szczepień przeciwko COVID-19 dla osób wykonujących zawód medyczny, farmaceutów i studentów kierunków medycznych.

Brak wymogu uzyskania skierowania do psychologa

• Przywrócenie obowiązku uzyskania skierowania do psychologa przez dorosłych pacjentów. To rozwiązanie miało na celu zapewnienie jak najlepszego dostępu do świadczeń zarówno opieki psychologicznej, jak i psychiatrycznej.
• Obecnie w Sejmie trwają prace nad ustawą znoszącą powyższy obowiązek na stałe. Pierwsze czytanie projektu odbyło się 14 czerwca 2023 roku (chodzi o rządowy projekt ustawy o ochronie małoletnich przed dostępem do treści nieodpowiednich w internecie). Ustawa, w opisywanym zakresie, ma wejść w życie dzień po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw.

Wystawianie zleceń na wyroby medyczne w trakcie teleporady

Zgodnie z komunikatem MZ:

• 1 lipca 2023 r. uruchomiony ma zostać system informatyczny, umożliwiający wystawianie i realizację zleceń na zaopatrzenie w wyroby medyczne w postaci elektronicznej.
• Do 30 września 2023 r. zlecenia na wyroby medyczne i zlecenia naprawy mogą być wystawiane, weryfikowane i realizowane na dotychczasowych zasadach.

Orzeczenie o niepełnosprawności

Uchwalona 9 marca 2023 r. ustawa o zmianie ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów oraz niektórych innych ustaw wprowadziła zmiany w ustawie z 2 marca 2020 roku o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (dalej: „ustawa covidowa”), jeśli chodzi o ważność orzeczeń o niepełnosprawności.

Sejm uchylił przepis, który z automatu przedłużał ważność orzeczeń o niepełnosprawności w czasie epidemii. Termin ważności orzeczeń nie będzie już powiązany z obowiązywaniem stanu epidemii ani stanem zagrożenia epidemicznego.

Ustawa w art. 23 wyróżnia 3 terminy graniczne:

• orzeczenia o niepełnosprawności lub stopniu niepełnosprawności, które traciłyby ważność do 31 grudnia 2020 roku, zachowają ją do 31 grudnia 2023 roku,
• orzeczenia, których ważność upływałaby w terminie od 1 stycznia 2021 roku do 31 grudnia 2021 roku, zachowają ją do 31 marca 2024 roku,
• orzeczenia tracące swą moc od 1 stycznia 2022 roku do dnia poprzedzającego dzień wejścia w życie niniejszego przepisu będą ważne aż do 30 września 2024 roku.

Podkreśla się, że osoby z niepełnosprawnością mogą ubiegać się o nowe orzeczenie, niemniej jednak muszą mieć świadomość, że w momencie wydania nowego orzeczenia, to poprzednie, którego termin został w epidemii wydłużony, stanie się nieważne. W najbliższym czasie liczba składanych wniosków będzie prawdopodobnie znacznie wyższa niż zazwyczaj, w związku z czym mogą wydłużyć się terminy rozpatrywania spraw.

Zmiany w procedurach

• Zniesienie podstawy prawnej umożliwiającej przeprowadzenie posiedzeń zdalnych: rok po dniu ustania stanu zagrożenia epidemicznego w sprawach cywilnych rozprawy lub posiedzenia jawne, co do zasady, będzie można przeprowadzać zdalnie.
• Na podobnych zasadach e-rozprawy obowiązują w sądach administracyjnych i SN.
• Do 1 lipca 2024 r. obowiązywać będzie przepis, zgodnie z którym szczególne zasady ustalania podziału czynności w sądzie powszechnym mogą zostać ustalone przed zasięgnięciem opinii kolegium właściwego sądu, a prezes właściwego sądu lub trybunału nie jest związany wnioskiem ani terminem zwołania zgromadzenia ogólnego przewidzianym w przepisach odrębnych.
• Przez 6 miesięcy po odwołaniu stanu zagrożenia nadal wstrzymany będzie bieg przedawnienia karalności czynów i wykonania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe.
• Projekty ustaw, w tym ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw, mają na trwałe uregulować powyższe kwestie.

ZOBACZ TAKŻE: Niedzielski: nie ma już uzasadnienia dla utrzymania stanu zagrożenia epidemicznego