Dieta roślinna redukuje ryzyko nadciśnienia tętniczego i niektórych nowotworów [WIDEO]

Dieta roślinna zdobywa coraz większą popularność, na odstawienie lub ograniczenie mięsa decyduje się coraz więcej osób. Musimy jednak pamiętać, że dieta roślinna diecie roślinnej nierówna. Sam fakt ograniczenia spożycia mięsa wcale nie musi być gwarancją prozdrowotnego efektu.

Dieta roślinna to szerokie pojęcie. Co polecić pacjentowi?

Dieta roślinna diecie roślinnej nierówna. Obecnie istnieje bardzo wiele jej rodzajów – jedne mniej, drugie bardziej popularne. Powstanie różnych „odłamów” diet roślinnych wynika także z tego, że wiele osób, które się na nie decydują stopniowo w coraz większym stopniu „przechodzi” na produkty roślinne.

- Pierwszym etapem jest zwykle semiwegetarianizm, określany też jako fleksiwegetarianizm. To model żywienia w dużej mierze oparty o produkty roślinne, ale uwzględniający nadal produkty odzwierzęce. Istnieją również różne odłamy wegetarianizmu. Możemy tu wskazać na przykład pescowegetarianizm, uwzględniający zarówno produkty roślinne oraz ryby. Istnieje też lakto-owo-wegetarianizm oparty o produkty roślinne, mleczne i jajka, a także lakto-wegetarianizm uwzględniający jaja i produkty roślinne. Najbardziej restrykcyjną postacią diet roślinnych jest weganizm. Polega on na całkowitej eliminacji produktów odzwierzęcych, mlecznych, ryb i jaj – wyjaśnia Monika Kaczorek, dietetyk z Medycznego Centrum Dietetyki i Edukacji Zdrowotnej, Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH-PIB.

Inną wyjątkowo restrykcyjną formą diety roślinnej sposób odżywiania określany jako Raw Vegan Diet. Jest on oparty o spożywanie surowych warzyw i owoców, kiełków oraz orzechów.

- Wspomniany sposób żywienia odbiega jednak nieco od zaleceń w zakresie prozdrowotnej diety. Warto jednak, by lekarze lub dietetycy zwracali pacjentom uwagę, że każde ograniczenie ilości spożywanego mięsa będzie się wiązało z korzyściami zdrowotnymi. Przygodę z dietami roślinnymi pacjent może zacząć np. od włączania do swojej diety produktów powstałych na bazie warzyw, roślin strączkowych, pestek, owoców i pełnoziarnistych produktach zbożowych już dwa razy w tygodniu. Jeśli pacjent rozważa przejście na konkretną formę diety roślinnej, warto mu polecić jako najbardziej optymalny wybór semiwegetarianizm, który uwzględnia spożycie pewnych produktów odzwierzęcych oraz ryb. Dobrym wyborem będzie również prawidłowo zbilansowana dieta wegańska – podkreśla Monika Kaczorek.

Dieta roślinna może obniżać ryzyko nadciśnienia tętniczego

Czy badania potwierdzają zdrowotne korzyści płynące z ograniczenia spożycia mięsa lub przejścia na dietę roślinną, a jeśli tak to jakie?

– Istnieje wiele badań wskazujących na to, że osoby ograniczające mięso i przechodzące na dietę zawierającą większą ilość produktów roślinnych, cechują się lepszym profilem kardiometabolicznym. Co to oznacza? Badania wykazały, że osoby na diecie roślinnej mają niższe stężenie poziomu cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL w porównaniu z osobami „wszystkożernymi”. Niższy jest również w ich przypadku poziom stężenia glukozy we krwi- mówi Monika Kaczorek.

Czy istnieje zatem potwierdzony związek pomiędzy dietą roślinną a mniejszym ryzykiem rozwoju takich chorób cywilizacyjnych, jak np. choroby sercowo-naczyniowe? Jak podkreśla ekspertka, wyniki badań nad tym zagadnieniem pokazują, że tak.

– U osób na diecie roślinnej występują niższe wartości ciśnienia krwi. Są więc one w mniejszym stopniu zagrożone rozwojem nadciśnienia tętniczego. Co więcej, badania potwierdzają, że osoby ograniczające mięso mają niższy wskaźnik masy ciała, rzadziej występuje więc w tej grupie nadwaga czy otyłość. Możemy to tłumaczyć przede wszystkim tym, że dieta roślinna cechuje się niższą gęstością energetyczną, zapewnia większe uczucie sytości. Dzięki temu osoby na diecie roślinnej zwykle przyjmują pokarmy o niższej wartości energetycznej - wyjaśnia ekspertka.

Dieta roślinna ma liczne właściwości prozdrowotne także dlatego, że - jeśli jest dobrze zbilansowana - zawiera większe ilości ważnych składników odżywczych niż dieta zawierająca mięso. Chodzi np. o magnez, błonnik, potas, karotenoidy, kwasy foliowy czy witamin C i E.

- Są to składniki, które gwarantują szereg korzyści zdrowotnych wynikających z diety roślinnej – podkreśla Monika Kaczorek.

Jednym z badań, w którym podjęto kwestię wpływu diety roślinnej na zdrowie jest EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition) i II badanie zdrowia Adwentystów Dani Siódmego.

Badania potwierdzają również znaczenie diety roślinnej w redukcji zachorowania na niektóre nowotwory.

– Dwa modele żywienia wegetariański i pescowegetariański są związane z niższym ryzykiem zachorowania na raka jelita grubego. Jest to następstwem przede wszystkim wyeliminowania z diety wysoko przetworzonego czerwonego mięsa, którego nadmierne spożycie może mieć właściwości rakotwórcze. Ponadto dwa wspomniane modele żywienia charakteryzują się większym spożyciem warzyw i owoców, a także pełnoziarnistych produktów zbożowych, zawierających błonnik - wskazuje Monika Kaczorek.

Jak dodaje, badania wykazują także ogólny związek pomiędzy ograniczeniem mięsa oraz mięsnych wyrobów i spożywaniem większej ilości produktów roślinnych a ryzykiem rozwoju chorób nowotworowych.

Nie wszystko, co roślinne jest zawsze zdrowe

Warto podkreślić, że proste postawienie znaku równości pomiędzy dietą roślinną a dietą zdrową nie jest zasadne. Dieta roślinna może mieć prozdrowotne właściwości, ale tylko jeśli będzie prawidłowo zbilansowana i oparta o nisko przetworzone produkty.

- Jeśli dieta roślinna będzie oparta na wysoce przetworzonej żywności, czyli właśnie substytutach mięsa czy nabiały, z niezbyt „dobrym” składem, jedynie zwiększy ona ryzyko rozwoju chorób dietozależnych – zauważa Monika Kaczorek.

Czy zatem dieta roślinna może nieść ze sobą jakieś ryzyko zdrowotne? Jak najbardziej – w takim przypadku wysokie będzie prawdopodobieństwo nie tylko rozwoju np. otyłości, ale także wystąpienia pewnych niedoborów.

- W tym kontekście wymienia się przede wszystkim niedobory żelaza, wapnia czy białka, a także witaminy B12 i D. Należy jednak zauważyć, że taki ryzykiem obarczeni są również „wszystkożercy”, jeśli ich dieta jest uboga i oparta głównie o wysoko przetworzoną żywność – zauważa Monika Kaczorek.

Dieta roślinna powinna być zatem dostoswana do stanu zdrowia pacjenta i musi dostarczać niezbędnych mikroelementów, a także odpowiedniej ilości energii.

- Niedobór energii to częsty problem wśród osób na diecie roślinnej. Żywność roślinna ma bowiem niską gęstość energetyczną. Komponując dietę roślinną, należy więc zwrócić uwagę na prawidłową podaż kalorii, wchłanialność żelaza i odpowiednią podaż białka – zaznacza ekspertka.

Pacjentowi zaczynającemu przygodę z dietą roślinną warto więc polecić konsultację dietetyczną, która zapewni mu kompleksową edukację żywieniową.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Dieta bezmięsna u dzieci: czy to ma sens?