Dlaczego reforma psychiatrii nie działa? Eksperci wyliczają powody

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Centrów Zdrowia Psychicznego po raz piąty, w dniach 26-29 października 2023 roku, zorganizowało konferencję dla kadry kierowniczej CZP. Udział wzięło blisko 300 osób z 78 centrów zdrowia psychicznego w Polsce, przedstawiciele Biura ds. Pilotażu, Centrali NFZ oraz zaproszeni eksperci. Obrady i praca warsztatowa dotyczyła wdrażania środowiskowej reformy systemu ochrony zdrowia psychicznego w Polsce.

Centra zdrowia psychicznego napotykają na szereg trudności - jakich?

Nowy model opieki psychiatrycznej dla dorosłych oparty na sieci centrów zdrowia psychicznego ma na celu poprawę dostępności i jakości kompleksowej, skoordynowanej i dostosowanej do potrzeb pomocy dla osób doświadczających kryzysu psychicznego, ich rodzin i najbliższych.

Funkcjonowanie obecnie działających CZP, jak też inicjowanie działalności nowych napotyka szereg trudności, które wynikają między innymi z rozmycia zasad i wartości leżących u podstaw reformy modelu środowiskowego i forsowania rozwiązań wypaczających jej sens. Zdaniem ekspertów:

• Nie przygotowano ustawowego uregulowania modelu środowiskowego (w tym CZP), zawierania umów oraz monitorowania opieki psychiatrycznej.
• Nie wprowadzono ustawowych zasad współpracy opieki psychiatrycznej pomocy społecznej i edukacji, jak również nie zdefiniowano zadań POZ w modelu środowiskowym.
• Nie wprowadzono rozporządzeniem ministra zdrowia standardu organizacyjnego w CZP pomimo przygotowania dokumentu w Biurze ds. Pilotażu.
• Niejasna pozostaje perspektywa dalszego finansowania nowego modelu środowiskowego. Obecne regulacje dotyczące rozliczania działalności CZP są w niekonsekwentny i zmienny sposób interpretowane przez MZ i NFZ.

Psychiatrii potrzebne jest stabilne finansowanie

Warunkiem powodzenia reformy opieki psychiatrycznej dla dorosłych jest zapewnienie wieloletniego stabilnego funkcjonowania opartego o perspektywę powierzonego budżetu – obliczanego na podstawie wielkości populacji objętej opieką i podlegającego cyklicznej waloryzacji.

Eksperci wskazują, że obecnie jednym z najpilniejszych działań powinno być odblokowanie prac nad ustawowym uregulowaniem systemu psychiatrycznej opieki zdrowotnej. Konieczny jest powrót do realizacji podstawowych zasad opieki środowiskowej określonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego 2017-2022 oraz utrzymanie stabilnego systemu finansowania centrów zdrowia psychicznego w formie waloryzowanego ryczałtu na populację. Ważne jest też przywrócenie zasad jednoznacznej odpowiedzialności terytorialnej i wprowadzenie zintegrowanego i skoordynowanego systemu opieki działającej na terenie realizacji programu pilotażowego.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Dr Szafrański o zmianach w psychiatrii: pilotaż w prawnej próżni

Rząd przyjął rozporządzenie ws. Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023-2030