Dyskusja o homeopatii. Farmaceutka: dziwi mnie bierność NIA

Na początku lutego 2023 r. pod adresem Naczelnej Izby Aptekarskiej została wystosowana petycja, która ma na celu wezwanie samorządu do zajęcia jednoznacznego stanowiska w sprawie produktów homeopatycznych. Od tego czasu w środowisku toczy się dyskusja dotycząca sposobu przeciwdziałania homeopatii. NIA unikała zajęcia wyraźnego stanowiska m.in. z powodu obaw przed wysokimi karami nakładanymi przez UOKiK.

Sięganie po homeopatię wiąże się ryzykiem zdrowotnym

Jak mówi Marta Trafidło, farmaceutka, korzystanie przez pacjentów z homeopatii, a więc produktów o niepotwierdzonym profilu skuteczności i bezpieczeństwa, to w Polsce problem powszechny.

– Z mojego doświadczenia wynika, że zgłaszanie się pacjentów do aptek ogólnodostępnych po leki homeopatyczne to codzienność. Jako farmaceuci od lat obserwujemy niekorzystne zjawisko rosnącej nieufności do tradycyjnej medycyny i leków syntetycznych, które skutkuje sięganiem po środki homeopatyczne – nierzadko pacjenci błędnie postrzegają je jako bardziej naturalne, a zatem obarczone mniejszym ryzykiem ewentualnych działań niepożądanych. Tymczasem nic bardziej mylnego: sięganie po homeopatię wiąże się z konkretnymi zagrożeniami zdrowotnymi - podkreśla.

Jak wskazuje, te najważniejsze to przede wszystkim opóźnienie włączenia skutecznego leczenia oraz wysokie ryzyko wystąpienia reakcji alergicznej i działań niepożądanych na skutek interakcji pomiędzy środkami homeopatycznymi o tak naprawdę nieznanym składzie a pozostałymi stosowanymi lekami.

– Homeopatia jest bardzo popularna w obszarze leków na przeziębienie, niestety chętnie sięgają po nią rodzice, szukając środków łagodzących dolegliwości dziecka np. w przebiegu bolesnego ząbkowania czy uporczywym kaszlu. Głośnym echem w mediach społecznościowych odbiła się historia 5-letniego chłopca, którego matka „leczyła” środkami homeopatycznymi bez żadnego efektu, przyczyniając się do pogorszenia jego stanu zdrowia - mówi Marta Trafidło.

Mam nadzieję, że ktoś z @NaczelnaA to przeczyta. pic.twitter.com/Q3XV1FW7oX

— Marta Trafidło (@mar_traf) June 13, 2023

Ekspertka zaznacza, że warto sobie też uzmysłowić, że poza sprzedażą stacjonarną w aptekach ogólnodostępnych, leki homeopatyczne można również łatwo kupić w internecie.

– Pacjenci są też często błędnie przekonani, że skoro środki homeopatyczne są rzekomo takie naturalne, to ich zastosowanie, nawet jeśli nie pomoże, to nie zaszkodzi. Dzięki łatwej dostępności do takich produktów i agresywnemu marketingowi padają więc ofiarą różnej maści szarlatanów, wykorzystujących internet jako narzędzie promowania homeopatii. Środowisko homeopatów twierdzi, że jego zdecydowaną część stanowią lekarze, ale to nieprawda. Wśród osób propagujących homeopatię znajdują się też takie bez żadnego medycznego wykształcenia. A przecież pacjenci często nie potrafią samodzielnie ocenić, czy dany objaw to skutek stosowania homeopatii, czy symptomy narastającej choroby. W efekcie gdy już wreszcie trafią do lekarza, mogą wymagać bardziej zaawansowanego leczenia - wyjaśnia.

NIA powinna aktywniej przeciwdziałać promowaniu homeopatii?

Jak mówi Marta Trafidło, petycja, o której jakiś czas temu zrobiło się głośno w mediach, jest wyrazem chęci przeciwdziałania przez część środowiska farmaceutów propagowaniu homeopatii.

– Opowiadamy się tym samym po stronie medycyny opartej na dowodach płynących z badań naukowych i oczekujemy po Naczelnej Izbie Aptekarskiej zajęcia takiego samego stanowiska. Farmaceuta to zawód zaufania publicznego, a nie wyłącznie sprzedawca leków. Uważam, że na naszej grupie zawodowej oraz reprezentującym ją samorządzie ciąży obowiązek edukowania pacjentów i aktywnego przeciwdziałania szarlatanerii. Warto pamiętać, że takie obowiązki nakłada na nas obowiązująca ustawa o zawodzie farmaceuty - zwraca uwagę farmaceutka.

Jej zdaniem środowisko oczekuje od NIA zajęcia jednoznacznego stanowiska, że nie istnieją naukowe dowody na terapeutyczną skuteczność środków homeopatycznych.

– Świadczy o tym to, z jak pozytywną reakcją spotkała się wspomniana petycja, także wśród ekspertów związanych z ochroną zdrowia, takich jak prof. Jarosław Pinkas i prof. Agnieszka Mastalerz-Migas. W mojej ocenie już sam fakt, że dzięki petycji rozpoczęła się w środowisku szeroka dyskusja o zagrożeniach związanych z homeopatią pozostaje cenny – szczególnie w obliczu przetaczającej się obecnie debaty o jakości i bezpieczeństwie w systemie opieki zdrowotnej - dodaje.

Marta Trafidło podkreśla, że celem petycji nie jest natychmiastowe uniemożliwienie nabywania środków homeopatycznych w aptekach, skłonienie farmaceutów do odmowy realizacji recepty lub lekarskich zaleceń lub zbicie poparcia w środowisku. W praktyce zdarza się bowiem, że lekarze zalecają pacjentom środki homeopatyczne.

– Farmaceuta ma wówczas obowiązek poinformować, że to preparat homeopatyczny o wątpliwej skuteczności. Ostateczną decyzję o zakupie leku podejmuje jednak zawsze pacjent. Dziwi mnie bierność NIA i zasłanianie się brakiem podstaw prawnych do wydania stanowiska w sprawie homeopatii. To właśnie przepisy stwarzają samorządowi aptekarskiemu możliwość zajęcia stanowiska w sprawie tak istotnej dla pacjentów i farmaceutów. Dla porównania samorząd lekarski z tego uprawnienia skorzystał i wydał stanowisko ws. homeopatii. NIA powinna również czuwać na standardami wykonywania zawodu farmaceuty, a tymczasem w czasopismach, za których prenumeratę można uzyskać punkty edukacyjne, publikowane są materiały promujące homeopatię jako uprawnioną metodę leczenia. Kilka dni temu samorząd wydał wprawdzie stanowisko w sprawie obrotu środkami leczniczymi homeopatycznymi, ale w mojej ocenie to działanie nijak mające się do przedmiotu petycji, której celem jest przede wszystkim edukowanie pacjentów - podsumowuje Marta Trafidło.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Spór o homeopatię w środowisku farmaceutycznym. Jest petycja, NIA milczy