Ekspert: fakt, że analogi GLP-1 obniżają masę ciała był niespodzianką

Prof. Michaela Naucka był gościem honorowym XXV Zjazdu Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Podczas uroczystego otwarcia wydarzenia ( 23 maja) wygłosił prelekcję o terapiach inkretynowych w cukrzycy typu 2 – dotychczasowe osiągnięcia i perspektywy na przyszłość.

Ekspert wykład zaczął od przypomnienia pracy opublikowanej w 1993 r. odnoszącej się do początkowych doświadczeń z hormonami inkretynowymi w praktyce klinicznej. – Leczyliśmy grupę pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy byli hospitalizowani z powodu hiperglikemii, a leczono ich tradycyjnie metforminą. 230 mg/dl - takie były ich średnie poziomy glikemii. Po wlewie GLP-1 w ciągu czterech godzin nastąpiło znormalizowanie glikemii — opowiadał prof. Nauck i zaznaczył, że moment, w którym osiągnięto glikemię na czczo w normie, wiązał się z opanowaniem wydzielania glukagonu. – Dodatkowo odnotowaliśmy, że oprócz tego mamy wpływ na opróżnianie żołądka. Zrozumieliśmy, że jeśli je spowolnimy, obniży się wzrost glikemii po posiłku – dodał.

Analogi GLP-1 - co to takiego?

W trakcie wykładu profesor wyjaśnił, że GLP-1 to hormon, który każdy ssak wytwarza w swoich jelitach. Przez to jednak ma on bardzo krótki okres półtrwania, a jeśli ma być skuteczny, powinien być podawany w sposób ciągły. Z czasem opracowano cząsteczki, które zarówno działały skutecznie w leczeniu hiperglikemii, jak i zmniejszały masę ciała. Jednocześnie jednak miały znacznie dłuższy okres półtrwania i były w stanie przetrwać w organizmie do tygodnia, a nawet dłużej.

– Od 2006 r. do chwili obecnej efekty działania agonistów GLP-1 znacząco się zwiększyły, poczynając od obniżenia HbA1c (hemoglobina glikowana), poprzez redukcję glikemii na czczo, po osiągnięcie dodatkowego czasu w zakresie docelowym HbA1c 7 proc. Wreszcie - doprowadzając do obniżenia masy ciała. Wszystko to wspierało powstawanie coraz skuteczniejszych leków – wyliczał ekspert.

Co jednak z bezpieczeństwem stosowania leków inkretynowych?

– Szukaliśmy typowych efektów ubocznych, takich jak nudności i wymioty. Następnie wróciliśmy do efektów działania, by zobaczyć redukcję HbA1c, glikemii na czczo i masy ciała. Generalnie widzimy coraz więcej efektów pod każdym z tych względów - chyba najbardziej ewidentne są one w obszarze obniżania masy ciała. Przy czym nie mamy znaczącego wzrostu występowania działań niepożądanych — przekonywał prof. Nauck.

Trzeci wymiar pozytywnego działania

W trakcie wystąpienie profesor przyznał, że odkrycie, że stymulacja receptora GLP-1 będzie obniżała masę ciała, stanowiło niespodziankę dla badaczy, gdy wiadomo było już, że takie działanie pomaga kontrolować glikemię. – Gdy odkryto efekty dotyczące obniżenia masy ciała, okazało się również, że następuje redukcja liczby ciężkich zdarzeń sercowo-naczyniowych, jak udar mózgu czy zawał serca. To już oznaczało trójstopniowe korzyści

Prof. Nauck przytoczył wiele badań dotyczących skuteczności agonistów receptora GLP-1, a także podwójnych i potrójnych agonistów, wpływających na receptory GLP-1, G i P oraz glukagon. Podsumowując, zaznaczył, że agoniści receptora GLP-1 wykorzystują jego potencjał terapeutyczny od 2006 r., gdy został wprowadzony pierwszy z nich — eksenatyd. – Skuteczność kolejnych nowych związków została znacznie zwiększona, zwłaszcza jeśli chodzi o redukcję masy ciała. Wynika to głównie z obniżenia apetytu i spożycia energii, co odbywa się na poziomie podwzgórza jądra łukowatego i neuronów – wyjaśniał.

Dodał, że aktualne badania kliniczne w tym zakresie dotyczą przede wszystkim agonistów podwójnych i potrójnych. Ich wyniki dowodzą, że mechanizmy działania podwójnych agonistów takich, jak tirzepatyd, są bardziej efektywne, ale nie zostały jeszcze do końca poznane. Wiadomo, że stymulacja receptora glukagonowego zwiększa wydatek energetyczny i sprzyja obniżeniu masy ciała, natomiast nie pogarsza kontroli glikemii w cukrzycy typu 2. Kolejne, prowadzone obecnie badania, dotyczą opracowania nowych, drobnocząsteczkowych agonistów.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Nowoczesne terapie rewolucjonizują myślenie o cukrzycy [DEBATA]