Emerytura pomostowa zamiast wcześniejszej

Niestety, szans na wcześniejszą emeryturę już nie ma. Istnieje natomiast możliwość przejścia na emeryturę pomostową po osiągnięciu wieku 60 lat.

Komu przysługuje wcześniejsza emerytura

Podstawowym warunkiem uzyskania emerytury jest osiągnięcie wieku emerytalnego, który wynosi 60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn. Pod pojęciem wcześniejszej emerytury rozumie się emeryturę przysługującą przed osiągnięciem tego wieku. Może ona zostać przyznana w dwóch przypadkach: na tzw. zasadach ogólnych albo z tytułu zatrudnienia w szczególnych warunkach. W pierwszym przypadku na wcześniejszą emeryturę może przejść mężczyzna, który osiągnął wiek 60 lat, jeżeli ma 25 lat pracy (chodzi o okres składkowy i nieskładkowy) i zostanie uznany za całkowicie niezdolnego do pracy. Kobieta może przejść po osiągnięciu wieku 55 lat, jeżeli ma 30 lat pracy albo jeżeli ma 20 lat pracy i zostanie uznana za całkowicie niezdolną do pracy. W drugim przypadku wiek i lata pracy uprawniające do przejścia na wcześniejszą emeryturę zależą od rodzaju pracy wykonywanej w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Jeżeli chodzi o pracowników służby zdrowia, to na wcześniejszą emeryturę mogą przejść: mężczyzna, który osiągnął wiek 60 lat i 25 lat pracy albo kobieta w wieku 55 lat i po 20 latach pracy pod warunkiem, że z wymaganych lat pracy 15 przypada na pracę w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze.

Spełnienie powyższych warunków jest wystarczające do przejścia na wcześniejszą emeryturę dla ubezpieczonych urodzonych przed 1 stycznia 1949 r. Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., a przed 1 stycznia 1969 r. muszą spełniać dodatkowe warunki: nie mogą przystąpić do otwartego funduszu emerytalnego, musi nastąpić rozwiązanie stosunku pracy, a warunki przejścia na wcześniejszą emeryturę powinni spełnić do 31 grudnia 2008 r. Ubezpieczeni urodzeni po 31 grudnia 1948 r., którzy we wskazanym terminie warunków nie spełnili, nie nabędą prawa do wcześniejszej emerytury. Jedyny wyjątek został przewidziany dla tych, którzy wymagane lata pracy, w tym także pracy w szczególnych warunkach, osiągnęli do 1 stycznia 1999 r. Zachowują oni prawo do przejścia na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu wymaganego wieku.

Warunki uzyskania emerytury pomostowej

Czytelnik, który w 1999 r. nie osiągnął wymaganych lat pracy, a do końca 2008 r. nie osiągnął wymaganego wieku, szanse na wcześniejszą emeryturę utracił. Dla takich jak on przewidziane zostały emerytury pomostowe. Są to wcześniejsze świadczenia emerytalne dla osób urodzonych po 1948 r. Można o nie występować od początku tego roku pod warunkiem, że praca wykonywana w szczególnych warunkach została uwzględniona w wykazach załączonych do ustawy o emeryturach pomostowych.

W porównaniu do wykazów stosowanych dla wcześniejszych emerytur, wykazy obowiązujące przy emeryturach pomostowych są znacznie okrojone. Spośród prac wykonywanych w służbie zdrowia obejmują wyłącznie:
- prace członków zespołów ratownictwa medycznego;
- prace personelu medycznego oddziałów psychiatrycznych i leczenia uzależnień w bezpośrednim kontakcie z pacjentami;
- prace personelu medycznego w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych i anestezjologii w warunkach ostrego dyżuru.
W trzecim rodzaju prac pewne wątpliwości może budzić pojęcie "ostrego dyżuru". Zgodnie z wykładnią przedstawioną przez Ministerstwo Zdrowia, należy ją wiązać z nieuchronnością wystąpienia zdarzeń powodujących konieczność udzielania świadczeń zdrowotnych w trybie nagłym, jaka wynika ze wskazań życiowych. Chodzi zapewne o występowanie presji czasowej, której sprostanie wymaga nie tylko szczególnej odpowiedzialności, ale i szczególnej sprawności psychofizycznej. Wykonywanie prac, które wymagają takiej sprawności, uprawnia do emerytury pomostowej ze względu na to, iż sprawność ta pogarsza się z wiekiem.

Prawo do emerytury pomostowej przysługuje ubezpieczonemu, który po 2008 r. spełni warunki wieku i lat pracy określone dla wcześniejszej emerytury. Warunek 15 lat pracy w szczególnych warunkach może zostać dopełniony po 2008 r. Przy czym w przypadku pracy wykonywanej przed 1 stycznia 1999 r. uwzględnia się jako prace szczególne również prace wymienione w przepisach o wcześniejszych emeryturach. Natomiast z prac wykonywanych po 31 grudnia 2008 r. uwzględniane są tylko te, które znalazły się w nowych wykazach. Ubezpieczony, który nie wykonuje pracy w szczególnych warunkach po 31 grudnia 2008 r., może otrzymać emeryturę pomostową tylko wtedy, gdy wymagane 15 lat przypadające na prace szczególne wymienione w nowych wykazach osiągnął do 1 stycznia 2009 r. Dodatkowym warunkiem otrzymania emerytury pomostowej jest rozwiązanie stosunku pracy.

Czytelnik nabędzie prawo do tej emerytury najwcześniej w 2015 r., tj. po osiągnięciu wieku 60 lat i dopełnieniu pozostałych warunków.

Podstawa prawna:
1) art. 27, 29, 32, 46 i 184 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2004 r. nr 39, poz. 353 ze zm.);
2) art. 3 ust. 3, art. 4 i 49 oraz lp. 18, 23 i 24 zał. nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. nr 237, poz. 1656);
3) komunikat Ministerstwa Zdrowia z dnia 22 lipca 2009 r. w sprawie rozumienia pojęcia "w warunkach ostrego dyżuru" zawartego w pkt 24 zał. nr 2 do ustawy z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz.U. Nr 237, poz. 1656).