Jak ratować oczy przed AMD?

Czy modyfikując styl życia, możemy zmniejszyć ryzyko wystąpienia AMD?

Modyfikacja stylu życia w AMD często jest jedyną metodą na spowolnienie procesu chorobowego lub jego uniknięcie. Ważna jest dieta z dużą ilością warzyw i owoców, a z ograniczeniem tłuszczów i węglowodanów. Pamiętajmy, że progresji AMD sprzyjają choroby sercowo-naczyniowe. Należy zadbać o regulację ciśnienia tętniczego krwi u osób z nadciśnieniem, a u chorych z chorobą wieńcową o utrzymanie prawidłowej masy ciała. Niedopuszczalne jest palenie tytoniu, które zużywa nasz naturalny system chroniący przed stresem oksydacyjnym i AMD. U kobiet w okresie menopauzy należy rozważyć hormonalną terapię zastępczą. Wskazane jest unikanie nadmiernej ekspozycji na promienie słoneczne. O stan swoich oczu powinny zadbać przede wszystkim osoby z grupy ryzyka, a więc u których w rodzinie występuje AMD, choroby układu krążenia, osoby palące tytoń, otyłe.

Jakie są specjalne zalecenia dietetyczne w profilaktyce AMD oraz dla pacjentów z AMD?

Przede wszystkim należy zadbać o dostarczanie z dietą substancji o działaniu antyoksydacyjnym: luteiny i zeaksantyny, które są naturalnymi barwnikami plamki, witamin C i E oraz składników mineralnych, takich jak cynk, selen i miedź. Doniesienia wskazują również, że wielonienasycone kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 (WNKT omega-3), a zwłaszcza kwas dokozaheksaenowy (DHA), które występują w dużych ilościach w tłuszczu głębinowych ryb morskich, są niezbędne w przeciwdziałaniu i leczeniu choroby.

W ramach profilaktyki AMD osoby zdrowe oraz zagrożone wystąpieniem AMD (np. rodzinne występowanie AMD), jak również osoby, u których wykryto AMD, powinny codziennie spożywać przynajmniej dwie porcje warzyw i owoców zawierających luteinę (patrz ramka), a 2-3 razy w tygodniu spożywać tłuste ryby morskie (śledź, makrela, okoń, sardynki, różowy łosoś, biały tuńczyk, pstrąg morski, sola, dorsz, halibut). W przypadkach, gdy niezachowana jest właściwa podaż substancji antyoksydacyjnych oraz kwasów omega-3, niezbędna jest suplementacja odpowiednimi preparatami.

Bez recepty dostępnych jest wiele suplementów diety. Jakie preparaty powinien polecać farmaceuta w ramach opieki farmaceutycznej nad pacjentem z ADM lub doradzać osobie, która chce stosować profilaktykę AMD?

Najważniejszymi kryteriami, którymi powinien kierować się farmaceuta, są skład preparatu oraz dawki poszczególnych jego elementów. Zgodnie z obecną wiedzą medyczną, optymalnie skomponowany preparat powinien zawierać co najmniej jeden z dwóch naturalnych barwników plamki - luteinę i zeaksantynę. Ważna jest też obecność witamin C i E, które ze sobą współdziałają oraz mikroelementów - cynku, selenu i miedzi. Ponadto suplementacja powinna również dotyczyć wielonienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.

Preparaty starszej generacji zawierają często witaminę A i beta-karoten. Ich stosowanie w profilaktyce AMD nie jest jednak korzystne, bowiem może dodatkowo nasilać proces chorobowy.

Jakie dawki luteiny, witamin i składników mineralnych są zalecane?

Optymalna dawka luteiny w preparatach waha się między 6 a 12 mg, zeaksantyny 0,24-1 mg. Systematyczna suplementacja luteiny i zeaksantyny powoduje zwiększenie tzw. gęstości barwników plamkowych, co daje ochronę przed stresem oksydacyjnym wywołującym AMD.

Jak długo należy stosować te preparaty, aby okulista był w stanie powiedzieć, czy proces degeneracyjny się zatrzymał?

W AMD są wskazania do przewlekłego stosowania preparatów zawierających luteinę, zeaksantynę, witaminy i mikroelementy. Szacuje się, że u około 25 proc. chorych systematycznie stosujących suplementację w okresie 5 lat rozwój AMD znacznie się spowolni i utrzymają oni widzenie. Preparaty tego typu są podstawą leczenia i hamowania progresji suchego AMD.