Kardioonkologia - jaka jest przyszłość tej nowej dziedziny medycyny?

Prof. Susan Dent zwróciła uwagę, że 15 lat temu było niewiele dedykowanych poradni i programów kształcenia w dziedzinie kardioonkologii. W niektórych ośrodkach prowadzono badania w tej dziedzinie, ale brakowało koordynacji działań, a opieka medyczna była fragmentaryczna.

– Obecnie kliniki kardioonkologiczne są podmiotami o ugruntowanej pozycji na całym świecie, podobnie jak programy kształcenia w tej dziedzinie nie odbiegają od pozostałych. Poszerza się grupa badań podstawowych, badań klinicznych i inicjatyw edukacyjnych w dziedzinie kardioonkologii, a kilka organizacji uznaje obecnie znaczenie dziedziny, która powstała w wyniku połączenia kardiologii, onkologii i hematologii, w tym Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ESMO), Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne (ESC) i Amerykańskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej (ASCO) – wskazała.

Przypomniała, że w 2009 roku dr Carlo Cipolla i dr Dan Lenihan współprzewodniczyli spotkaniu w Mediolanie we Włoszech, które doprowadziło do powstania Międzynarodowego Towarzystwa Kardio-Onkologicznego (International Cardio-Oncology Society, IC-OS):

– Do Towarzystwa należy obecnie ponad 1000 członków z ponad 25 krajów i wniosło ono znaczący wkład w zainicjowanie opieki medycznej, działań edukacyjnych i badań naukowych w obszarze kardioonkologii.

PRZECZYTAJ TAKŻE: W nowoczesnej onkologii niezbędne jest zrozumienie roli kardioonkologii

Ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentów onkologicznych może zmieniać się dynamicznie

Jak zmniejszyć ryzyko kardiotoksyczności po terapii przeciwnowotworowej

Jaka jest przyszłość kardioonkologii?

– Większość programów kształcenia w dziedzinie kardioonkologii jest prowadzona w instytucjach akademickich, a jednak większość pacjentów z nowotworem jest leczona poza środowiskiem uniwersyteckim [np. szpitale regionalne, opieka ambulatoryjna – przyp. red.]. A co z pacjentami mieszkającymi na obszarach wiejskich i, co ważne, w jaki sposób możemy zapewnić dostęp do usług kardioonkologicznych pacjentom mieszkającym w krajach o niskich i średnich dochodach? – pyta prof. Susan Dent.

W ocenie ekspertki wykształcenie i zaangażowanie kardiologów, onkologów i sprzymierzonych specjalistów z obszaru ochrony zdrowia, w tym specjalistów podstawowej opieki zdrowotnej, pielęgniarek i pomocniczych zawodów medycznych, będzie miało zasadnicze znaczenie dla świadczenia usług w dziedzinie kardioonkologii szerszej populacji.

– Telemedycyna i konsultacje on-line z lekarzem w formie wideo mogą zbliżyć świadczeniodawców z obszaru kardioonkologii do pacjentów onkologicznych, którzy mogą nie mieć środków na podróżowanie do większych ośrodków. Podobnie lokalni świadczeniodawcy mogą skorzystać na większym dostępie do kardioonkologów poprzez e-konsultacje – zwłaszcza w przypadku pacjentów, którzy nie mają dostępu do komputerów lub usług internetowych – wskazała.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe zrewolucjonizują opiekę zdrowotną

Konieczne są dalsze prace badawcze

– Podczas gdy najnowsze wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego w dziedzinie kardioonkologii stanowią znaczący postęp w opiece nad pacjentami z chorobą nowotworową, wiele zaleceń opiera się na konsensusie ekspertów – zwróciła uwagę prof. Susan Dent.

Jak wskazała, konieczne są dalsze prace naukowe w celu opracowania opartych na dowodach standardów opieki nad pacjentami onkologicznymi, zagrożonymi powikłaniami kardiologicznymi terapii przeciwnowotworowej, w tym:

• Walidacja narzędzia do stratyfikacji wyjściowego ryzyka toksyczności sercowo-naczyniowej - HFA-ICOS
• Prowadzenie badań klinicznych dotyczących profilaktyki pierwotnej, skupiających się na populacji pacjentów onkologicznych, którzy znajdują się w grupie ryzyka [toksyczności sercowo-naczyniowej – przyp. red.]
• Opracowanie optymalnych metod obrazowania układu s-n, które zostaną wykorzystane w badaniach przesiewowych osób, które przeżyły raka i są narażone na toksyczność sercowo-naczyniową po zakończeniu terapii przeciwnowotworowej.
• Stworzenie dużych rejestrów kardioonkologicznych w celu odzwierciedlenia rzeczywistej populacji chorych.
• Identyfikacja wpływu społecznych determinant zdrowia na ryzyko wystąpienia dysfunkcji układu sercowo-naczyniowego związanych z terapią onkologiczną.

– Poczyniliśmy ogromne postępy w leczeniu nowotworów, dzięki czemu coraz więcej osób wygrywa z chorobą nowotworową. Konieczne jest zapewnienie, że korzyści osiągnięte w zakresie przeżywalności onkologicznej, nie zostaną zminimalizowane wzrostem zachorowalności i śmiertelności z przyczyn sercowo-naczyniowych związanych z terapią przeciwnowotworową – powiedziała prof. Susan Dent.

– Wylecz nowotwór, uratuj serce – podsumowała.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Kardioonkologia: opracowano pierwsze europejskie wytyczne [PTOK 2022]

Postępowanie u pacjentów onkologicznych z arytmią nadkomorową i komorową

Jak zniwelować nierówności w opiece onkologicznej?

The future of cardio-oncology

Further research is needed to develop evidence-based approaches for the care of patients with cancer at risk of cancer therapy related cardiac dysfunction – says Susan Dent, M.D., professor of medicine at Duke University, president of International Cardio-Oncology Society (IC-OS), one of the speakers at the Cardio Oncology Society of Southern Africa 2023 Conference.

15 years ago, there were few dedicated cardio-oncology clinics/programs. Research was being conducted in some centers but there was no coordination of effort and clinical care was fragmented. Cardio-oncology clinics and programs are now an established entity globally. There is an increasing stream of basic research, clinical trials and educational initiatives and several professional organizations now recognize the importance of this partnership including the European Society of Medical Oncology (ESMO), European Society of Cardiology (ESC), and American Society of Clinical Oncology (ASCO).

In 2009, Dr. Carlo Cipolla and Dr. Dan Lenihan co-chaired a meeting in Milan, Italy that led to the formation of the International Cardio-Oncology Society (IC-OS). IC-OS now has over 1,000 members from more than 25 countries and has made significant contributions to clinical care initiatives, education, and research in cardio-oncology.

What is the future of cardio-oncology?

Most cardio-oncology programs are in academic institutions and yet most patients with cancer are treated in a community setting. What about patients who live in rural areas and importantly how can we provide access to cardio-oncology services for patients who live in low- and middle-income countries?

Education and engagement of community cardiologists, oncologists, and allied health care providers, including primary care providers, nurses, and advanced practice providers will be essential to provide cardio-oncology services to a broader population.

Telehealth and video visits can bring cardio-oncology providers closer to patients with cancer who may not have the resources to travel to larger centers.

Similarly local health providers may benefit from greater access to cardio-oncologists through e-consults – especially for patients who do not have access to computers or the internet services.

Further research is needed

While the recent ESC guideline in Cardio-Oncology represents a significant advance in the provision of care for patients with cancer, many of the recommendations are based on expert consensus. Further research is needed to develop evidence-based approaches for the care of patients with cancer at risk of cancer therapy related cardiac dysfunction including:

• Validation of the HFA-ICOS cardiac risk assessment tool.
• Primary prevention clinical trials focusing on the “at risk” cancer patient population.
• Optimal cardiac imaging modalities for screening cancer survivors at risk of CV toxicity after completion of cancer therapy.
• Development of large cardio-oncology registries to reflect the “real world” population.
• Identification of the impact of Social Determinants of Health on risk of cancer therapy related cardiac dysfunction.

We have made great advances in the treatment of cancer leading to an increasing number of individuals surviving a cancer diagnosis. It is imperative that we ensure the gains achieved in cancer survivorship are not offset by an increase in cancer therapy related cardiovascular morbidity and mortality.

“Cure Cancer Save Hearts”.

Tłumaczenie/Translation: Monika Majewska, konsultacja merytoryczna/substantive consultation: dr hab. n. med. Sebastian Szmit, prof. CMKP