Lekarzu, lecz się sam

Na wstępie chciałbym przypomnieć, że zwolnienia na drukach L4, o których wspomina czytelnik, już nie obowiązują. Zastąpiły je w 1999 r. druki ZUS ZLA. Służą one, tak jak dawniej druki L4, do wystawiania zaświadczeń lekarskich o czasowej niezdolności do pracy z powodu choroby lub konieczności osobistego sprawowania przez pracownika opieki nad chorym członkiem rodziny (zwanych popularnie zwolnieniami chorobowymi).
Druki ZUS ZLA może wystawiać lekarz, który otrzymał w tym zakresie upoważnienie od Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Warunkiem koniecznym dla wystawienia zwolnienia jest przeprowadzenie bezpośredniego badania stanu zdrowia chorego, któremu udziela się zwolnienia, lub chorego członka rodziny, na opiekę nad którym zwolnienie jest udzielane. Warto też zwrócić uwagę, że zwolnienia wystawia lekarz prowadzący leczenie, więc lekarz wystawiający dla siebie zwolnienie powinien także sam prowadzić swoje leczenie.
Jeżeli lekarz leczy się sam i leczy członków swojej rodziny tudzież jest w stanie przebadać się samodzielnie, to nie ma przeszkód formalnych, by wystawił dla siebie zwolnienie lekarskie. Istnieją jednak zastrzeżenia natury etycznej. Wystawianie sobie zwolnień od pracy, z którymi łączą się przecież określone korzyści, może wywoływać posądzenia o nieobiektywność i podważać przez to zaufanie do zawodu lekarza. To może z kolei prowadzić do naruszenia godności zawodu lekarskiego, o którą lekarz zobowiązany jest dbać. Dlatego wskazane jest, by z uprawnienia do wystawiania zwolnień nie korzystać we własnym zakresie i jeżeli tylko istnieje taka możliwość, udawać się po zwolnienie do innego lekarza.
Inaczej jest w przypadku recept lekarskich. Tu przepisy wyraźnie dopuszczają wystawianie recept dla siebie samego, nakazując tylko oznaczanie ich dopiskiem ?pro auctore". Można również wystawiać recepty dla najbliższej rodziny, tj. małżonka, zstępnych lub wstępnych w linii prostej, oznaczając je dopiskiem ?pro familia". Recepty te podlegają normalnym zasadom refundacji u lekarzy ubezpieczenia zdrowotnego, tzn. będących świadczeniodawcami lub zatrudnionych u świadczeniodawców, którzy zawarli z Narodowym Funduszem Zdrowia umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych. Pozostali lekarze mogą wystawiać recepty refundowane po zawarciu umowy na wystawianie recept.
Oddzielne umowy na wystawianie refundowanych recept wyłącznie ?pro auctore" i ?pro familia" mogą zawierać również lekarze na emeryturze lub nieczynni zawodowo.
Przepisy nie stoją też na przeszkodzie, aby lekarz, jako świadczeniobiorca, zapisał się do siebie jako do lekarza podstawowej opieki zdrowotnej. Jednakże konsekwencją takiego wyboru jest to, że w przypadku choroby lekarz powinien sam siebie leczyć. Jeżeli nie będzie w stanie tego czynić, np. w przypadku ciężkiej choroby, to powinien na lekarza podstawowej opieki zdrowotnej wybrać tego z kolegów, który będzie go leczył. Wydaje się, że zastosowanie z góry takiego rozwiązanie byłoby jednak właściwsze.


Podstawa prawna:

1) art. 54 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. nr 60, poz. 636 ze zm.),
2) art. 28 ust. 1 i art. 34 ustawy z 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. nr 210, poz. 2135),
3) art. 1 Kodeksu Etyki Lekarskiej,
4) § 1 ust. 1 i § 2 oraz załącznik nr 1 do rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich, wzoru zaświadczenia lekarskiego i zaświadczenia lekarskiego wydanego w wyniku kontroli lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. nr 65, poz. 741),
5) § 3 ust. 3 rozporządzenia ministra zdrowia z 28 września 2004 r. w sprawie recept lekarskich (Dz.U. nr 213, poz. 2164).