Minimalne normy zatrudnienia farmaceutów w aptekach szpitalnych – co się zmieni?

Zmiany dotyczące tworzenia aptek szpitalnych i działów farmacji szpitalnej oraz obniżenia norm zatrudnienia farmaceutów przypadających na liczbę łóżek

W bieżącym miesiącu do Senatu RP przekazany został tekst ustawy o zmianie ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Przedmiotem planowanych zmian są m.in. określone w ustawie Prawo farmaceutyczne zasady dotyczące tworzenia aptek szpitalnych i działów farmacji szpitalnej oraz normy zatrudnienia farmaceutów przypadających na liczbę łóżek.

Przypomnijmy, że aptekę szpitalną tworzy się:

• w zakładzie leczniczym, w którym podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitalne i inne niż szpitalne;
• w jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi, o której mowa w art. 4 ust. 3 pkt 2 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi.

Aktualnie obowiązujące przepisy prawa nie przewidują możliwości zwolnienia z obowiązku utworzenia apteki szpitalnej. Teraz ma się to zmienić. Jeśli nowe przepisy prawa farmaceutycznego wejdą w życie, w pewnych przypadkach wojewódzki inspektor farmaceutyczny będzie mógł dokonać tego rodzaju zwolnienia.

Procedowane zmiany prezentują się następująco:

• podmiot leczniczy, który wykonuje działalność leczniczą w rodzaju całodobowe świadczenia zdrowotne inne niż szpitalne wyłącznie w zakresie świadczeń opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień, rehabilitacji leczniczej, świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej, opieki paliatywnej i hospicyjnej,
• a udzielanie tych świadczeń nie wymaga stosowania leków wymagających nadzoru farmaceuty,
• może wystąpić o zgodę WIF na nieutworzenie apteki szpitalnej.

Zmianie mają podlegać również minimalne normy zatrudnienia w aptece szpitalnej. Obecnie konieczne jest, aby każda apteka szpitalna zatrudniała co najmniej jednego farmaceutę w pełnym wymiarze godzin (zapewniała równoważnik co najmniej 1 etatu w pełnym wymiarze godzin co najmniej jednego farmaceuty), na każde rozpoczęte 100 łóżek lub stanowisk dializacyjnych zakładu leczniczego zaopatrywanego przez tę aptekę.

Jeśli nowe przepisy wejdą w życie, przelicznik będzie inny. Mianowicie wystarczające stanie się zatrudnienie jednego farmaceuty na każde „zakończone” 100 łóżek (w przypadku apteki szpitalnej). W dalszym ciągu niezależnie od liczby łóżek, każda apteka szpitalna będzie musiała zatrudniać 1 kierownika tej apteki (w pełnym wymiarze godzin). W tym zakresie zmian nie przewidziano.

Utworzenie działu farmacji szpitalnej (zamiast apteki szpitalnej lub apteki zakładowej) jest możliwe w:

1)zakładzie leczniczym, w którym podmiot leczniczy wykonuje działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne szpitalne i inne niż szpitalne, w przypadku którego liczba łóżek lub stanowisk dializacyjnych (zgłoszonych w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą) wynosi nie więcej niż 100;

2)zakładzie opiekuńczo-leczniczym;

3)zakładzie pielęgnacyjno-opiekuńczym;

4)jednostce organizacyjnej publicznej służby krwi.

Jak dotąd, brak prawnego obowiązku, aby działy farmacji szpitalnej zatrudniały kierownika działu. W świetle prawa, wystarczający jest 1 etat farmaceuty, w pełnym wymiarze godzin, na każde rozpoczęte 50 łóżek lub stanowisk dializacyjnych. Jeżeli zmiany wejdą w życie, to niezależnie od liczby łóżek, w każdym dziale farmacji szpitalnej będzie trzeba zapewnić minimum 1 etat kierownika działu oraz – w przypadku podmiotów posiadających co najmniej 100 łóżek lub stanowisk dializacyjnych – co najmniej 1 etat farmaceuty (obok kierownika). Upraszczając, jeżeli łóżek jest 100 (lub więcej), wówczas konieczne będzie zapewnienie w dziale farmacji szpitalnej co najmniej 2 pełnych etatów dla farmaceutów (w tym 1 dla kierownika działu). Jeżeli łóżek jest 99 lub mniej, wystarczające będzie ustanowienie kierownika działu (w pełnym wymiarze godzin).

Jak ustalić liczbę łóżek i stanowisk dializacyjnych, które należy uwzględniać, ustalający limity zatrudnienia? Co do zasady, będzie brana pod uwagę liczba łóżek oraz liczba stanowisk dializacyjnych placówki, zgłoszonych w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą, o którym mowa w art. 106 ust. 1 ustawy z 15.04.2011 r. o działalności leczniczej.

Wyjątkowo, za zgodą WIF, może być możliwe pominięcie tych łóżek, które służą udzielaniu świadczeń zdrowotnych:

1)opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień,

2)rehabilitacji leczniczej,

3)świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej,

4)opieki paliatywnej i hospicyjnej,

jeżeli nie wymagają one stosowania leków wymagających nadzoru farmaceuty.

W takich sytuacjach podmiot leczniczy będzie mógł wystąpić o zgodę WIF na uwzględnienie mniejszej liczby łóżek lub stanowisk dializacyjnych niż wartości wykazane w rejestrze podmiotów wykonujących działalność leczniczą.

Ustawodawca, uzasadniając zamierzone zmiany wskazał, że aktualne wymagania w zakresie etatów farmaceutów w placówkach, w których działalność obejmuje farmakoterapię w ograniczonym zakresie, są nadmiarowe. Nie ma wątpliwości, że wprowadzenie minimalnych norm zatrudnienia w aptece szpitalnej i dziale farmacji szpitalnej, było słuszne. Wydaje się jednak, że ani aktualne, ani planowane wymogi nie uwzględniają w sposób wystarczający specyfiki działania poszczególnych placówek. Zwłaszcza w kontekście rotacyjności pacjentów, która w praktyce może istotnie wpływać na zakres, w jakim świadczenia realizowane przez daną placówkę będą faktycznie związane z farmakoterapią.

24 lipca br. ustawa refundacyjna była rozpatrywana przez Komisję Zdrowia, która przyjęła wniosek o jej odrzucenie. O dalszych losach ustawy zdecyduje głosowanie na sali plenarnej Senatu RP. Jeżeli Senat RP opowie się za odrzuceniem ustawy, to trafi ona ponownie do Sejmu RP, który będzie musiał ustosunkować się do decyzji Senatu RP.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Farmacja kliniczna: jakie rozwiązania z modelu brytyjskiego można wprowadzić w polskich szpitalach?