MZ: będzie projekt nowej ustawy poświęconej w całości leczeniu uzależnień

W 2021 r. ówczesny minister zdrowia Adam Niedzielski powołał Zespół do spraw opracowania reformy systemu leczenia uzależnień. 18-osobowe gremium pod kierownictwem dr. Piotra Jabłońskiego, dyrektora Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, miało do końca czerwca 2023 r. wypracować pakiet rozwiązań i rekomendacji służących poprawie funkcjonowania systemu leczenia uzależnień w Polsce.

O efekty prac zespołu zapytał w interpelacji poseł Tomasz Kostuś (KO). “Pomimo moich licznych próśb i interpelacji resort zdrowia do końca ubiegłej kadencji nie przedstawił efektów prac ww. gremium. (...) W lipcu 2023 r. resort informował, że rekomendacje przekazane przez zespół są analizowane przez ministerstwo i zostaną poddane dyskusji. O efektach tejże dyskusji nie zostałem, niestety, poinformowany” - napisał poseł i zapytał ministra zdrowia, czy resort będzie opracowywał założenia nowej reformy systemu lecznictwa odwykowego i leczenia uzależnień.

Zmienił się profil pacjentów cierpiących na uzależnienia

W odpowiedzi na interpelację wiceminister Marek Kos poinformował, że “mając na uwadze rozwiązania i rekomendacje przygotowane przez Zespół, zwrócono się do Krajowego Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom (...) o podjęcie prac nad projektem ustawy kompleksowo regulującej organizację lecznictwa uzależnień w celu prowadzania dalszych prac legislacyjnych”.

Kos wyjaśnił, że obecnie kwestie związane z organizacją leczenia uzależnień są uregulowane w ustawie z 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - w odniesieniu do uzależnienia od alkoholu, oraz w ustawie z 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii - w odniesieniu do leczenia uzależnienia od środków odurzających, substancji psychotropowych, środków zastępczych lub nowych substancji psychoaktywnych. Jednocześnie brak jest regulacji ustawowych odnoszących się do kwestii sposobu organizacji leczenia uzależnień behawioralnych.

Spowodowało to odrębność w sposobie organizacji leczenia stosowanego wobec dwóch zbliżonych do siebie grup pacjentów - zauważył Kos.

Zwrócił też uwagę na tendencję do przekształcania się ambulatoryjnych placówek leczenia uzależnień od alkoholu lub leczenia uzależnienia od innych niż alkohol substancji psychoaktywnych w placówki udzielające świadczeń zdrowotnych pacjentom z każdym rozpoznaniem z katalogu od F.10 do F.19, w tym uzależnionym od hazardu lub wykazującym inne zaburzenia nawyków i popędów oraz osobom im bliskim.

Zmianie uległ również profil pacjentów zgłaszających się do leczenia uzależnień - coraz częściej są to osoby, które są uzależnione lub używają szkodliwie wielu substancji psychoaktywnych. “W krajach Europy Zachodniej tendencja ta jest powszechna, w związku z tym należy oczekiwać, że wzór używania substancji psychoaktywnych będzie ewoluował w kierunku politoksykomanii” - czytamy.

Będzie kompleksowa reforma systemu leczenia uzależnień

Dlatego - wskazał wiceminister - potrzebna jest integracja systemu leczenia uzależnień, która pozwoli zoptymalizować m.in. wykorzystanie istniejących zasobów kadrowych.

Jak wyjaśnił, prace nad reformą systemu leczenia uzależnień koncentrują się na wypracowaniu założeń projektu nowej ustawy poświęconej w całości systemowi leczenia uzależnień, w szczególności w zakresie:

• uspójnienia pojęć stosowanych w odniesieniu do leczenia uzależnienia od alkoholu, środków odurzających, substancji psychotropowych, nowych substancji psychoaktywnych i leczenia uzależnień behawioralnych;
• określenia zasad wykonywania zawodu przez specjalistów psychoterapii uzależnień (w tym w szczególności kwestie odpowiedzialności zawodowej oraz obowiązku doskonalenia zawodowego) oraz zawieszania i utraty uprawnień zawodowych;
• integracji organizacyjnej systemu leczenia uzależnienia;
• uregulowania podmiotów i osób uprawnionych do realizacji świadczeń z zakresu leczenia uzależnień behawioralnych, sposobu organizacji udzielania tych świadczeń oraz uprawnień pacjentów w powyższym zakresie.

Będą rosły nakłady na walkę z uzależnieniami

Poseł Kostuś pytał także, czy zapowiadana reforma będzie ukierunkowana na ograniczenie lecznictwa stacjonarnego przy wzmacnianiu nacisku na interwencję w ramach opieki dziennej i ambulatoryjnej, oraz czy będzie się wiązała ze zwiększeniem nakładów na ten obszar systemu ochrony zdrowia.

“Opracowane przez Zespół założenia nie zakładały ograniczenia świadczeń z zakresu leczenia uzależnień realizowanych w warunkach stacjonarnych” - przekazał Kos. Przypomniał też, że zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 30 października 2023 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2023-2030 (Dz.U. z 2023 r. poz. 2480), jednym z zadań Narodowego Funduszu Zdrowia w zakresie celu pn. „zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi, w tym osobom uzależnionym oraz doświadczającym kryzysu psychicznego, wszechstronnej i kompleksowej opieki i wsparcia adekwatnych do ich potrzeb” jest dążenie do zapewnienia priorytetowego wzrostu nakładów na świadczenia zdrowotne z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień.