Liczba prób samobójczych dzieci i młodzieży w Polsce. Nowe dane porażają

• W 2023 r. skutecznie odebrało sobie życie 146 nieletnich, a według oficjalnych statystyk prób samobójczych wśród dzieci było 2139.
• Najwięcej prób samobójczych odnotowano w województwie pomorskim. Takich przypadków było aż 405. W dalszej kolejności znalazły się województwa śląskie i łódzkie, gdzie takich prób było odpowiednio 295 i 219.

Na podstawie danych ze wszystkich komend wojewódzkich, jakie zebrała Fundacja GrowSPACE, wynika, że w całym kraju w zeszłym roku odnotowano ponad 2,1 tys. prób samobójczych dzieci. Aż w 8 województwach odnotowano wzrost prób samobójczych dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Utrzymuje się także spora liczba przypadków zakończonych tragicznie – to wciąż 146 przypadków. Te dane mogą się jeszcze zmienić.

Jak zaznacza Fundacja GrowSPACE - nie każda próba samobójcza jest rejestrowana przez policję. Dlatego prezentowane dane przedstawiają jedynie wycinek ogólnego obrazu zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce.

– Te dane pokazują, ile mamy jeszcze do zrobienia w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Przed nami sporo pracy, ponieważ statystyki z zeszłego roku powtórzyły się. Wiemy, że średni czas oczekiwania na konsultację na NFZ do psychiatry lub psychiatrki dziecięcej wyniósł 238 dni. Musimy pilnie działać, aby zwiększyć dostępność opieki. 3 miliardy na psychiatrię i onkologię dziecięcą w nowym budżecie to bardzo ważny krok, ale nadal musimy działać na rzecz tzw. „referencyjności 0”. To nie tylko kolejny szpital i oddział, ale również pomoc ambulatoryjna, pomoc psychologiczna, środowiskowa, profilaktyka, psychoedukacja. Eksperci i ekspertki są zgodni, że ogromną większość tych statystyk można zatrzymać właśnie za pomocą „poziomu zero” – komentuje Dominik Kuc, aktywista Fundacji GrowSpace.

Samobójstwom można i trzeba zapobiegać

Po raz drugi z rzędu dane utrzymują się na poziomie ponad dwóch tysięcy przypadków. Sprawa niepokoi specjalistów i specjalistki, którzy niosą pomoc młodym ludziom. – To my, dorośli, jesteśmy odpowiedzialni za świat jaki oddajemy młodym ludziom. Po pierwsze warto podkreślić, że na zachowania suicydalne ma wpływ wiele czynników, które wzajemnie na siebie oddziałują. Wśród przyczyn zachowań samobójczych dzieci i młodzieży najczęściej wymienia się trudną sytuację rodzinną (rozwód rodziców, nasilone konflikty rodzinne, upośledzenie relacji rodzic-dziecko), społeczną izolację, choroby somatyczne i psychiczne, stresujące wydarzenia życiowe czy sytuacje kryzysowe. Pamiętajmy, że współcześnie młodzi ludzie to pokolenie obarczone doświadczeniami izolacji. Jako ważny czynnik kryzysów suicydalnych psychologowie wskazują też brak poczucia bezpieczeństwa: wojna za granicami kraju, rosnący niepokój społeczny, kryzysy światowe. Specjaliści mówią coraz częściej o „syndromie podłego świata”, który szczególnie miałby dotykać młode pokolenie – mówi Paulina Filipowicz, psycholożka i aktywistka GrowSPACE.

Rekomendacje dla resortu

W ubiegłym tygodniu Sejm przyjął ustawę, która gwarantuje 3 miliardy złotych na psychiatrię i onkologię dziecięcą. Zdaniem Fundacji GrowSPACE to spory krok w dobrą stronę, lecz trzeba mieć na uwadze na co dokładnie te fundusze powinny być wydatkowane. Do rekomendacji wydanych przez organizację należy:

• Dalszy rozwój pomocy środowiskowej i ambulatoryjnej, szczególnie poza dużymi ośrodkami miejskimi;
• Wsparcie „Referencyjności/Poziomu 0” – profilaktyki i psychoedukacji;
• Zwiększenie finansowania oddziałów psychiatrycznych dla dzieci i młodzieży dziennych i całodobowych przez Ministerstwo Zdrowia, ze szczególnym naciskiem na tworzenie nowych miejsc na oddziałach;
• Nacisk na kształcenie specjalistów i specjalistek – psychiatria dzieci i młodzieży jako deficytowa, zwiększanie liczby miejsc rezydenckich i stażowych, edukacja innych zawodów medycznych w temacie wspierania pacjentów psychiatrycznych;
• Rozwój instytucji i zawodów pozamedycznych, np. asystentów i asystentek zdrowienia;

Kluczowe są także zmiany w zakresie wyceny świadczeń NFZ, w taki sposób, aby zatrzymać odpływ specjalistów i specjalistek do rynku prywatnego. Eksperci i ekspertki apelują także o współpracę międzyresortową, wraz z Ministerstwem Edukacji oraz Ministerstwem Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Pierwsza pomoc emocjonalna, czyli zasada cztery "Z" wsparciem dla osób w kryzysie samobójczym