Nowe wytyczne ESC: leczenie chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą

25-28 sierpnia w Amsterdamie (Holandia) odbył się coroczny Kongres Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego (European Society of Cardiology, ESC). Zostały na nim zaprezentowane zarówno nowe wytyczne postępowania, jak i aktualizacje dokumentów sprzed kilku lat. Najwięcej zmian dotyczy leczenia pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi i cukrzycą, a także postępowania w ostrej i przewlekłej niewydolności serca. Po raz pierwszy pojawiły się wytyczne odnoszące się do wszystkich kardiomiopatii.

O najważniejszych nowościach z kongresu ESC opowiada prof. dr hab. n. med. Tomasz Hryniewiecki, kierownik Kliniki Wad Zastawkowych Serca Narodowego Instytutu Kardiologii Stefana kardynała Wyszyńskiego — Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie, konsultant krajowy w dziedzinie kardiologii, przewodniczący Krajowej Rady ds. Kardiologii oraz pełnomocnik ministra zdrowia ds. Narodowego Programu Chorób Układu Krążenia.

Kardiolog i diabetolog muszą ściśle współpracować

Nowe wytyczne leczenia chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą wskazują na ścisły związek pomiędzy chorobami krążenia a cukrzycą. Z tego względu lekarze powinni z jednej strony aktywnie poszukiwać cukrzycy w grupie pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, a z drugiej — brać pod uwagę choroby krążenia w procesie terapeutycznym u osób ze zdiagnozowaną cukrzycą. Jednocześnie wycofano się z odniesień do tzw. stanu przedcukrzycowego z powodu braku pewnych dowodów.

– U każdego pacjenta z cukrzycą typu 2 powinno się oszacować ryzyko sercowo-naczyniowe. Do tego celu zostało przygotowane specjalne narzędzie — SCORE2-Diabetes. Lekarze już wcześniej dysponowali podobnymi kalkulatorami, ale teraz powstała odmiana przeznaczona konkretnie dla tej grupy pacjentów. Z drugiej strony, w świetle najnowszych wytycznych kardiolog musi na każdym etapie prowadzenia chorego uwzględniać, że potencjalnie ma do czynienia z diabetykiem. To też sprawia, że obszary chorób układu krążenia i cukrzycy stają się ze sobą coraz bardziej związane w procesach diagnostyczno-terapeutycznych — mówi prof. Hryniewiecki.

Uproszczone zostały zasady diagnostyki i terapii cukrzycy u pacjentów z chorobami krążenia

Kardiolog dostrzega tendencję do upraszczania diagnostyki w kierunku cukrzycy.

– Zauważalne jest coraz szersze wykorzystanie prostego parametru, czyli pomiaru stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1C). To samo dotyczy farmakoterapii, co z kolei jest związane z faktem, że do powszechnego stosowania wchodzą innowacyjne grupy leków, takie jak inhibitory SGLT2 (flozyny) czy analogi GLP-1 (glutydy). Są one nie tylko skuteczne w redukcji ryzyka sercowo-naczyniowego, co zostało potwierdzone w licznych badaniach naukowych, ale i bezpieczne, ponieważ nie stwarzają zagrożenia wieloma działaniami niepożądanymi, chociażby w postaci hipoglikemii — zauważa ekspert.

W diagnostyce w kierunku cukrzycy u osób z chorobami krążenia powinno się też uwzględniać przewlekłą chorobę nerek, ponieważ te trzy schorzenia często współistnieją i istotnie na siebie wpływają. Z tego względu konieczna jest współpraca specjalistów zajmującymi się tym jednostkami chorobowymi i wzajemne wspieranie się w procesie diagnostyczno-terapeutycznym. W przypadku przewlekłej choroby nerek diagnostyka również jest jasno określona. Zwykle wykonuje się badanie czynności nerek (eGFR), obecności białka w moczu oraz powikłań mikronaczyniowych w różnych narządach.

W leczeniu pacjentów z niewydolnością serca i cukrzycą kluczowa jest rola flozyn

Jak zaznacza prof. Hryniewiecki, przełomem w leczeniu niewydolności serca u osób z cukrzycą jest możliwość stosowania flozyn.

– W Polsce również mamy coraz szerszy dostęp do tych leków. Są one refundowane zarówno dla chorych na cukrzycę, jak i przewlekłą chorobę nerek oraz niewydolność serca. Jest to sytuacja bardzo dobra dla naszych pacjentów, wpisująca się w najnowsze wytyczne — przyznaje specjalista. Z innych nowości ekspert zwraca uwagę na wprowadzenie nowego leku o nazwie finerenon z grupy antagonistów aldosteronu do terapii chorych na cukrzycę i przewlekłą chorobę nerek, w celu zmniejszenia ryzyka hospitalizacji z powodu niewydolności serca.

Poza farmakoterapią, w dalszym ciągu niezwykle istotna jest modyfikacja stylu życia oraz ograniczanie czynników ryzyka, które mają wpływ na rozwój chorób sercowo-naczyniowych. Szczególny nacisk położony jest na wczesne diagnozowanie chorób współistniejących, w tym m.in. migotania przedsionków, a także kontrolę stężenia cholesterolu we krwi za pomocą farmakoterapii, głównie statyn.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Nadciśnienie tętnicze - nowe wytyczne ESH wprowadzają 22 nowości