Nowe zawody medyczne – 26 marca zaczęła obowiązywać ustawa [NAJWAŻNIEJSZE INFORMACJE]

26 marca 2024 r. zaczęła obowiązywać zasadnicza część ustawy z 17 sierpnia 2023 r. o niektórych zawodach medycznych, dotycząca blisko 300 tys. osób. Ustawa określa zasady wykonywania następujących zawodów medycznych:

• asystentka stomatologiczna,
• elektroradiolog,
• higienistka stomatologiczna,
• instruktor terapii uzależnień,
• opiekun medyczny,
• optometrysta,
• ortoptystka,
• podiatra,
• profilaktyk,
• protetyk słuchu,
• technik farmaceutyczny,
• technik masażysta,
• technik ortopeda,
• technik sterylizacji medycznej,
• terapeuta zajęciowy;

W ograniczonym zakresie obejmuje też niektórych dietetyków (szczegóły w dalszej części artykułu).

Ustawa wymienia warunki, które łącznie musi spełniać osoba uprawniona do wykonywania zawodu medycznego. Są to między innymi wykształcenie i kwalifikacje, szczegółowo określone w załączniku do ustawy (cytujemy je na końcu artykułu). Jednym z warunków jest też znajomość języka polskiego w mowie i piśmie w zakresie niezbędnym do wykonywania danego zawodu medycznego. Osoba wykonująca zawód medyczny nie może też być prawomocnie skazana za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe.

Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego - ważne daty

Jednym z najważniejszych warunków dopuszczenia do wykonywania zawodu medycznego, jaki wprowadza ustawa, jest obowiązek wpisu do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego.

Wnioski o wpis będzie można składać od 26 marca 2024 r., wyłączenie za pośrednictwem systemu teleinformatycznego wdrażanego aktualnie przez podległe Ministerstwu Zdrowia Centrum e-Zdrowia. Centralny Rejestr Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego będzie dostępny od 26 marca pod adresem: rizm.ezdrowie.gov.pl.

WAŻNE. Osoby, które 26 marca 2024 r. spełniały warunki uprawniające do uzyskania wpisu do rejestru, są zobowiązane do złożenia wniosku o wpis do rejestru nie później niż do 26 września 2024 r. Osoby te będą mogły wykonywać zawód medyczny do 26 marca 2025 r. bez uzyskania wpisu do rejestru.

Koszt wpisu do rejestru to 100 zł. Zmiana danych w rejestrze jest bezpłatna.

Rejestr będzie jawny w zakresie danych takich jak:

• numer wpisu,
• indywidualny identyfikator wpisu,
• data wpisu,
• nazwa wykonywanego zawodu medycznego zawodu medycznego,
• imię (imiona) i nazwisko,
• nazwa i adres miejsca wykonywania zawodu medycznego oraz NIP lub REGON lub numeru,
• księgi rejestrowej z rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą lub unikalnego,
• identyfikatora apteki lub punktu aptecznego - jeżeli dotyczy,
• informacja o zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego,
• informacja o zaprzestaniu wykonywania zawodu medycznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• informacja o wznowieniu wykonywania zawodu medycznego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
• data utraty uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego wraz z podaniem przyczyny,
• informacja o tymczasowym zawieszeniu uprawnienia do wykonywania zawodu medycznego albo o ograniczeniu zakresu czynności w jego wykonywaniu.

Prawo do wglądu do dokumentacji medycznej

Zgodnie z ustawą, osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo do wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń opieki zdrowotnej.

W przypadku uzasadnionych wątpliwości odnoszących się do realizacji zlecenia wykonania danego świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód medyczny ma prawo domagać się od zlecającego, aby uzasadnił potrzebę jego wykonania, a także ma prawo odmowy wykonania określonego świadczenia. Odmowę wykonania świadczenia opieki zdrowotnej osoba wykonująca zawód medyczny uzasadnia w dokumentacji medycznej i informuje o niej zlecającego.

Zakres czynności zawodowych

Ustawa określa jedynie ogólnie, na czym polega wykonywanie poszczególnych zawodów medycznych. Szczegółowy wykaz czynności zawodowych określi w rozporządzeniu minister zdrowia, „biorąc pod uwagę niezbędne kwalifikacje, wymagany zakres umiejętności oraz konieczność zapewnienia bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów”.

O projekcie tego wykazu pisaliśmy tutaj: 15 nowych zawodów medycznych - jest wykaz czynności zawodowych [PROJEKT]

Obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego

Kolejną ważna zmianą, którą wprowadza ustawa, jest obowiązek ustawicznego rozwoju zawodowego. Obowiązek ten może być realizowany w ramach kształcenia podyplomowego (szkolenie specjalizacyjne lub kurs kwalifikacyjny) lub doskonalenia zawodowego (kurs doskonalący lub samokształcenie). Będzie to polegało na zdobywaniu punktów za każdą formę doskonalenia w okresach 5-letnich, z których pierwszy rozpocznie się od początku roku, po którym osoba została wpisana do rejestru. Po zakończeniu tego okresu należy w ciągu 30 dni przesłać kartę rozwoju zawodowego do właściwego organu.

Formy samokształcenia i liczba punktów edukacyjnych za konkretne formy kształcenia mają być określone w rozporządzeniu ministra zdrowia.

ZOBACZ TAKŻE: Zasady doskonalenia zawodowego dla 300 tys. osób wykonujących zawody medyczne: jest projekt rozporządzenia

Co ważne, osobie wykonującej zawód medyczny podnoszącej kwalifikacje zawodowe w ramach ustawicznego rozwoju zawodowego przysługuje urlop szkoleniowy w wymiarze do 6 dni roboczych rocznie, płatny według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy.

Ochrona prawna tytułu i odpowiedzialność zawodowa

Prawo posługiwania się tytułem odpowiadającym nazwie zawodu medycznego ma jedynie osoba uprawniona do wykonywania tego zawodu. Zgodnie z ustawą, tytuł zawodowy podlega ochronie prawnej – za używanie go przez osoby, które nie mają właściwych kwalifikacji i wpisu do rejestru, przewidziana jest kara grzywny.

Ustawa określa również szczegółowo zasady odpowiedzialności zawodowej za zawinione naruszenie przepisów związanych z wykonywaniem danego zawodu medycznego. Ustawa przewiduje utworzenie rzecznika dyscyplinarnego oraz Komisji Odpowiedzialności Zawodowej, która będą rozpatrywały wszelkie zgłoszone przypadki przewinień zawodowych. Dokładne postępowanie – najpierw czynności sprawdzające i wyjaśniające przez rzecznika oraz ewentualne dalsze prace w Komisji – opisane są w rozdziale 5 ustawy.

Dietetycy w ustawie o niektórych zawodach medycznych

Mimo że dietetycy nie widnieją na liście zawodów, których wykonywanie określa ustawa, zgodnie z art. 1 pkt. 2 obejmuje ona osoby wykonujące czynności zawodowe w zakresie planowania diety, prowadzenia konsultacji dietetycznych oraz udzielania porad edukacyjnych w ramach umów z Narodowym Funduszem Zdrowia. Jednak również do tych dietetyków zastosowanie ma jedynie część przepisów.

Przede wszystkim nie obejmuje ich obowiązek wpisu do Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego ani obowiązek kształcenia ustawicznego. Mają natomiast prawo wglądu do dokumentacji medycznej pacjenta w zakresie niezbędnym do udzielanych przez siebie świadczeń opieki zdrowotnej, a także prawo odmowy wykonania określonego świadczenia. Dietetyków mających umowy z Funduszem dotyczy też cały rozdział ustawy o odpowiedzialności zawodowej.

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodów medycznych

Wykształcenie uzyskane w systemie szkolnictwa wyższego i nauki, kwalifikacje uzyskane w systemie oświaty lub inne kwalifikacje wymagane do wykonywania danego zwodu medycznego określono szczegółowo w załączniku do rozporządzenia.

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu asystentka stomatologiczna

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie asystentka stomatologiczna lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego asystentka stomatologiczna lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie asystentka stomatologiczna

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu dietetyk

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie dietetyki i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) dietetyka i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2007 r. studiów na kierunku technologia żywności i żywienie człowieka w specjalności żywienie człowieka i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2013 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego dietetyk lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie dietetyk albo ukończenie technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik technologii żywienia w specjalności dietetyka

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu elektroradiolog

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie elektroradiologii i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) elektroradiologia i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie technik elektroradiolog, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik elektroradiolog lub technik elektroradiologii lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik elektroradiolog

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu higienistka stomatologiczna

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie higieny dentystycznej i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) higiena dentystyczna (stomatologiczna) i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie higienistka stomatologiczna, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego higienistka stomatologiczna lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie higienistka stomatologiczna

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu instruktor terapii uzależnień

Posiadanie certyfikatu instruktora terapii uzależnień wydanego przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Krajowe Biuro do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii lub Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu opiekun medyczny

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2021 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny lub

2) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny, lub

3) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2021 r. kwalifikacyjnego kursu zawodowego w zakresie kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie i uzyskanie świadectwa potwierdzającego kwalifikację w zawodzie lub certyfikatu kwalifikacji zawodowej, lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny, lub dyplomu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego opiekun medyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny, lub

5) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2012 r. zasadniczej szkoły zawodowej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie opiekun medyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie opiekun medyczny

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu optometrysta

1) rozpoczęcie po dniu wejścia w życie ustawy studiów w zakresie optometrii i uzyskanie tytułu zawodowego magistra albo magistra inżyniera lub

2) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie optometrii i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) optometria i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

4) rozpoczęcie przed dniem wejścia w życie ustawy studiów podyplomowych w zakresie optometrii i uzyskanie świadectwa ukończenia tych studiów

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu ortoptystka

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie ortoptystka lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego ortoptystka lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie ortoptystka

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu podiatra

Ukończenie studiów w zakresie podiatrii i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu profilaktyk

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie zdrowia publicznego i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) zdrowie publiczne i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu protetyk słuchu

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie protetyka słuchu i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) protetyka słuchu i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie protetyk słuchu, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego protetyk słuchu lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie protetyk słuchu, lub

5) posiadanie co najmniej 2-letniego doświadczenia zawodowego w wykonywaniu czynności zawodowych w gabinecie protetyki słuchu i ukończenie do dnia 1 października 2010 r. kursu z zakresu protetyki słuchu organizowanego przez szkołę kształcącą w zakresie akustyki lub Instytut Fizjologii i Patologii Słuchu, obejmującego co najmniej 108 godzin kształcenia w zakresie niezbędnym do przygotowania do wykonywania zawodu protetyka słuchu, lub

6) uzyskanie przed dniem wejścia w życie ustawy dyplomu mistrza w zawodzie protetyk słuchu

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu technik farmaceutyczny

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie technik farmaceutyczny lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2018 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik farmaceutyczny lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik farmaceutyczny

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu technik masażysta

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie technik masażysta lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik masażysta lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik masażysta

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu technik ortopeda

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie techniki ortopedycznej i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) technika ortopedyczna i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. technikum lub szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie technik ortopeda, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. technikum lub szkoły policealnej, publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik ortopeda lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik ortopeda, lub

5) ukończenie przed dniem wejścia w życie ustawy szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie technik biomechanik, lub

6) uzyskanie przed dniem wejścia w życie ustawy dyplomu mistrza w zawodzie technik ortopeda

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu technik sterylizacji medycznej

1) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie technik sterylizacji medycznej lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego technik sterylizacji medycznej lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie technik sterylizacji medycznej

Wykształcenie lub kwalifikacje wymagane do wykonywania zawodu terapeuta zajęciowy

1) rozpoczęcie po dniu 30 września 2012 r. studiów w zakresie terapii zajęciowej i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera lub

2) rozpoczęcie przed dniem 1 października 2012 r. studiów na kierunku (specjalności) terapia zajęciowa i uzyskanie tytułu zawodowego co najmniej licencjata albo inżyniera, lub

3) rozpoczęcie po dniu 31 sierpnia 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej i uzyskanie dyplomu zawodowego w zawodzie terapeuta zajęciowy, lub

4) rozpoczęcie przed dniem 1 września 2019 r. szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego terapeuta zajęciowy lub dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe w zawodzie terapeuta zajęciowy, lub

5) ukończenie przed dniem wejścia w życie ustawy szkoły policealnej publicznej lub niepublicznej o uprawnieniach szkoły publicznej i uzyskanie tytułu zawodowego w zawodzie instruktor terapii zajęciowej

Źródła:

• https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20230001972/O/D20231972.pdf
• https://www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/centralny-rejestr-osob-uprawnionych-do-wykonywania-zawodu-medycznego