Pacjentka po leczeniu onkologicznym może być narażona na przedwczesny zgon z powodów kardiologicznych

Podczas tegorocznego kongresu Global Cardio Oncology Summit odbyła się sesja pod patronatem Amerykańskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ASCO) zatytułowana „Women in cardio-oncology”. Prowadziły ją prof. Susan Dent, przewodnicząca Międzynarodowego Towarzystwa Kardio-Onkologicznego, dr Antonia Sambola z University Hospital Vall d'Hebron (Hiszpania), kierownik tamtejszego oddziału kardiologii i intensywnej opieki kardiologicznej, a także dr n. med. Magdalena Zaborowska-Szmit z Kliniki Nowotworów Płuca i Klatki Piersiowej Narodowego Instytutu Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie - Państwowego Instytutu Badawczego w Warszawie.

Chore na raka piersi są szczególnie narażone na kardiotoksyczność leczenia przeciwnowotworowego

Sesję otworzył wykład prof. Krishnana Bhaskarana z The London School of Hygiene & Tropical Medicine (Wielka Brytania) dotyczący epidemiologii nowotworów i schorzeń sercowo-naczyniowych u kobiet.

– Problem zwiększonej zapadalności na choroby sercowo-naczyniowe i nowotwory u kobiet staje się coraz bardziej istotny. Nie bez znaczenia są czynniki ryzyka wspólne dla nowotworów i chorób sercowo-naczyniowych – wyjaśniła dr n. med. Magdalena Zaborowska-Szmit.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Chorzy na raka prostaty mają gorsze rokowania kardiologiczne

Kolejne wystąpienie zostało poświęcone powikłaniom kardiologicznym radioterapii. Problem ten omówiła prof. Jutta Bergler Klein z Medical University of Vienna (Austria).

– Zagadnienie to jest dosyć skomplikowane i pozostaje w kręgu zainteresowania radioterapeutów oraz części kardiologów i przez nich jest najlepiej zrozumiane. Jednym z takich specjalistów jest prof. Jutta Bergler Klein, która wyjaśniła, że zwłaszcza u chorych na raka piersi – szczególnie piersi lewej (ponieważ po tej stronie znajduje się serce i naczynia wieńcowe) powikłania kardiologiczne radioterapii są dość częste i poważne. Wśród nich szczególną uwagę zwraca się na chorobę wieńcową – zrelacjonowała onkolog z NIO-PIB.

– Poza tym u chorych na nowotwory coraz częściej stosuje się immunoterapię, która może zwiększać ryzyko rozwoju miażdżycy, przyspieszać proces jej progresji, co podkreśliła nie tylko prof. Jutta Bergler Klein, lecz także inni eksperci podczas kongresu. A przecież w raku płuca po radykalnej chemioradioterapii stosujemy podtrzymującą immunoterapię – dodała dr n. med. Magdalena Zaborowska-Szmit.

Ostre zespoły wieńcowe u kobiet chorych na raka nie dyskwalifikują ich z inwazyjnego leczenia

W dalszej części sesji, dotyczącej kardiologii interwencyjnej, prof. Diana Gorog z University of Hertfordshire oraz Imperial College London (Wielka Brytania) przekonywała, że pacjentek onkologicznych z ostrym zespołem wieńcowym nie należy dyskwalifikować z leczenia optymalnego, inwazyjnego.

– Oczywiście ta grupa chorych wymaga specjalnej opieki, z uwzględnieniem zaburzeń krzepnięcia, objawów wynikających z choroby nowotworowej, które mogą utrudniać przeprowadzenie interwencji w sposób optymalny – powtórzyła za brytyjską ekspertką dr Magdalena Zaborowska-Szmit.

Nowotwory u kobiet ciężarnych – zadanie dla zespołu interdyscyplinarnego

Innym ważnym zagadnieniem omówionym podczas spotkania była choroba nowotworowa u kobiety w czasie ciąży. Prof. Christine Brezden-Masley z Mount Sinai Hospital (Kanada) zwróciła uwagę, że najczęstszym nowotworem rozpoznawanym u ciężarnych jest rak piersi. Wyjaśniła także, jak postępować u pacjentek onkologicznych spodziewających się dziecka.

– W pierwszym trymestrze ciąży działania lekarzy są ograniczone, dopiero od drugiego trymestru można wprowadzić aktywne leczenie onkologiczne. W przypadku niektórych nowotworów, np. raka płuca, którym zajmuję się w codziennej praktyce klinicznej, bezpieczne przeprowadzenie pacjentki przez ciążę jest niemal niemożliwe. Stajemy przed dylematem, czy kontynuować ciążę, czy ją zakończyć. Jeśli jednak pacjentka zdecyduje się utrzymać ciążę, istnieje ryzyko, że może nie dożyć porodu. Na szczęście rak płuca występuje u ciężarnych niezmiernie rzadko – powiedziała dr Magdalena Zaborowska-Szmit.

Podkreśliła, że ciężarna z chorobą nowotworową powinna się znaleźć pod opieką zespołu wielodyscyplinarnego: onkologów, chirurgów, ginekologów i perinatologów.

– Współpraca specjalistów jest niezbędna, aby bezpiecznie przeprowadzić chorą przez ciążę i leczenie przeciwnowotworowe, aby obrana ścieżka postępowania zakończyła się sukcesem tj. urodzeniem zdrowego dziecka, u którego nie wystąpią długoterminowe skutki terapii onkologicznej. Ważne jest dla pacjentki, że otrzyma szansę na leczenie onkologiczne i urodzenie dziecka – wskazała ekspertka.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Jak zmniejszyć ryzyko kardiotoksyczności po terapii przeciwnowotworowej

Postępowanie u pacjentek po zakończonej terapii onkologicznej

Ostatni wykład, wygłoszony przez dr Anitę Arnold z Lee Memorial Hospital (USA), dotyczył postępowania u kobiet, które zakończyły już terapię przeciwnowotworową.

– Pacjentki, które zakończyły leczenie onkologiczne, często albo nie pamiętają, albo nie są świadome powikłań kardiologicznych terapii przeciwnowotworowej. Tymczasem - jak wskazała dr Anita Arnold - w obserwacji odległej niekiedy ryzyko zgonu z powodu chorób sercowo-naczyniowych jest wyższe niż z powodu nowotworu. W niektórych przypadkach ryzyko zgonu z powodów kardiologicznych już w ciągu kilku lat od zakończenia leczenia onkologicznego przewyższa ryzyko zgonu z powodu choroby nowotworowej – zrelacjonowała onkolog. Stąd ważne jest odpowiednie postępowanie, mające na celu zmniejszenie ryzyka wystąpienia kardiotoksyczności“ - zrelacjonowała dr Magdalena Zaborowska-Szmit.

Ekspertka z NIO-PIB zwróciła przy tym uwagę, że kobiety w porównaniu z mężczyznami mogą mieć lepsze rokowania w chorobie nowotworowej, co można wytłumaczyć m.in. tym, że bardziej dbają o swoje zdrowie, pilnują zaleceń i regularnie przyjmują leki itp. Jednak oczywiście ryzyko sercowo-naczyniowe u pacjentek onkologicznych zależy od wielu czynników.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Czas wprowadzić telemonitoring kardiologiczny pacjentów onkologicznych

Powstał pierwszy Globalny Rejestr Kardio-Onkologiczny

Kardioonkologia: opracowano pierwsze europejskie wytyczne [PTOK 2022]