Postępowanie po ukąszeniu przez żmiję zygzakowatą

Objawy ukąszenia przez żmiję zygzakowatą

Objawy kliniczne zależą od stopnia nasilenia reakcji na składniki jadu żmii. Umiarkowana reakcja charakteryzuje dopiero stopień trzeci – pojawiają się wówczas konkretne objawy kliniczne, tj.

• obrzęk,
• bolesność,
• zaczerwienienie,
• wymioty,
• zawroty głowy,
• przejściowe obniżenie ciśnienia tętniczego.

Stopień czwarty to ciężka reakcja:

• masywny obrzęk rozprzestrzeniający się na tułów,
• objawy krwotoczne,
• hipotonia,
• wstrząs, a nawet
• niewydolność wielonarządowa. 

Ukąszenie przez żmiję – kiedy trzeba podać antytoksynę

Kiedy zorientujemy się, że doszło do ukąszenia przez żmiję, należy unieruchomić tę część ciała, gdyż spowalnia to wnikanie jadu. Ranę trzeba przemyć, aby usunąć jad ze skóry, a miejsce ukąszenia obłożyć woreczkami z zimną wodą lub lodem, by zmniejszyć obrzęk i ból. „Ważne jest też, by uspokoić poszkodowanego, ponieważ stres pogłębia skutki ukąszenia. I przede wszystkim przewieźć do lekarza” – radzi dr n. med. Anna Lachowicz-Wawrzyniak z Oddziału Chorób Zakaźnych Szpitala Powiatowego w Giżycku, wojewódzki konsultant ds. chorób zakaźnych. „Jedyną swoistą metodą leczenia jest antytoksyna jadu żmii. Neutralizuje ona działanie jadu, zmniejsza ryzyko zgonu oraz skraca czas hospitalizacji i rekonwalescencji” – mówi dr Lachowicz-Wawrzyniak.

Antytoksynę należy podawać domięśniowo lub dożylnie, dawka jest jednakowa zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Zwyczajowo stosuje się 10 ml antytoksyny. Jeżeli od momentu ukąszenia upłynęło 4 lub więcej godzin, a także w przypadku ukąszenia w duże naczynie krwionośne, w głowę lub dobrze unaczyniony obszar, należy rozważyć zwiększenie dawki. W przypadku zagrożenia życia antytoksynę podaje się dożylnie rozcieńczoną solą fizjologiczną.

„W większości przypadków nie trzeba jednak uciekać się do podawania antytoksyny, często wystarczy leczenie objawowe – stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwuczuleniowe, glikokortykosteroidy, a jeśli są wymioty, to także metoklopramid. Należy rozważyć również profilaktykę przeciwtężcową.

Osoby, u których nie stwierdzono objawów zatrucia, a na pewno zostały ukąszone przez żmiję – widać ślad zębów, jest obrzęk i zaczerwienienie – powinny pozostać pod obserwacją na oddziale ratunkowym co najmniej 2 godziny, gdyż nie można wykluczyć pojawienia się stanu zagrożenia z opóźnieniem. Osoby z objawami łagodnego zatrucia powinny być hospitalizowane przez co najmniej 24 godziny, na wypadek gdyby miało dojść do poważnych powikłań.