Potrzebny nowy wykaz chorób zawodowych

Statystyki optymistyczne, ale...

Instytut Medycyny Pracy zauważył, że w ostatnich latach zaznaczyła się wyraźna tendencja spadkowa współczynnika zachorowalności (liczba orzeczeń na 100 tys. zatrudnionych). W 2013 r. ilość stwierdzonych przypadków chorób zawodowych wyniosła 2214 i w porównaniu do roku 2001 uległa zmniejszeniu o 3793. Liczba nowo stwierdzonych przypadków chorób zawodowych w porównaniu do lat 2012 – 2013, w tym ostatnim spadła o 188, czyli o 7,8%. 

- Najczęstszą przyczyną chorób zawodowych było narażenie na różnego rodzaju pyły, w tym pyły węgla, azbestu oraz pyły przemysłowe z zawartością krzemu. Co trzeci przypadek patologii zawodowej przypisano działaniu czynników fizycznych, głównie sposobowi wykonywania pracy, wysiłkowi głosowemu i hałasowi. Różnego rodzaju chemikalia uznano za przyczynę 100 przypadków chorób, na ogół o podłożu alergicznym - mówi prof. dr hab. med. Neonila Szeszenia-Dąbrowska.

Co to jest choroba zawodowa?

Zgodnie z Kodeksem Pracy, za takową uważa się chorobę wymienioną w wykazie chorób zawodowych, jeżeli można stwierdzić, że została ona spowodowana działaniem czynników szkodliwych dla zdrowia, występujących w miejscu pracy albo w związku ze sposobem jej wykonywania. 

Przedsiębiorcy coraz bardziej odpowiedzialni

Na optymistyczny raport na temat tendencji dotyczącej chorób zawodowych ma wpływ wiele czynników. Jak zauważa Szeszenia – Dąbrowska, są one związane z transformacją gospodarki , prowadzącej do rozpadu i likwidacji państwowych zakładów , których przestarzałe technologie były zagrożeniem dla zdrowia pracowników. Poza tym w obecnym środowisku zatrudnienia, wysiłek dynamiczny coraz częściej wypierany jest przez wysiłek statyczny, co znacznie zmniejsza działanie czynników fizycznych. Nie bez znaczenia jest również coraz większa dyscyplina w przestrzeganiu przepisów dotyczących bezpieczeństwa nie tylko pracowników, ale również środowiska przez pracodawców. Konieczność minimalizowania ich wpływu na przyrodę określa Prawo Ochrony Środowiska, opisane w Dz. U. z 2013 r. poz. 1232. W raporcie środowiskowym za rok 2013 Polska Izba Przemysłu Chemicznego odnotowała spadek całkowitej emisji gazów i pyłów do powietrza przez przedsiębiorców. W stosunku do roku 2012 zmniejszona została również masa wytworzonych odpadów o blisko 16 %, przy czym ilość wytworzonych odpadów niebezpiecznych wzrosła o ok. 7 %. Nastąpił spadek o 26% najmniej pożądanej metody zagospodarowania odpadów czyli unieszkodliwiania poprzez składowanie. Korzystnie prezentuje się również wzrost ilości odpadów poddanych odzyskowi.

- Do najbardziej znanych systemów zarządzania środowiskiem w zakładach i instytucjach należą wdrożony w Europie system EMAS oraz wdrażane na całym świecie normy ISO 14000. Wdrażanie normy jest zobowiązaniem firmy do działania zgodnie z ustawodawstwem i zobowiązaniem do ciągłej poprawy wobec środowiska. Celem systemu EMAS jest poprawa stanu środowiska w miejscu lokalizacji firmy oraz dążność do zniwelowania negatywnego wpływu firmy na środowisko przy użyciu najlepszych ekonomicznie opłacalnych technik – mówi Piotr Kaczmarczyk z firmy Tech-Eko, zajmujący się projektowaniem i doradztwem w zakresie ochrony środowiska. Podkreśla jednocześnie jak ważny jest właściwe wdrażanie rozwiązań minimalizujących zużycie energii oraz projekt rozwiązań bezemisyjnych. - W ujęciu długofalowym jest to działanie uzasadnione ekonomicznie gdyż minimalizuje koszt funkcjonowania firm z uwagi na ograniczenia opłat ekologicznych. Nowoczesne bezemisyjne technologie to eliminacja potencjalnych konfliktów społecznych , występujących w otoczeniu zakładów – dodaje Kaczmarczyk.

Inwestycje ekologiczne realizowane przez różne branże w tym sektor chemiczny mogą stanowić dowód na to, że w ostatnich latach zakłady te zmniejszyły negatywne oddziaływanie na środowisko naturalne. Prowadzone przez przedsiębiorstwa działania prośrodowiskowe, przynoszą bezsporne korzyści w postaci ograniczenia zanieczyszczenia środowiska naturalnego. Wiążą się one również z rozpoznawaniem i monitorowaniem zaistniałych zagrożeń oraz poprawą bezpieczeństwa w produkcji i dystrybucji substancji chemicznych.

-Budzącym optymizm jest fakt coraz większej świadomości zarówno pracodawców w kwestii istnienia zagrożeń i ich konsekwencji, umiejętności ich oceny, analizy i ich zmniejszania lub – jeśli to możliwe – eliminowania, ale również większej świadomości pracowników, jako elementu kształtującego politykę bezpieczeństwa w najbliższym otoczeniu pracy, jak i w środowisku naturalnym – mówi dr inż. Urszula Laska kierownik ds. jakości z Laboratorium Chemicznego Higieny Pracy i Badania Środowiska „ESlab” w Świdnicy.

- Bardzo duży postęp w obszarze rozwoju technologii na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci musi pociągnąć teraz za sobą zmiany w zachowaniach na obu szczeblach ludzi: tych, którzy ten postęp inicjują, podejmując wyzwanie stworzenia działalności gospodarczej i tych, bez których pracy, niemożliwa byłaby realizacja zadań, związanych z produkcją i usługami. Coraz częściej słyszy się też głosy, że bezpieczeństwo i higiena pracy oraz ochrona środowiska nie mogą być zadaniem tylko dla służb BHP i ekologów. Jeszcze do niedawna nieznane było określenie „kultura bezpieczeństwa”, dziś możemy śmiało powiedzieć, że staje się ono wręcz modne - dodaje Urszula Laska.