PPOZ apeluje o przerwanie prac nad nowym projektem ustawy o jakości. “Potrzebne szerokie konsultacje”

Lekarze i świadczeniodawcy zrzeszeni w Porozumieniu Pracodawców Ochrony Zdrowia odnieśli się do dwóch procedowanych obecnie w Sejmie RP projektów ustaw:

• poselskiego projektu ustawy o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw,
• poselskiego projektu ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta.

Przypomnijmy, odrzucony przez posłów w połowie kwietnia projekt ustawy o jakości wrócił do Sejmu tym razem jako dokument poselski. Zgodnie z zapowiedzią ministra zdrowia Adama Niedzielskiego w nowej wersji ustawy nie ma klauzuli "no-fault", która wzbudzała największe kontrowersje w pierwotnej propozycji resortu zdrowia. W nowej odsłonie ustawy nie ma też przepisów likwidujących Centrum Monitorowania Jakości w Ochronie Zdrowia ani zapisu o Funduszu Kompensacyjnym Zdarzeń Medycznych. Zaproponowano też nowelizację ustawy o prawach pacjenta Rzeczniku Praw Pacjenta.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Ustawa o jakości wraca w nowej odsłonie. Co proponuje MZ?

PPOZ: tryb procedowania projektów niedopuszczalny w demokratycznym państwie

PPOZ wyraża stanowczy sprzeciw wobec trybu procedowania powyższych projektów. Niewiele ponad miesiąc po odrzuceniu poprzedniej wersji ustawy, jest ona zgłaszana do Sejmu ponownie w formie dwóch nowych projektów. Dzieje się to bez wcześniejszego ich uzgodnienia z organizacjami zrzeszającymi pacjentów, samorządami zawodowymi czy organizacjami świadczeniodawców. Co więcej, zgłoszenie projektów jako projektów poselskich, a nie rządowych uniemożliwiło przeprowadzenie w stosunku do nich stosownych konsultacji publicznych. Taki tryb procedowania trudno uznać za dopuszczalny w państwie, w którym ceni się deliberatywny charakter demokratycznych procedur i współpracę z organizacjami tworzącymi społeczeństwo obywatelskie - czytamy w piśmie skierowanym 29 maja do Tomasza Latosa, przewodniczącego sejmowej Komisji Zdrowia.

PPOZ o poselskim projekcie nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta: konieczne szczegółowe uzgodnienia

W ocenie PPOZ przewidziany projektem system świadczeń kompensacyjnych może okazać się ciekawą alternatywą dla sądowego systemu dochodzenia odszkodowań i zadośćuczynień oraz dla obecnie funkcjonujących wojewódzkich komisji ds. zdarzeń medycznych. Jest bowiem szansa, że system ten odciąży wymiar sprawiedliwości, przynajmniej w zakresie spraw o nieco mniejszej doniosłości. Istnieje jednak konieczność szczegółowego uzgodnienia projektu z ww. interesariuszami.

PPOZ wskazuje, że ograniczenie możliwości przyznania świadczenia kompensacyjnego wyłącznie do zdarzeń medycznych wynikających z finansowanych ze środków publicznych świadczeń szpitalnych rodzi zasadnicze wątpliwości z perspektywy konstytucyjnej zasady równości. O ile można jeszcze przy tym zrozumieć ograniczenie tego systemu jedynie do świadczeń finansowanych ze środków publicznych, to już wyłączenie z niego pacjentów korzystających ze świadczeń ambulatoryjnych nie znajduje zdaniem PPOZ uzasadnienia merytorycznego.

W ocenie PPOZ należy umożliwić uczestnictwo w postępowaniu w sprawie przyznania świadczenia kompensacyjnego także podmiotowi wykonującemu działalność leczniczą, z którego działalnością wiąże się wniosek o przyznanie świadczenia. Postępowanie to może bowiem wpływać pośrednio na sytuację takiego podmiotu, choćby w przypadku rezygnacji przez wnioskodawcę ze świadczenia kompensacyjnego i wystąpienia na drogę sądową.

PPOZ pozytywnie ocenia dodanie do ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia 1 art. 10a, przewidującego obowiązek publikacji opinii konsultantów krajowych. Jest to realizacja jednego z postulatów, zgłoszonych przez PPOZ w listopadzie 2021 r. PPOZ zwraca jednak uwagę, że w odniesieniu do roli konsultantów krajowych konieczne jest opracowanie w tym względzie kompleksowych rozwiązań prawnych.

Zdaniem PPOZ nowy projekt ustawy o jakości zwiększy jedynie biurokrację

PPOZ negatywnie ocenia nowy projekt ustawy o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta. W ocenie PPOZ w obecnym kształcie nie poprawi on wskaźników jakości systemu zdrowia, a jedynie zwiększy obciążenia biurokratyczne po stronie świadczeniodawców. PPOZ apeluje więc o przerwanie prac nad tym projektem i szerokie konsultacje społeczne, które umożliwią wypracowanie odpowiednich rozwiązań.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Samorząd lekarski o poselskich projektach ustaw: tak dla rekompensat, nie dla biurokracji

PPOZ przedstawia następujące uwagi szczegółowe do projektu:

1. Zgodnie z art. 5 ust 4 projektu, prezes NFZ, określając szczegółowe warunki rozliczania świadczeń opieki zdrowotnej, ma ustalać współczynniki korygujące związane z uzyskaniem odpowiedniej wartości realizacji wskaźników jakości opieki zdrowotnej, które to wskaźniki mają być określone rozporządzeniem ministra zdrowia. W ocenie PPOZ, jeśli wskaźniki takie mają wpływać na wysokość przekazywanych świadczeniodawcom środków, to muszą one zostać szczegółowo uzgodnione z przedstawicielami świadczeniodawców. Procedura ich przyjęcia musi być więc transparentna i deliberatywna, one same nie mogą zostać jednostronnie narzucone przez ministra zdrowia. PPOZ opowiada się przy tym za wprowadzeniem współczynników premiujących jakość, jest zaś przeciwne wprowadzaniu swoistych kar umownych w postaci współczynników korygujących obniżających finansowanie w przypadku niespełnienia wskaźników jakości.

2. Zgodnie z art. 18 ust. 1 projektu, podmiot wykonujący działalność leczniczą w ramach kontraktu z NFZ, jest obowiązany do posiadania wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, który składa się z zasad, procedur, metod oraz opisów stanowisk pracy, w celu zapobieżenia wystąpieniu zdarzeń niepożądanych. W ocenie PPOZ obowiązek ten nie przyczyni się do poprawy jakości opieki zdrowotnej, a jedynie będzie stanowić niepotrzebne obciążenie biurokratyczne. Obciążenie to będzie przy tym nadmierne w przypadku niewielkich podmiotów, dlatego PPOZ postuluje ograniczenie tego obowiązku jedynie do świadczeniodawców udzielających świadczeń szpitalnych.

3. Zgodnie z art. 18 ust. 3 pkt 6 projektu, podmiot wykonujący działalność leczniczą w ramach wewnętrznego systemu zapewnia m.in. dostęp do szkolenia służącego uzyskaniu i podnoszeniu kompetencji personelu w zakresie jakości i bezpieczeństwa udzielanych świadczeń. W ocenie PPOZ, w celu zapewnienia jednolitości posiadanej przez personel wiedzy oraz nadzoru państwa nad jakością szkoleń, zasadne jest stworzenie przez Centrum Medyczne Kształcenia Podyplomowego (CMKP) platformy szkoleniowej online zawierającej takie szkolenie, do której dostęp przysługiwałby nieodpłatnie co najmniej personelowi podmiotów zobowiązanych do posiadania wewnętrznego systemu.

PPOZ postuluje więc wpisanie do projektu przepisów, które nakładałyby na CMKP obowiązek stworzenia i utrzymywania takiej platformy.

4. Zgodnie z art. 39 ust. pkt 1 projektu, akredytacja zachowuje ważność przez okres, na jaki jej udzielono, dla podmiotu, który został przekształcony m.in. na zasadach określonych w art. 551-584 ustawy z dnia 15 września 2000 r. - Kodeks spółek handlowych (,KSH"), o ile nie doszło do zmiany rodzaju działalności leczniczej albo zakresu świadczeń przez ten podmiot. W ocenie PPOZ przepis ten powinien zostać zmieniony, tak aby akredytacja zachowywała ważność także dla podmiotu, który został przekształcony w trybie art. art 584¹-584¹³ KSH (przekształcenie przedsiębiorcy prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą w spółkę kapitałową). Pominięcie w przepisie takich przekształceń jest w ocenie PPOZ merytorycznie nieuzasadnione. Jeśli po stronie projektodawców istnieje obawa co do dalszego spełniania przez powstałą spółkę standardów akredytacyjnych - to prostszym i dogodniejszym rozwiązaniem jest obligatoryjne poddanie przekształconej spółki procedurom sprawdzającym w trybie art. 38 projektu.

5. Zgodnie z art. 40 ust. 3 projektu, w przypadku podmiotów wnioskujących o udzielenie akredytacji, posiadających w swojej strukturze zakłady lecznicze zlokalizowane w różnych miejscowościach, wysokość opłaty za procedurę akredytacyjną nalicza się dla każdego zakładu leczniczego podlegającego procedurze oceniającej. Rozwiązanie takie może drastycznie zwiększyć koszty akredytacji, toteż zdaniem PPOZ zasadniejsze jest ponoszenie przez takie podmioty pojedynczej opłaty akredytacyjnej, niezależnie od liczby zakładów leczniczych.

6. Zgodnie z art. 48 ust. 2 projektu, w skład Rady Akredytacyjnej wchodzi 13 członków, w tym: sześć przedstawicieli ministra zdrowia, trzech przedstawicieli wykonujących zawody medyczne spośród kandydatów zgłoszonych przez samorządy zawodowe zawodów medycznych oraz po jednym przedstawicielu: ministra obrony narodowej, ministra spraw wewnętrznych, Rzecznika Praw Pacjenta oraz organizacji społecznych, których działalność statutowa polega na działaniu na rzecz praw pacjentów. Oznacza to, że jedynie czterech członków Rady Akredytacyjnej ma pochodzić z sektora pozarządowego. Jest to drastyczna zmiana jej składu, obecnie bowiem 8 z 12 członków tej Rady powołuje się spośród kandydatów przedstawionych przez samorządy zawodów medycznych i organizacje społeczne. PPOZ protestuje przeciwko takiej zmianie, Rada Akredytacyjna powinna być bowiem ciałem eksperckim i niezależnym - także personalnie - od władzy wykonawczej. Z analogicznych powodów PPOZ wyraża sprzeciw przeciwko art 48 ust. 5 pkt 5 i 6 projektu, umożliwiającym odwołanie członka Rady: 5) bez żadnego powodu, na podstawie wniosku co najmniej 7 członków Rady Akredytacyjnej oraz 6) w przypadku uchylania się od udziału w pracach Rady Akredytacyjnej tub dezorganizowania swoim zachowaniem prac Rady Akredytacyjnej, co jest przesłanką na tyle nieostrą, że grożącą w oczywisty sposób arbitralnością takich decyzji.

7. Zgodnie z projektowanym art 8d ustawy z dnia 28 kwietnia 2011 r. o systemie informacji w ochronie zdrowia, usługodawcy oraz dostawcy usług informatycznych dla usługodawców (...) są obowiązani zapewniać, aby ich systemy teleinformatyczne identyfikowały się wzajemnie oraz porozumiewały się między sobą w sposób bezpieczny, zgodnie z wymogami dotyczącymi wspólnych i bezpiecznych otwartych standardów komunikacji. Rozumiejąc potrzebę wprowadzenia takich standardów, PPOZ wskazuje, że koszty działań nakierowanych na rozwój systemów informatycznych i cyberbezpieczeństwo powinny być świadczeniodawcom w odpowiedni sposób finansowo rekompensowane.