Prof. Dudek: daje się odczuć kryzys popandemiczny i spowodowany wojną

Pandemia, wojna i wywołany nimi kryzys zdrowia publicznego zbiegł się w czasie z ogromnymi zmianami organizacyjno-finansowymi, jakie zachodziły w 2022 r. zarówno w obszarze psychiatrii osób dorosłych, jak i dzieci i młodzieży. Miniony rok zdominowała dyskusja nad koniecznością kontynuacji zmian w psychiatrii dorosłych oraz ich ostatecznego kształtu.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Prof. Dominika Dudek: priorytetem PTP pozostanie reformowanie systemu opieki psychiatrycznej

W 2022 r. pojawiło się wiele propozycji korekty dotychczasowych działań i nowych rozwiązań. Pilotaż centrów zdrowia psychicznego, a więc przekształcenie modelu opieki z azylowego na środowiskowy, jest na bieżąco ewaluowany i poddawany ciągłej debacie w gronie ekspertów. Dyskusja ogniskowała się wokół konieczności poszerzania sieci centrów zdrowia psychicznego oraz budowy II i III poziomu referencyjnego. Na razie nadal znajdujemy się na początku prac, szczególnie jeśli chodzi o stworzenie modelu lecznictwa specjalistycznego. Trwa więc stała dyskusja pomiędzy środowiskiem psychiatrów, Ministerstwem Zdrowia, Biurem do spraw Pilotażu Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego i Narodowym Funduszem Zdrowia.

Wsparcie dla lekarzy i pacjentów z Ukrainy

Ogromnym wyzwaniem dla polskiej medycyny, systemu ochrony zdrowia oraz psychiatrii stała się wojna na Ukrainie. Do Polski przybyła przecież bardzo liczna grupa uchodźców, którzy potrzebowali i będą potrzebować opieki medycznej, być może także wsparcia psychologicznego i psychiatrycznego. Ze względu na swoje wojenne doświadczenia są to osoby obarczone zwiększonym ryzykiem rozwoju zespołu stresu pourazowego (PTSD). Co więcej, jako środowisko oraz Polskie Towarzystwo Psychiatryczne nadal jesteśmy bardzo silnie zaangażowani w różnorodne działania pomocowe na rzecz naszych przyjaciół z Ukrainy: psychiatrów oraz pacjentów z zaburzeniami psychicznymi, którzy z powodu działań wojennych mają bardzo utrudniony dostęp do opieki i leczenia.

Współpraca ze środowiskiem ukraińskich psychiatrów była bez wątpienia wiodącym tematem działalności Polskiego Towarzystwa Psychiatrycznego w 2022 r. Trwa ona w zasadzie od początku wojny w lutym. Szczególnie silną współpracę nawiązaliśmy ze szpitalem w Kulparkowie i tamtejszym dr. Jurijem Zakalem oraz dr Iriną Pinchuk z Kijowa, wiceprzewodniczącymi Ukraińskiego Towarzystwa Psychiatrycznego. Placówka w Kulparkowie stała się punktem koordynującym działania pomocowe. Warto zaznaczyć, że wsparcie PTP ma charakter nie tylko materialny, ale też szkoleniowy i edukacyjny. W 2022 r. wielokrotnie zapraszaliśmy koleżanki i kolegów z Ukrainy, by uczestniczyli w szkoleniach, webinarach i konferencjach.

Wielowymiarowe piętno COVID-19

W obszarze psychiatrii w 2022 r. nadal odczuwaliśmy konsekwencje COVID-19. Nie mam tu na myśli wyłącznie zwiększonego zapotrzebowania na wsparcie, widoczne w szczególny sposób w populacji dziecięco-młodzieżowej, ale też skutki finansowe, wciąż odczuwane przez placówki. Ograniczona możliwość realizacji świadczeń przy jednocześnie stale rosnących kosztach prowadzenia działalności sprawiły, że wiele podmiotów nie wyszło jeszcze z finansowego kryzysu.

COVID-19 odcisnęła na psychiatrii swoje piętno także na innym polu: pandemia przyczyniła się do szerszego upowszechnienia narzędzi teleinformatycznych w praktyce klinicznej, co ma swoje niewątpliwe plusy, ale niesie też pewne zagrożenia. W warunkach zwiększonego reżimu sanitarnego siłą rzeczy wielu lekarzy i pacjentów sięgnęło po telemedycynę, co w wielu przypadkach zapewniło ciągłość opieki i w 2022 r. ten trend się umacniał. Z drugiej jednak strony jako Polskie Towarzystwo Psychiatryczne protestujemy przeciwko upowszechnieniu narzędzi, które umożliwiają pacjentowi — za opłatą, ale bez konieczności odbycia lekarskiej konsultacji, jedynie na podstawie wypełnienia prostej ankiety — uzyskanie recepty na leki. W naszej ocenie, niesie to ze sobą zagrożenie dla bezpieczeństwa farmakoterapii.

Aktywność PTP i dostęp do refundowanego leczenia

Polskie Towarzystwo Psychiatryczne pozostawało bardzo aktywne w 2022 r. Jednym z działań, na które chciałabym zwrócić uwagę, jest organizacja i merytoryczny nadzór nad „Szkołą młodych psychiatrów”.

2022 rok przyniósł też kilka pozytywnych zmian w zakresie dostępności do refundowanego leczenia. Od pewnego czasu refundacją dla dorosłych i młodzieżowych pacjentów ze schizofrenią jest objęty lurazydon. Bardzo pozytywnie środowisko ocenia także poszerzenie możliwości leczenia kariprazyną dla pacjentów z przetrwałymi objawami negatywnymi w przebiegu schizofrenii.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Będzie spotkanie psychoterapeutów z wiceministrem Bromberem