Prof. Lewiński: w programach lekowych wprowadzono wiele ważnych zmian

W zakresie chorób tarczycy szczególnie istotne wydaje się wdrożenie powszechnego stosowania klasyfikacji EU-TIRADS-PL (thyroid image reporting and data system, TIRADS) przy ocenie ultrasonograficznej gruczołu tarczowego i stratyfikacji ryzyka złośliwości zmian na podstawie tego obrazu. Klasyfikacja ta została opublikowana w marcu 2022 r. w „Endokrynologii Polskiej” (t. 73, nr 2; 174-229).

Niestety, poza wiodącymi ośrodkami i grupą lekarzy endokrynologów uczestniczących w szkoleniach podyplomowych (niecała połowa wszystkich lekarzy praktykujących w endokrynologii), zbyt rzadko stosuje się tę klasyfikację przy opisywaniu wyniku badania USG tarczycy. Także znaczna część radiologów, wykonując badanie USG gruczołu tarczowego, nie uwzględnia klasyfikacji EU-TIRADS-PL, co jest zjawiskiem o tyle niepokojącym, iż klasyfikacja ta stanowi narzędzie do podejmowania decyzji o konieczności wykonania badania cytologicznego metodą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej. Wykorzystanie klasyfikacji EU-TIRADS-PL przez wykwalifikowanych ultrasonografistów zwiększa powtarzalność wyników badań oraz ujednolica kryteria wykonania biopsji.

Oczywiście, problem właściwie wykonywanego badania ultrasonograficznego jest tylko jednym, wybranym problemem z wielu zagadnień zawartych w cytowanych powyżej rekomendacjach leczenia raka tarczycy i wszystkie te sposoby postępowania powinny być wdrażane z coraz większą dokładnością.

Z innych niezbędnych działań na polu endokrynologii należy odnotować dalsze istotne modyfikacje programu lekowego B.139 - Leczenie pacjentów z nowotworami neuroendokrynnymi przewodu pokarmowego z zastosowaniem radiofarmaceutyków. Zgodnie z aktualnym obwieszczeniem ministra zdrowia w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, produkt leczniczy Lutathera 7400 MBq jest dostępny bezpłatnie w ramach programu lekowego. Ale — jak to bywa z większością programów lekowych — doświadczenia związane z praktycznym zastosowaniem programu B.139 skłoniły grupę polskich endokrynologów, onkologów i specjalistów medycyny nuklearnej do wystąpienia do ministra zdrowia o szereg modyfikacji programu. Jak dotąd nie otrzymaliśmy z Ministerstwa Zdrowia odpowiedzi w tej sprawie, choć należy przyznać, że nasz wniosek złożyliśmy dopiero pod koniec listopada.

Zmiany nie ominęły także innych programów lekowych, w których realizację jestem osobiście zaangażowany. Chodzi o program B.19 - Leczenie somatotropinowej niedoczynności przysadki u dzieci, którego jestem jednym z wykonawców, oraz program B.111 - Leczenie ciężkiego niedoboru hormonu wzrostu u pacjentów dorosłych oraz u młodzieży po zakończeniu terapii promującej wzrastanie, w przypadku którego jestem przewodniczącym zespołu koordynacyjnego. Na przełomie listopada i grudnia Ministerstwo Zdrowia zatwierdziło poprawki w programie B.111, o które występowaliśmy wcześniej, łącznie ze zmianą nazwy samego programu na „Leczenie ciężkiego niedoboru hormonu wzrostu u pacjentów dorosłych oraz u młodzieży po zakończeniu procesu wzrastania”. Obecnie oczekujemy na pojawienie się poprawionego dokumentu na stronie Ministerstwa Zdrowia i wdrożenie poprawek przez Narodowy Fundusz Zdrowia.

Problem dotyczący leczenia hormonem wzrostu ma wpływ na dostępność tej terapii w Polsce, jest bowiem związany z niemal 5-krotnym wzrostem ceny tego preparatu, narzuconym przez obecnie jedynego w Polsce oferenta. Cena hormonu wzrostu wyraźnie ograniczyła możliwości zakupu tego preparatu do programów lekowych oraz utrudniła leczenie nim odpłatnie, ze wskazań nieobjętych programami lekowymi.

W tej sytuacji znaczenia nabrały badania kliniczne długo działających preparatów hormonu wzrostu (ang. long acting growth hormone, LAGH), przeznaczonych do wstrzykiwania raz na tydzień, wykonywane w kilku polskich ośrodkach. Preparaty te mogłyby w najbliższym czasie zastąpić preparat hormonu wzrostu podawany codziennie. Są już pierwsze rejestracje preparatów LAGH w Polsce. Należy więc liczyć się z możliwością, a nawet koniecznością modyfikacji programów lekowych polegających na zastosowaniu właśnie tych preparatów, jeśli okaże się to ekonomicznie opłacalne.