Prof. Rękas: przed polską okulistyką stoi wiele wyzwań

– Program lekowy w zwyrodnieniu plamki żółtej związanym z wiekiem (ang. age related macular degeneration, AMD) i cukrzycowym obrzęku plamki (ang. diabetic macular edema, DME) jest największym program Narodowego Funduszu Zdrowia. W jego ramach leczonych jest prawie 40 tys. pacjentów z AMD oraz 9-10 tysięcy pacjentów z DME. Od strony organizacyjnej działa on bardzo dobrze. W programie dostępne są obecnie właściwie wszystkie najnowocześniejsze terapie, które są stosowane na świecie — stwierdza prof. dr hab. n. med. Marek Rękas, kierownik Kliniki Okulistyki oraz zastępca dyrektora ds. naukowych Wojskowego Instytutu Medycznego — Państwowego Instytutu Badawczego, konsultant krajowy w dziedzinie okulistyki.

I dodaje, że w Polsce jest ok. 3 mln osób chorych na cukrzycę, z czego ok. 14 proc. cierpi na DME (w tej grupie ok. 40 proc. to ludzie młodzi, przed 40. rokiem życia). W związku z tym cała populacja tych pacjentów powinna przejść co roku kontrolne badania okulistyczne, co jest praktycznie niemożliwe z powodu długich kolejek do specjalistów. Z tego względu program musi być rozwijany w tym kierunku, aby pacjenci z cukrzycą mogli trafiać bezpośrednio do tego programu z pominięciem okulistów w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej.

Co konkretnie trzeba zmienić?

– Przede wszystkim należy stworzyć rozwiązania dla lekarzy podstawowej opieki zdrowotnej, finansowane z Narodowego Funduszu Zdrowia, by pacjent mógł przechodzić badania przesiewowe już na tym poziomie. Druga sprawa to włączenie do tego systemu optometrystów, których obejmuje Ustawa o niektórych zawodach medycznych, dzięki czemu mogą oni przeprowadzać badania okulistyczne i wychwytywać pacjentów m.in. z cukrzycowym obrzękiem plamki — tłumaczy ekspert.

W innych krajach europejskich, takich jak Finlandia, Dania, Szwecja czy Szwajcaria, leczenie chorób plamki żółtej odbywa się całkowicie w systemie publicznym, dzięki czemu jego dostępność jest znacznie większa. W Polsce wciąż dużo pacjentów oczekuje w kolejkach w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej czy u lekarzy POZ, przez co nie mogą oni skorzystać z tego dobrego narzędzia, jakim jest program lekowy.

– Kolejna rzecz, którą warto zmienić, to dołączenie do programu leczenia chorób siatkówki terapii zakrzepu żyły środkowej siatkówki (ang. central retinal vein occlusion, CRVO), w przypadku którego postępowanie terapeutyczne i leki są identyczne. Chodzi tylko o to, aby tę jednostkę chorobową objąć wspomnianym programem lekowym. Napisałem już pismo w tej sprawie do Ministerstwa Zdrowia i czekam na decyzję — mówi prof. Marek Rękas.

Czy poza tym w najbliższym czasie polską okulistykę czekają jeszcze jakieś inne zmiany?

Wśród priorytetów konsultant krajowy wymienia:

• zmniejszenie liczby hospitalizacji do niezbędnych przypadków i przeniesienie części świadczeń do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej, zarówno w populacji dorosłej jak i dziecięcej;
• przekazanie zarówno profilaktyki okulistycznej, jak i usług okularowych w ręce optometrystów, a w rezultacie skrócenie kolejek do ambulatoryjnej opieki specjalistycznej;
• zmiana wycen — porada okulistyczna w ambulatoryjnej opiece specjalistycznej powinna być lepiej wyceniona niż badania dodatkowe (dzisiaj jest odwrotnie), co sprawi, że wysokospecjalistyczne badania będą wykonywane tylko wówczas, kiedy naprawdę będą konieczne.

Działania ta mają na celu skrócenie kolejek i zwiększenie dostępności do świadczeń okulistycznych dla pacjentów. Prof. Rękas zapewnia, że jest w trakcie szeregu spotkań z decydentami, podczas których przekonuje ich do odwrócenia piramidy usług i zmodernizowania systemu w ten sposób, aby liczba okulistów w populacji była wystarczająca i zabezpieczała całe społeczeństwo.

Zapraszamy do oglądania!