Przeciwzapalne i przeciwbólowe wsparcie w chorobach reumatycznych
Przeciwzapalne i przeciwbólowe wsparcie w chorobach reumatycznych
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stosowane są powszechnie w leczeniu bólu związanego z ostrym stanem zapalnym, jak również w zaostrzeniach przewlekłych schorzeń zapalnych
Mechanizm działania NLPZ polega na hamowaniu przemian kwasu arachidonowego do prostanoidów poprzez blokowanie cyklooksyge-nazy (COX).
Cyklooksygenaza 1 (COX-1) jest konstytutywną formą enzymu, która znajduje się w większości komórek organizmu i wiąże z fizjologiczną produkcją prostanoidów, w tym prostaglandyn o działaniu cytoprotekcyjnym w odniesieniu do komórek błony śluzowej żołądka. COX-1 jest jedyną formą COX w płytkach krwi, gdzie katalizuje przemiany kwasu arachidonowego do tromboksanu A2 (TXA2).
W przeciwieństwie do COX-1, cyklooksygenaza 2 (COX-2) jest w większości komórek organizmu formą indukowalną enzymu — poza mózgiem, rdzeniem kręgowym i nerkami, gdzie ma charakter konstytutywny. COX-2 odpowiada przede wszystkim za syntezę prostanoidów w obszarach, gdzie toczy się proces zapalny.
Koksyby zawiodły nadzieje
W 1994 roku sir John Vane sformułował hipotezę, że przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne oddziaływanie NLPZ wynika z blokowania aktywności COX-2, a powikłania terapii, zwłaszcza uszkodzenie błony śluzowej żołądka, są skutkiem hamowania aktywności COX-1. W związku z powyższym selektywne inhibitory COX-2, tzw. koksyby, wydawały się początkowo bardzo atrakcyjną formą NLPZ, zwłaszcza dla chorych ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań krwotocznych ze strony przewodu pokarmowego, typowych dla długotrwałej terapii. Okazało się jednak, że część z tych leków istotnie zwiększa śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Ten wzrost śmiertelności wynika z obserwowanego w trakcie terapii selektywnymi inhibitorami COX-2 względnego niedoboru prostacykliny (PGI2), substancji o działaniu wazodylatacyjnym i antyagregacyjnym, której synteza katalizowana jest głównie przez COX-2 (jej „pulę konstytutywną”) i nadmiaru TXA2 o działaniu przeciwnym. Jak wspomniano wyżej, w syntezie TXA2 główną rolę odgrywa COX-1.
NLPZ o korzystniejszym profilu bezpieczeństwa
Od czasu publikacji wyników badania VIGOR (Vioxx Gastrointestinal Outcomes Research) w 2000 roku trwa debata na temat bezpieczeństwa stosowania NLPZ w kontekście ryzyka sercowo-naczyniowego. Podejmowano szereg prób, by zwiększyć profil bezpieczeństwa koksybów. Jedna ze strategii wiązała się z ograniczeniem stopnia selektywności leków w stosunku do COX-2. Okazało się, że substancje zachowujące powinowactwo do COX-1, lecz nadal 10-krotnie silniej blokujące COX-2, w przeciwieństwie do selektywnych inhibitorów COX-2, zapewniają odpowiedni stosunek stężeń PGI2 do TXA2.
Głównym przedstawicielem tej grupy leków jest nimesulid, związek chemiczny z grupy sulfonamidów. Wśród leków z grupy NLPZ nimesulid zajmuje pozycję wyjątkową, gdyż nie wywołuje typowych dla inhibitorów COX-1 efektów ubocznych w obrębie śluzówki żołądka i dwunastnicy, nie zwiększając jednocześnie ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych w stopniu typowym dla całkowicie selektywnych inhibitorów COX-2.
Przed kilku laty pojawiały się kontrowersje dotyczące potencjalnego ryzyka hepatotoksyczności u pacjentów przyjmujących nimesulid. Po ocenie wszystkich dostępnych danych Komitet ds. Produktów Leczniczych Stosowanych u Ludzi uznał, że profil bezpieczeństwa nimesulidu pod względem hepatotoksyczności jest porównywalny z innymi NLPZ. Udowodniono również, że hepatotoksyczność nimesulidu obserwuje się głównie u pacjentów, u których przed rozpoczęciem leczenia współistnieją czynniki ryzyka uszkodzenia hepatocytów. Z punktu widzenia bezpieczeństwa pacjenta zaleca się, aby leczenie nimesulidem było ograniczone maksimum do 15 dni.
Wzmocnione działanie na proces zapalny
Poza działaniem przeciwzapalnym wynikającym z odwracalnego hamowania COX, nimesulid aktywuje receptory dla glikokortykosteroidów, zwiększając wpływ endogennych steroidów na komórki organizmu, hamuje wydzielanie histaminy z komórek tucznych i bazofili oraz zmniejsza ilość uwalnianych cytokin prozapalnych przez aktywowane leukocyty. Ponadto wykazano, że hamuje proces apoptozy w chondrocytach u osób z przewlekłymi chorobami stawów oraz zmniejsza aktywność metaloproteinaz odpowiedzialnych za niszczenie elementów tkanki łącznej w stawach.
Z przyczyn opisanych powyżej nimesulid pozostaje szeroko stosowanym lekiem przeciwzapalnym o działaniu ogólnoustrojowym, z dodatkowym działaniem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, szczególnie zalecanym pacjentom w zaostrzeniach stanów zapalnych kości i stawów.
lek. Stanisław Kowalewski, lek. Małgorzata Dawidek, prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz, III Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii II WL WUM
Źródło: Puls Medycyny
Podpis: lek. Stanisław Kowalewski, lek. Małgorzata Dawidek, prof. dr hab. n. med. Artur Mamcarz
Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) stosowane są powszechnie w leczeniu bólu związanego z ostrym stanem zapalnym, jak również w zaostrzeniach przewlekłych schorzeń zapalnych
Mechanizm działania NLPZ polega na hamowaniu przemian kwasu arachidonowego do prostanoidów poprzez blokowanie cyklooksyge-nazy (COX). Cyklooksygenaza 1 (COX-1) jest konstytutywną formą enzymu, która znajduje się w większości komórek organizmu i wiąże z fizjologiczną produkcją prostanoidów, w tym prostaglandyn o działaniu cytoprotekcyjnym w odniesieniu do komórek błony śluzowej żołądka. COX-1 jest jedyną formą COX w płytkach krwi, gdzie katalizuje przemiany kwasu arachidonowego do tromboksanu A2 (TXA2). W przeciwieństwie do COX-1, cyklooksygenaza 2 (COX-2) jest w większości komórek organizmu formą indukowalną enzymu — poza mózgiem, rdzeniem kręgowym i nerkami, gdzie ma charakter konstytutywny. COX-2 odpowiada przede wszystkim za syntezę prostanoidów w obszarach, gdzie toczy się proces zapalny. Koksyby zawiodły nadziejeW 1994 roku sir John Vane sformułował hipotezę, że przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwzapalne oddziaływanie NLPZ wynika z blokowania aktywności COX-2, a powikłania terapii, zwłaszcza uszkodzenie błony śluzowej żołądka, są skutkiem hamowania aktywności COX-1. W związku z powyższym selektywne inhibitory COX-2, tzw. koksyby, wydawały się początkowo bardzo atrakcyjną formą NLPZ, zwłaszcza dla chorych ze zwiększonym ryzykiem wystąpienia powikłań krwotocznych ze strony przewodu pokarmowego, typowych dla długotrwałej terapii. Okazało się jednak, że część z tych leków istotnie zwiększa śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Ten wzrost śmiertelności wynika z obserwowanego w trakcie terapii selektywnymi inhibitorami COX-2 względnego niedoboru prostacykliny (PGI2), substancji o działaniu wazodylatacyjnym i antyagregacyjnym, której synteza katalizowana jest głównie przez COX-2 (jej „pulę konstytutywną”) i nadmiaru TXA2 o działaniu przeciwnym. Jak wspomniano wyżej, w syntezie TXA2 główną rolę odgrywa COX-1. NLPZ o korzystniejszym profilu bezpieczeństwaOd czasu publikacji wyników badania VIGOR (Vioxx Gastrointestinal Outcomes Research) w 2000 roku trwa debata na temat bezpieczeństwa stosowania NLPZ w kontekście ryzyka sercowo-naczyniowego. Podejmowano szereg prób, by zwiększyć profil bezpieczeństwa koksybów. Jedna ze strategii wiązała się z ograniczeniem stopnia selektywności leków w stosunku do COX-2. Okazało się, że substancje zachowujące powinowactwo do COX-1, lecz nadal 10-krotnie silniej blokujące COX-2, w przeciwieństwie do selektywnych inhibitorów COX-2, zapewniają odpowiedni stosunek stężeń PGI2 do TXA2. Głównym przedstawicielem tej grupy leków jest nimesulid, związek chemiczny z grupy sulfonamidów. Wśród leków z grupy NLPZ nimesulid zajmuje pozycję wyjątkową, gdyż nie wywołuje typowych dla inhibitorów COX-1 efektów ubocznych w obrębie śluzówki żołądka i dwunastnicy, nie zwiększając jednocześnie ryzyka powikłań zakrzepowo-zatorowych w stopniu typowym dla całkowicie selektywnych inhibitorów COX-2.
Dostęp do tego i wielu innych artykułów otrzymasz posiadając subskrypcję Pulsu Medycyny
- E-wydanie „Pulsu Medycyny” i „Pulsu Farmacji”
- Nieograniczony dostęp do kilku tysięcy archiwalnych artykułów
- Powiadomienia i newslettery o najważniejszych informacjach
- Papierowe wydanie „Pulsu Medycyny” (co dwa tygodnie) i dodatku „Pulsu Farmacji” (raz w miesiącu)
- E-wydanie „Pulsu Medycyny” i „Pulsu Farmacji”
- Nieograniczony dostęp do kilku tysięcy archiwalnych artykułów
- Powiadomienia i newslettery o najważniejszych informacjach
![W Europie zanieczyszczenia powietrza powodują 800 tys. zgonów rocznie [WIDEO]](https://images.pb.pl/filtered/84b29d13-0727-4f42-8b21-de9566273376/76b0a951-3dc2-5503-975c-34480424e917_xc_l.jpg)
![Szansa na poprawę jakości życia dla pacjentów z HS [WIDEO]](https://images.pb.pl/filtered/08d54b79-36f0-499d-9e5e-731b6fdc1725/5e01a470-0cd4-51a2-9c4e-afeee2fc55b0_xc_l.png)
