Są nowe wytyczne dot. wykonywania aborcji. Wśród nich m.in. całkowite odstąpienie od łyżeczkowania

12 czerwca 2023 r. powołano zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży. Pracami 16-osobowego gremium kierował prof. Krzysztof Czajkowski, konsultant krajowy w dziedzinie ginekologii i położnictwa. 23 lutego 2024 r.na drodze rozporządzenia Ministerstwo Zdrowia rozwiązało zespół. Minister Izabela Leszczyna nie była usatysfakcjonowana efektem prac końcowych zespołu.

Nowe rekomendacje, zgodne z zaleceniami WHO, miało opracować Polskie Towarzystwo Zdrowia Seksualnego i Prokreacyjnego. Co znalazło się w opublikowanym dokumencie?

Czas na dekryminalizację aborcji

W ocenie Polskiego Towarzystwa Zdrowia Seksualnego i Reprodukcyjnego obowiązujące obecnie w Polsce przepisy aborcyjne są skrajnie ostre i poważnie ograniczają dostęp do opieki zdrowotnej.

“Dla przywrócenia osobom w ciąży podmiotowości i możliwości decydowania o swojej rozrodczości kluczowa jest priorytetyzacja praw seksualnych i reprodukcyjnych. Kolejne kroki, które mogą poprawić dramatyczną dziś sytuację osób w ciąży w Polsce to m. in. dekryminalizacja aborcji, wprowadzenie nowej legislacji aborcyjnej, promocja wszechstronnej edukacji seksualnej czy zapewnienie dostępu do refundowanych nowoczesnych form antykoncepcji” - postuluje Towarzystwo.

Według danych Ministerstwa Zdrowia, w roku 2022 w ramach publicznego systemu ochrony zdrowia wykonano 161 aborcji. Dla porównania: w 2019 roku, czyli przed ogłoszeniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego, liczba ta wynosiła 1110 aborcji. Jak podkreśla Towarzystwo, opublikowane dane uwzględniają również przesłanki prawne, stąd też wiadomo, iż wszystkie procedury były wykonane ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia kobiety.

Rekomendacje kliniczne dotyczące aborcji

Rekomendacje kliniczne dotyczą metod aborcji i związanej z nią opieki klinicznej – od dostarczenia informacji, poradnictwa i leczenie bólu w odniesieniu do metod i schematów aborcji (w tym w przypadku różnych wskazań klinicznych) – oraz zapewnienie opieki poaborcyjnej, w tym wszystkich metod antykoncepcji. Towarzystwo wskazało również metody, które nie mają zastosowania w dobie nowoczesnej opieki aborcyjnej, takie jak łyżeczkowanie jamy macicy, histerotomia czy stosowanie cewnika Foleya celem przygotowania szyjki macicy do zabiegu aborcji chirurgicznej.

Ważne jest, aby zapewnić osobie potrzebującej aborcji:

• dostęp do naukowo dokładnych i zrozumiałych informacji na wszystkich etapach procedury,
• dostęp do konsultacji medycznych prowadzonych przez kompetentnych pracowników ochrony zdrowia lub inne wykwalifikowane osoby,
• dostęp do wysokiej jakości sprzętu i leków (w tym leków przeciwbólowych),
• pomoc w uzyskaniu skierowania, jeśli jest to pożądane lub potrzebne,
• poradnictwo w zakresie wyboru usług antykoncepcyjnych dla tych osób, które decydują się na stosowanie antykoncepcji po aborcji.

Towarzystwo rekomenduje wykonywanie aborcji farmakologicznej przy użyciu mifepristonu i mizoprostolu lub samego mizoprostolu. Mifepriston jest zawsze podawany doustnie. Mizoprostol można podawać różnymi drogami, w tym dopochwową, policzkową i podjęzykową. Nie zaleca się stosowania rutynowej profilaktyki antybiotykowej przy aborcji farmakologicznej.

W zakresie aborcji chirurgicznej Towarzystwo rekomenduje wykonywanie aborcji chirurgicznej przed 14 tygodniem ciąży metodą aspiracji próżniowej. Po 14 tygodniu ciąży Towarzystwo zaleca wykonywanie aborcji metodą próżniową i/lub metodą rozszerzenia szyjki macicy i ewakuacji jamy macicy (dilatation and evacuation).

W rekomendacjach podkreślono, że według WHO metoda łyżeczkowania jamy macicy jest przedawnioną i zdecydowanie mniej bezpieczną metodą aborcji chirurgicznej, która powinna być zastąpiona metodą aspiracji jamy macicy.

Rekomendacje prawne i systemowe dotyczące aborcji

Rekomendacje prawne obejmują siedem obszarów:

• dekryminalizacja aborcji,
• podejście oparte na podstawach do zezwalania na aborcję,
• limit wieku ciążowego ustalony dla aborcji,
• obowiązkowe okresy oczekiwania przed otrzymaniem aborcji,
• autoryzacja osoby trzeciej na aborcję,
• ograniczenia w zakresie świadczenia przez pracowników ochrony zdrowia usług aborcyjnych oraz klauzula sumienia ze strony świadczeniodawców.

Rekomendacje systemowe obejmują przede wszystkim cztery równorzędne modele opieki aborcyjnej:

• dostępność aborcji na oddziale szpitalnym;
• dostępność aborcji w ramach poradni / w warunkach ambulatoryjnych;
• aborcja przy udziale telemedycyny;
• samodzielne wykonanie aborcji.

PRZECZYTAJ TAKŻE: PTGiP: tabletka “dzień po” powinna być dostępna bez recepty

Całość rekomendacji dostępna tutaj.