Złoty Skalpel 2008: szansą dla kreatywnych

Zgodnie ze słownikową definicją, przez innowację rozumiemy zastosowanie nowej wiedzy lub technologii, lub też wykorzystanie dotychczasowej wiedzy w nowy sposób zakończone sukcesem. W medycynie innowacje najczęściej są kojarzone z lekami nowej generacji, nowoczesną aparaturą medyczną, nowymi metodami leczenia i diagnostyki. Ale odkrywcze i nowatorskie mogą być także nowo wprowadzane zasady zarządzania placówkami ochrony zdrowia oraz mechanizmy jej finansowania.

Szczególnie przydatne są innowacje zmniejszające koszty leczenia, czyli wszelkie programy profilaktyczne i wczesnego wykrywania chorób, a także systemy indywidualnego kwalifikowania pacjentów do konkretnych terapii. Wbrew powszechnemu przekonaniu, racjonalizacje nie muszą być drogie. Bo przecież nic nie kosztuje innowacyjne myślenie dotyczące relacji interpersonalnych pomiędzy lekarzem a pacjentem. Stworzenie przyjaznej atmosfery przyspieszającej powrót do zdrowia pacjentów (np. dogodnych warunków do przebywania rodziców wraz z hospitalizowanymi dziećmi) wymaga przede wszystkim dobrej woli i zerwania ze stereotypami.

Praca zespołowa

Innowacje rzadko są dziełem indywidualnym. Zazwyczaj potrzebna jest wytężona praca wielu osób. W Szwecji za najwybitniejszego innowatora w 2007 r. w konkursie ogłoszonym przez redakcję Dagens Medicin (odpowiednika Pulsu Medycyny) uznano kilkunastoosobowy zespół pracowników jednego ze szpitali, dwóch przychodni poz oraz urzędu miasta Malmö.

Nagrodzony projekt polegał na stworzeniu wspólnego systemu opieki medycznej nad osobami starszymi, cierpiącymi jednocześnie na wiele schorzeń i najczęściej hospitalizowanymi. Pacjenci ci krążą pomiędzy gminnymi domami opieki, opieką domową, placówką poz i szpitalem, długo czekając w każdym z tych miejsc - w przychodni pierwszego kontaktu na skierowanie do szpitala, w szpitalnej izbie przyjęć, by dostać się na właściwy oddział, na oddziale - na wypis i skierowanie do opieki domowej, placówki rehabilitacyjnej bądź domu opieki. Innowatorzy ze Szwecji postanowili uprościć system i ułatwić życie zdezorientowanym pacjentom. Dwie przychodnie oraz jeden z oddziałów miejskiego szpitala zostały połączone w oddział geriatrycznej opieki medycznej, ściśle współpracujący z wydziałem opieki społecznej w urzędzie miasta. Podczas wdrażania przedsięwzięcia pojawiły się trudności, m.in. w komunikacji pomiędzy systemami komputerowymi przychodni, szpitala i urzędu gminy. Zastosowane rozwiązania informatyczne nie do końca zdały egzamin i personel często musiał posługiwać się faksem. Działalność utrudniał również fakt, że administracja gminy i służba zdrowia pierwszego kontaktu pracują jedynie w dni robocze. Konieczne było zrozumienie specyfiki pracy każdej z zaangażowanych w projekt jednostek i wypracowanie kompromisów. Ale najważniejsze było ogromne zadowolenie pacjentów z nowego sposobu działania opieki medycznej. Wzrosła też satysfakcja z pracy uczestniczącego w projekcie personelu. Praca w opiece geriatrycznej w Malmö stała się wręcz modna.

Wyróżniony w konkursie, pilotażowy projekt dotyczył tylko jednej dzielnicy w Malmö, ale już w następnym roku został rozszerzony na trzy kolejne dzielnice, a w 2009 r. ma objąć całe miasto.

Pokonać bariery

Jednym z najistotniejszych czynników ograniczających wprowadzanie innowacji medycznych w naszym kraju są skomplikowane procedury administracyjne i problemy finansowe. Tak twierdzą lekarze poz, ginekolodzy i transplantolodzy z Warszawy i Lublina, którzy w marcu 2008 r. zostali przepytani przez ośrodek badawczy PBS DGA. Badanie dotyczące opinii i stosunku lekarzy wobec nowych odkryć i wynalazków zostało zlecone przez Grupę Roboczą na Rzecz Innowacji w Opiece Zdrowotnej.
Okazało się, że istnieją także bariery psychologiczne w postawach samych lekarzy - brak aktywności w poszukiwaniu nowych informacji oraz niechęć do zmiany starych, sprawdzonych metod na nowe, w stosowaniu których czuliby się mniej kompetentni. Nowa technologia czy aparatura wymagają zerwania z rutyną, nabycia nowych umiejętności i kwalifikacji, rodzi się też nowa odpowiedzialność. Ponadto lekarze obawiają się podejrzeń, że wprowadzając innowacje działają z myślą o interesach producentów leków i sprzętu, a nie dla dobra pacjentów. Pragnąc wspierać postawy proinnowacyjne wśród naszych czytelników, Puls Medycyny ogłosił pierwszą edycję konkursu Złoty Skalpel, w którym niezależne jury wyłoni najwybitniejszego innowatora.

Do udziału zapraszamy wszystkich, którzy w 2008 roku wnieśli nową jakość do opieki medycznej w Polsce. Czekamy na zgłoszenia dokumentujące własne wynalazki i odkrywcze koncepty, a także adaptację do polskich warunków innowacyjnych rozwiązań światowych. Za najważniejszą uznajemy bowiem chęć do zmiany, do odcięcia się od starych, nieprzystających do współczesności sposobów myślenia. Stąd też nazwa naszego konkursu - Złoty Skalpel. Nie zamierzamy jednak nagradzać samych chirurgów!
"Bardzo mnie cieszy inicjatywa redakcji Pulsu Medycyny, która zaprasza do konkursu Złoty Skalpel autorów największych osiągnięć praktycznych w polskiej medycynie w danym roku. Liczę na rozwój - potrzebnej nam i bardzo twórczej - konkurencyjności pomiędzy polskimi ośrodkami w zakresie aktywności naukowej i klinicznej, we wdrażaniu oryginalnych i nowatorskich rozwiązań - mówi prof. Marian Zembala, dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, jeden z jurorów konkursu. - Beneficjentami konkursu staną się zarówno sami laureaci, jak i chorzy oczekujący naszej pomocy i dostępności nowoczesnej medycyny w Polsce. Oznacza to, że skorzystamy wszyscy, poprawiając nasz kraj i czyniąc go bliższym sprawdzonym europejskim rozwiązaniom także w zakresie ochrony zdrowia".

Warunkiem uczestnictwa w konkursie jest przesłanie wypełnionego formularza zgłoszeniowego , dostępnego na stronie internetowej www.pulsmedycyny.pl oraz w siedzibie redakcji. Na prośbę zainteresowanych formularze możemy wysłać pocztą lub faksem.

Termin nadsyłania zgłoszeń upływa 27 lutego 2009 r. (decyduje data stempla pocztowego).

Kupony zgłoszeniowe należy przesyłać pocztą tradycyjną lub pocztą elektroniczną Złoty Skalpel .

Rozstrzygnięcie konkursu nastąpi w maju 2009 r. Pełny regulamin jest dostępny na stronie www.pulsmedycyny.pl. Gorąco namawiamy do udziału w konkursie. Jury Konkursu Złoty Skalpel: Magda Sowińska, redaktor naczelny Pulsu Medycyny, przewodniczący jury, dr Joanna Zabielska-Cieciuch, wiceprezes Porozumienia Zielonogórskiego, kierownik NZOZ Przychodnia Rodzinna w Białymstoku, prof. Jan Kulig, konsultant krajowy w dziedzinie chirurgii, I Katedra Chirurgii Ogólnej CM Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie (na zdjęciu), prof. Krzysztof Strojek, konsultant krajowy w dziedzinie diabetologii, Katedra i Klinika Chorób Wewnętrznych i Diabetologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, prof. Marian Zembala, dyrektor Śląskiego Centrum Chorób Serca w Zabrzu, Katedra i Oddział Kliniczny Kardiochirurgii i Transplantologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.