Złożone leczenie hipotensyjne

Na pytanie odpowiada dr Radosław Szczęch z Regionalnego Centrum Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii w Gdańsku:

Nadciśnienie tętnicze jest chorobą przewlekłą i wymaga długotrwałego leczenia. Z badań, także tych prowadzonych w naszej Klinice wynika, że jedynie ok. 15 proc. spośród wszystkich pacjentów z nadciśnieniem jest leczonych skutecznie. Tymczasem nieleczone nadciśnienie doprowadza po latach do uszkodzenia naczyń krwionośnych mózgu, serca i nerek, co skutkuje udarami, zawałami, niewydolnością serca i nerek.
Dzięki właściwemu leczeniu nadciśnienia możemy uniknąć tych powikłań. Szczególnie na początku leczenia, ale także później, na każdym jego etapie należy podkreślać wagę postępowania niefarmakologicznego. Niezbędnym elementem leczenia są: dieta zawierająca małe ilości soli i zmierzająca do redukcji spożycia kalorii w przypadku nadwagi, unikanie alkoholu oraz zwiększenie aktywności fizycznej.
Jeśli zaś chodzi o farmakoterapię nadciśnienia, to w ciągu ostatnich lat dużo się zmieniło. Kiedyś zalecano uzyskanie kontroli ciśnienia za pomocą jednego preparatu poprzez stopniowe zwiększanie dawki aż do maksymalnej, określanej np. dla hydrochlorotiazydu na poziomie 200 mg, podczas gdy teraz podaje się na ogół dawki nie większe niż 25 mg. Konsekwencją dawnego sposobu leczenia były częste działania niepożądane. W przypadku „starych" beta-blokerów często obserwowano zaburzenia erekcji nawet u trzydziestolatków, co prowadziło do zaprzestania terapii.
Monoterapia hipotensyjna rzadko daje skuteczną kontrolę ciśnienia ze względu na fakt, że nadciśnienie jest chorobą wieloczynnikową o zróżnicowanych patomechanizmach i wielu mechanizmach kompensacyjnych. Obecnie powszechnie stosuje się politerapię hipotensyjną przy zastosowaniu mniejszych dawek. Jednak przepisanie np. 38-letniemu mężczyźnie trzech leków na nadciśnienie sprawia, że subiektywnie czuje się on "schorowanym" człowiekiem, wymagającym intensywnej terapii. W tym kontekście interesującym rozwiązaniem wydaje się możliwość zastosowania preparatu łączonego w postaci jednej tabletki.
Z nieco innym problemem mamy do czynienia w starszej grupie wiekowej. Wielu pacjentów po 60 r.ż. oprócz nadciśnienia, często nie powodującego dolegliwości, ma także inne schorzenia, objawiające się bólem czy dusznością. Leki uśmierzające ból lub zmniejszające duszność zostaną zawsze przyjęte, a kilka preparatów hipotensyjnych już niekoniecznie. Możliwość przyjęcia jednej tabletki obniżającej ciśnienie zmienia podejście tych chorych do problemu terapii hipotensyjnej, a tym samym zapewnia o wiele lepszą współpracę lekarza z pacjentem.
Obecnie polscy lekarze mają możliwość korzystania z nowoczesnych leków łączonych. Niestety nie są one refundowane, choć ich finansowa dostępność dla pacjenta jest większa niż kilka lat temu.
Niewątpliwą zaletą leków łączonych jest wykorzystanie mechanizmów kompensacyjnych ustroju, np. przy zastosowaniu leku blokującego układ renina-angiotensyna-aldosteron z lekiem moczopędnym, zwłaszcza przy jednocześnie stosowanej diecie ubogosolnej.
Poza większą skutecznością, połączenia leków prowadzą do zmniejszenia natężenia działań niepożądanych. Możemy bowiem stosować mniejsze dawki, a dodatkowo obserwujemy korygujące działanie poszczególnych składników leku na mechanizmy prowadzące do wystąpienia skutków ubocznych.