Czy kapsułka może zastąpić klasyczną kolonoskopię?

Zachorowalność na raka jelita grubego wciąż rośnie, a w rankingach śmiertelności z powodu nowotworów zajmuje on wiodące miejsce. Konieczność wykonywania badań skryningowych co 10 lat w grupie osób po 50. roku życia bez czynników ryzyka jest niepodważalna. Wykrycie w kolonoskopii polipów lub rozwijającego się bezobjawowego nowotworu pozwala na jednoczasową interwencję, pobranie wycinków do badania histopatologicznego i wczesne zastosowanie leczenia.

Niezadowalająca jest wciąż liczba osób korzystających z dostępnych badań skriningowych. Główny problem związany z zastosowaniem kolonoskopii wynika z braku akceptacji dla tego badania przez wielu pacjentów. Osoby, które nie odczuwają dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, niechętnie poddają się badaniu postrzeganemu jako bolesne i krępujące. Nadzieję na stworzenie lepszego programu przesiewowego przyniosło wprowadzenie do użytku kapsułek endoskopowych przeznaczonych do badania jelita grubego. To kolejna po wirtualnej kolonoskopii próba udoskonalenia badań skriningowych.

Endoskopia kapsułkowa rozwija się nieustannie od 2001 roku, kiedy to FDA zaaprobowała kapsułki PillCam do stosowania w diagnostyce patologii jelita cienkiego. Już w dwa lata później uznano ją za metodę z wyboru. Kolejnym produktem była kapsułka skonstruowana do badania przełyku, a w 2008 roku wprowadzono kapsułkę przeznaczoną do obrazowania jelita grubego. Technika ta nie wymaga sedacji i jest dobrze tolerowana przez pacjentów z obciążeniami kardiologicznymi i neurologicznymi.

Kapsułka PillCam Colon ma wymiary 11 mm x 31 mm i składa się z dwóch kamer z optyką szerokokątną (156°) znajdujących się na przeciwległych jej końcach. Obraz z nich rejestrowany jest za pomocą odbiorników umieszczonych na skórze pacjenta. Podobnie jak przed wykonaniem klasycznej kolonoskopii przewód pokarmowy wymaga wcześniejszego przygotowania. Kapsułka połknięta przez pacjenta wykonuje zdjęcia z częstością 4 klatek na sekundę z możliwością podglądu filmu w trakcie badania.

Gastroenterolodzy ze Szwajcarii przeprowadzili pilotażowe badanie, w którym porównali skuteczność skryningu wykonywanego za pomocą endoskopii kapsułkowej i klasycznej kolonoskopii (BMC Gastroenterology 2010, 10:66). W badaniu przeanalizowano wyniki 56 pacjentów (34 mężczyzn i 22 kobiety) w średnim wieku 60 lat. Po odpowiednim przygotowaniu przewodu pokarmowego do badania w pierwszym dniu wykonano endoskopię kapsułkową, a nazajutrz tradycyjną kolonoskopię. Obydwa badania przeprowadzili inni lekarze gastroenterolodzy.

Współczynnik wykrywalności polipów w przeliczeniu na pacjenta wyniósł 50 proc. dla kolonoskopii i 62 proc. dla endoskopii kapsułkowej. Polipy wielkości uznanej za istotną (> 5 mm) rozpoznano za pomocą kolonoskopii u 6 osób, podczas gdy w endoskopii kapsułkowej wykryto je u 15. U 11 proc. (n=6) pacjentów tradycyjna kolonoskopia uwidoczniła zmiany polipowate różnej wielkości, których nie opisano w badaniu metodą endoskopii kapsułkowej.

Czułość endoskopii kapsułkowej w wykrywaniu polipów różnej wielkości oceniono na 79 proc., a swoistość na 54 proc. Pozytywna wartość predykcyjna wyniosła 63 proc., natomiast negatywna – 71 proc. W przypadku rozpoznawania polipów istotnej wielkości czułość i swoistość wyniosły odpowiednio 50 proc. i 76 proc. Endoskopia kapsułkowa okazała się mniej czuła w wykrywaniu istotnej wielkości polipów w porównaniu do kolonoskopii. Naukowcy uważają jednak, że nie eliminuje to tej metody z zasobu narzędzi skryningowych. Na korzyść endoskopii kapsułkowej przemawia wysoka negatywna wartość predykcyjna i akceptacja tego badania przez pacjentów.