Czy szczepić przeciw grypie zdrowe dzieci?

Takie rekomendacje wydały w 2004 roku American Academy of Pediatrics (AAP), US Centers for Disease Control and Prevention (CDC) Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP) oraz Canadian National Advisory Committee on Immunization. Należy podkreślić, że rekomendacje te zostały wydane w odpowiedzi na szczególną sytuację epidemiologiczną w tych krajach, wskazującą na zrównanie zapadalności na grypę sezonową i jej powikłania wśród dzieci i osób po 65 roku życia. Jednak zalecenia te budzą pewne kontrowersje, szczególnie w świetle ostatnich publikacji naukowych. W 2005 i 2006 roku ukazały się dwie poważne metaanalizy podsumowujące dostępne informacje na temat skuteczności szczepień przeciw grypie u dzieci (Lancet, 2005, 4; 365: 773-80 oraz Cochrane Database Syst Rev. 2006, 25; (1): CD004879).

Czego dowodzą metaanalizy?

W obu publikacjach dokonano szerokiego przeglądu literatury naukowej opartego na zasadach EBM, w celu oceny skuteczności szczepień przeciw grypie u zdrowych dzieci do 16 roku życia. Oceniono skuteczność szczepień w zapobieganiu serologicznie potwierdzonym przypadkom grypy oraz efektywność kliniczną w zapobieganiu przypadkom rozpoznanym na podstawie przebiegu klinicznego. Analizą objęto 51 badań, w których uczestniczyło 263 987 osób, wyselekcjonowanych na podstawie systematycznego przeglądu publikacji w Cochrane Library, MEDLINE, EMBASE Biological Abstracts, Science Citation Index oraz danych uzyskanych od producentów szczepionek.
Ustalono, że inaktywowane szczepionki przeciw grypie wykazywały skuteczność ocenianą serologicznie na poziomie 59-65 proc. (95 proc. CI 41 proc. - 71 proc.). Efektywność szczepień oceniana klinicznie u dzieci w wieku 2-16 lat wynosiła 28-36 proc. (95 proc. CI 24 proc. - 46 proc.). Szczepienia przeciw grypie były skuteczne w zakresie zmniejszenia długotrwałej nieobecności w szkole (RR = 0,14; 95 proc. CI 0,07-0,27). Nie stwierdzono jednak redukcji przypadków nadkażenia bakteryjnego, ostrego zapalenia ucha środkowego, zakażeń dolnych dróg oddechowych oraz pobytu w szpitalu u dzieci szczepionych przeciw grypie.
U dzieci poniżej 2 lat skuteczność i efektywność szczepień przeciw grypie nie różniły się od placebo. W przeanalizowanych badaniach nie wykazano istotnych działań niepożądanych szczepień przeciw grypie u dzieci, poza gorączką i reakcjami miejscowymi.
Należy podkreślić, że przeprowadzono dotychczas niewielką liczbę badań oceniających skuteczność szczepień przeciw grypie sezonowej u dzieci i postuluje się przed wprowadzeniem powszechnych rekomendacji przeprowadzenie takich badań na dużą skalę. Trzeba przyjąć, że obecnie nie ma dostatecznie udokumentowanych naukowo podstaw do rekomendowania powszechnych szczepień przeciw grypie u zdrowych dzieci, a rekomendacje w USA i Kanadzie wynikają z analizy lokalnej sytuacji epidemiologicznej.

Dla przypomnienia

Szczepionka inaktywowana przeciw grypie jest podawana corocznie domięśniowo, dzieciom w wieku poniżej 9 lat, które nie otrzymywały wcześniej szczepionki, zaleca się 2 dawki szczepionki w odstępie co najmniej 4 tygodni. Jednorazowa dawka szczepionki dla dzieci w wieku do 35 miesięcy wynosi 0,25 ml, dla dzieci w wieku 3-16 lat - 0,5 ml. Coroczne szczepienia przeciw grypie zalecane są dla dzieci z grup ryzyka, w szczególności z następującymi schorzeniami:
-przewlekłe choroby układu oddechowego i krążenia, astma, mukowiscydoza,
-zaburzenia odporności wynikające z choroby podstawowej lub stosowanego leczenia,
-przewlekłe choroby nerek,
-anemia, hemoglobinopatie,
-cukrzyca i inne zaburzenia metaboliczne,
-przewlekła terapia kwasem acetylosalicylowym.