Eksperci o innowacyjności branży farmaceutycznej i bezpieczeństwie lekowym Polski

Jak wynika z najnowszego raportu GUS „Działalność innowacyjna przedsiębiorstw w latach 2018–2020”, przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją wyrobów farmaceutycznych uplasowały się na drugim miejscu wśród najbardziej innowacyjnych przedsiębiorstw w przetwórstwie przemysłowych w badanym okresie, według wybranych działów PKD.

Branża stawia zarówno na innowacje produktowe, jak i w obszarze biznesowym

Wyniki badania działalności innowacyjnej wskazują, że w przedsiębiorstwach przemysłowych oraz usługowych wyższy był udział przedsiębiorstw, które w latach 2018–2020 wprowadziły innowacje w procesach biznesowych (nowe lub ulepszone procesy biznesowe) niż innowacje produktowe (nowe lub ulepszone produkty).

Odsetek firm z branży zajmującej się produkcją wyrobów farmaceutycznych, które w badanym okresie wprowadziły, ulepszenia w obszarze produktu stanowił - 46,1 proc. wszystkich firm z tego segmentu. Ulepszenia w obszarze procesów biznesowych wprowadziło natomiast – 40,4 proc. firm z tego sektora.

Łącznie ulepszenia w obszarze produktu i procesu biznesowego wprowadziło 32,6 proc. ogółu przedsiębiorstw.

Krajowa produkcja farmaceutyczna od lat w czołówce

Jak wskazuje ekonomista dr Artur Bartoszewicz z SGH w Warszawie, w krajowym sektorze farmaceutycznym innowacyjność jest normą zarówno w dążeniu do innowacji rewolucyjnych, usprawniających, jak i w zakresie procesów biznesowych.

- Mamy ogromny potencjał, który przy odpowiednim wsparciu zapewni nie tylko bezpieczeństwo lekowe Polski, ale i będzie podnosił poziom innowacyjności naszej gospodarki - zaznacza dr Bartoszewicz.

Najbardziej innowacyjne przedsiębiorstwa

GUS sklasyfikował przedsiębiorstwa aktywne innowacyjnie oraz innowacyjne. W latach 2018–2020 aktywne innowacyjnie przedsiębiorstwa przemysłowe, czyli takie, które w tym okresie wprowadziły przynajmniej jedną innowację produktową albo procesów biznesowych lub też realizowały przynajmniej jeden projekt innowacyjny - stanowiły 36,7 proc. ogólnej liczby wszystkich przedsiębiorstw.

Największy odsetek aktywnych innowacyjnie firm odnotowano w działach Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej - 66,7 proc. oraz Produkcja wyrobów farmaceutycznych - 63,1 proc.

W drugiej kategorii przedsiębiorstw innowacyjnych, czyli takich, które w tym czasie wprowadziło na rynek przynajmniej jedną innowację produktową lub procesów biznesowych największy ich odsetek odnotowano również w działach: Produkcja koksu i produktów rafinacji ropy naftowej - 62,5 proc. oraz Produkcja wyrobów farmaceutycznych - 53,9 proc.

Wśród wytwórców wyrobów farmaceutycznych jest więcej przedsiębiorstw innowacyjnych niż wśród producentów komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych. Mniejszy odsetek firm innowacyjnych odnotowano też wśród wytwórców urządzeń elektrycznych i wyrobów chemicznych.

Definicja innowacji

Jak podkreśla Krzysztof Kopeć, prezes Krajowych Producentów Leków bardzo mylący jest używany błędnie podział firm farmaceutycznych na innowacyjne i generyczne, ponieważ - jak zaznacza - firmy generyczne są również innowacyjne.

- Zgodnie z podręcznikiem Oslo Manual, leki generyczne, czyli równoważne spełniają kryteria innowacyjności. Podpisane w 1991 r. w Oslo w ramach światowej Grupy Roboczej Ekspertów Krajowych ds. Wskaźników Naukowo- Technicznych OECD porozumienie w sprawie sposobu określenia i pomiaru innowacji w przedsiębiorstwach stało się podstawą jego monitorowania. Czwarte wydanie Podręcznika Oslo z 2018 r. uwzględnia najnowsze trendy, czyli rolę globalnych łańcuchów wartości, nowe technologie informacyjne i ich wpływ na nowe modele biznesowe, rosnące znaczenie kapitału opartego na wiedzy - zaznacza.

- Zgodnie z definicją Podręcznika z Oslo, innowacje produktowe nie muszą wiązać się z poprawą wszystkich funkcji i specyfikacji działania. Powinny stanowić znaczące ulepszenia jednej lub kilku właściwości, dodawanie nowych funkcji lub ulepszeń do istniejących. Odpowiednie cechy funkcjonalne to jakość, niezawodność, trwałość, oszczędność podczas użytkowania, wygoda, użyteczność i przyjazność dla użytkownika, ale także przystępność cenowa - dodaje.

Krajowi producenci leków wprowadzając do obrotu leki generyczne zmieniają strukturę rynku, stymulują konkurencję i poszerzają dostępność produktu.

Generyczne to też leki innowacyjne

W styczniu br. Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne i konsultant krajowy ds. farmacji przemysłowej w stanowisku dotyczącym oceny innowacyjności projektów krajowego sektora farmaceutycznego podkreślili, że ok. 80 proc. leków używanych przez pacjentów w Polsce, podobnie jak w innych krajach europejskich, to leki generyczne.

- Wczesny rozwój leku generycznego to podstawa funkcjonowania współczesnego przemysłu farmaceutycznego na świecie. Wbrew nieuzasadnionej, a powszechnej opinii, opracowanie leku generycznego nie jest łatwe, trwa od 3 do 5 lat, wymaga specjalistycznych kompetencji, zasobów infrastrukturalnych, know-how oraz szerokich prac badawczo-rozwojowych. Ponoszone koszty to nawet 15 mln zł - podkreśla Polski Związek Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego.

Innowacje generyków podnoszą efektywność i bezpieczeństwo leków

Zdaniem prof. Małgorzaty Sznitowskiej, konsultant krajowej ds. farmacji przemysłowej, kryterium innowacyjności w odniesieniu do branży farmaceutycznej należy rozpatrywać z uwzględnieniem zapewnienia dostępności do rozwiązania dla pacjentów w Polsce, wpływu na rynek, na którym działa przedsiębiorstwo wraz z korzystnym efektem ekonomicznym oraz rozwojem kompetencji specjalistycznych kadry.

Kryterium musi też uwzględniać doskonalenie produktu pozwalające na dostępność leku dla nowych grup pacjentów, np. nietolerujących leku w “starej” formie, a także korzyści ekonomiczne z powodu tańszej i ekonomicznej produkcji, także przyjaznej środowisku.

- Nasze innowacje zwiększają efektywność stosowania leków i ich bezpieczeństwo przez ograniczenie działań niepożądanych. Obejmują m.in. nowe składniki leków przyspieszające rozpuszczanie substancji czynnej lub maskujące jej smak, nowe formy podania, np. tabletki do żucia i podpoliczkowe, systemy przezskórne, produkty o przedłużonym uwalnianiu oraz łączące różne substancje lecznicze. Rozwój sektora biotechnologicznego prowadzi do wprowadzania na rynek konkurujących cenowo leków biologicznych, co zwiększa dostęp do tych terapii - wymienia Krzysztof Kopeć.

Nakłady na badania i rozwój

Krzysztof Kopeć zwraca uwagę na fakt, że krajowe firmy przeznaczają na badania i rozwój niemal 50 proc. swoich zysków. Zatrudniają znakomicie wykształcony personel i współpracują z krajowymi naukowcami i ośrodkami naukowymi.

- Dają nie tylko dobrze płatne miejsca pracy, ale i możliwość rozwoju i nabywanie wysokich kompetencji. A co najważniejsze, kompetencje te zostają w kraju - wyjaśnia.

Dodaje: Krajowi producenci leków są liderami zawansowanych technologii i transformacji przemysłowej, jak robotyzacja, automatyzacja, informatyzacja i cyfryzacja. Przemysł farmaceutyczny w Polsce ma najnowocześniejsze zakłady w Europie. Wykorzystuje także technologie nieobecne w naszym kraju i przyczynia się do ich transferu do Polski.

- Co więcej rok do roku wzrasta eksport branży farmaceutycznej i biotechnologii. W 2019 r. wyniósł on 3,7 mld euro i wzrósł o 11 proc. w stosunku do roku poprzedniego. Był to wzrost eksportu dwukrotnie szybszy od ogółu eksportu Polski - podsumowuje prezes Kopeć.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Kopeć: grant ABM dla polskich firm farmaceutycznych szansą na większe bezpieczeństwo lekowe

Potrzebujemy pełnomocnika rządu, odpowiedzialnego za bezpieczeństwo lekowe (RAPORT)