Kiedy zaprzestać leczenia przeciwzakrzepowego 
u chorych na nowotwory

W międzynarodowym konsorcjum w ramach Programu HORIZON Research and Innovation Actions jest realizowany grant badawczy CMKP pt. „Towards Cancer Patient Empowerment for Optimal Use of Antithrombotic Therapy at the End of Life — Serenity”. W badaniu bierze udział 8 ośrodków z Europy, a liderem jest prof. Erik Klok z Academisch Ziekenhuis Leiden — Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC, Holandia). Uczestniczą w nim, poza kardiologami i onkologami, także hematolodzy, specjaliści medycyny paliatywnej, geriatrii i medycyny rodzinnej.

O jakość życia terminalnie chorych

– Badanie dotyczy zastosowania terapii przeciwzakrzepowej u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową, w ostatnim okresie ich życia. Głównym celem badania jest stworzenie takich rozwiązań, które zapewnią jak najlepszą jakość życia tej szczególnej grupie chorych — wyjaśnia dr hab. n. med. Sebastian Szmit, prof. CMKP, kierownik Zakładu Kardioonkologii Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego w Instytucie Hematologii i Transfuzjologii oraz konsultant Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie, który kieruje projektem SERENITY w Polsce.

– U chorego na nowotwór ostatni okres życia jest trudny do zdefiniowania, szczególnie w dobie pojawiania się nowych opcji terapeutycznych w onkologii. Trudno znaleźć granicę między końcem fazy leczenia przyczynowego a początkiem etapu leczenia objawowego czy hospicyjnego, tzw. best supportive care. Naukowo przyjmuje się, że jest to ostatni rok życia — precyzuje.

W ocenie dr. hab. Sebastiana Szmita terapia przeciwzakrzepowa u pacjentów onkologicznych w ostatnim okresie ich życia może mieć negatywny wpływ na jakość tego życia. Mimo to zaprzestanie stosowania tej terapii jest rzadkością w praktyce klinicznej. Często kontynuowana jest aż do śmierci pacjenta, co skutkuje epizodami krwawienia, dodatkowymi problemami chorobowymi, zwiększonym obciążeniem, a tym samym wyższymi kosztami opieki.

Rozważenie korzyści 
względem ryzyka

– Choroba nowotworowa postępuje, a toksyczności wcześniejszego leczenia onkologicznego mogą się na siebie nakładać, w związku z tym omawiana grupa pacjentów jest najbardziej narażona na ryzyko krwawienia. Zastanawiamy się, czy wszyscy pacjenci po zatorowości płucnej, z migotaniem przedsionków czy po zawale serca wymagają leczenia przeciwzakrzepowego lub przeciwpłytkowego do końca życia. Czy nie lepiej byłoby przerwać tę terapię w określonym momencie — przedstawia problem ekspert.

Międzynarodowy zespół badaczy, w tym naukowcy z Polski, pracuje nad internetowym narzędziem wspomagania wspólnych decyzji terapeutycznych (SDST). Ma ono ułatwić podjęcie decyzji o zaprzestaniu w odpowiednim momencie bądź kontynuacji leczenia przeciwzakrzepowego u pacjentów z zaawansowanym nowotworem u schyłku swojego życia.

– Obecnie zbieramy dane na podstawie ankiet z różnych krajów europejskich (nie tylko tych biorących udział w grancie) dotyczące tego, czym kierują się lekarze, podejmując decyzję o podtrzymywaniu lub zaprzestaniu terapii przeciwzakrzepowej i jakie jest realne ryzyko krwawienia u ich pacjentów. Mam nadzieję, że na podstawie tych danych, w toku dalszych prac wypracujemy optymalny model postępowania, tak aby pacjent odniósł jak największe korzyści z terapii przeciwzakrzepowej, przeciwpłytkowej i w jak najmniejszym stopniu był narażony na krwawienia. Chcemy zdefiniować podgrupy pacjentów, u których ryzyko krwawienia jest zbyt wysokie, a co za tym idzie — należy zakończyć u nich terapię przeciwzakrzepową — wyjaśnia dr hab. Sebastian Szmit.

Nowe narzędzie doprowadzi do właściwego zapobiegania powikłaniom krwotocznym podczas leczenia przeciwzakrzepowego lub przeciwpłytkowego w zaawansowanej chorobie nowotworowej. Przyczyni się także do poprawy jakości życia i satysfakcji pacjentów, ich opiekunów i zaangażowanych pracowników ochrony zdrowia, jak również do znacznych oszczędności kosztów opieki.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Leczenie powikłań terapii przeciwnowotworowych zbliża internę do onkologii

Wybrani pacjenci onkologiczni powinni przyjmować leki przeciwzakrzepowe