Leki antywirusowe w neuralgii popółpaścowej

Przyczyną półpaśca są wirusy ospy wietrznej - Varicella zoster. Po przebytej ospie przez wiele lat pozostają one w organizmie w postaci utajonej, głównie w obrębie nerwów czaszkowych, korzeni grzbietowych nerwu rdzeniowego oraz zwojów nerwowych układu autonomicznego usytuowanych wzdłuż osi mózgowo-rdzeniowej. W przypadku osłabienia odporności (np. leczenie immunosupresyjne, choroby nowotworowe, podeszły wiek) dochodzi do reaktywacji utajonego zakażenia i rozwoju półpaśca. Choć zmiany skórne ustępują zwykle po kilku tygodniach, ból może utrzymywać się przez miesiące, a nawet lata. Dotyczy to zwłaszcza starszych pacjentów (powyżej 70 roku życia). Mechanizmy utrzymywania się bólu popółpaścowego nie są w pełni poznane. Jedna z bardziej prawdopodobnych teorii mówi, że za PHN mogą być odpowiedzialne wirusy pozostające w niewielkiej koncentracji w obrębie zwojów nerwowych. Za teorią przewlekłej infekcji wirusowej przemawia m.in. obecność w obrębie zwojów komórek odpowiadających za stan zapalny oraz obecność DNA wirusowego stwierdzona u pacjentów cierpiących na PHN.
Autorzy pracy opublikowanej na łamach Archives of Neurology, przeprowadzili pilotażowe badania mające na celu odpowiedź na pytanie, czy terapia antywirusowa może być pomocna w redukcji bólu popółpaścowego. W badaniach uczestniczyło 15 osób w wieku od 53 do 82 lat (średnio 72 lata) cierpiących z powodu PHP przez co najmniej 3 miesiące (średnio 12 miesięcy), u których standardowa terapia przeciwbólowa (opioidy, trójcykliczne antydepresanty, gabapentyna) okazała się nieskuteczna. Pacjentom podawano acyklowir (10 mg/kg co 8 godzin) przez 14 dni, a następnie walacyklowir (1000 mg, trzy razy dziennie) przez miesiąc. Stopień redukcji bólu określano na podstawie 11-stopniowej skali numerycznej (Numerical Rating Scale for Pain - NRSP). Jako skuteczną redukcję bólu przyjęto obniżenie wskaźników NRSP o co najmniej 2 punkty po 75 dniach od rozpoczęcia kuracji. U 53 proc. uczestników stwierdzono znaczącą redukcję bólu po zakończeniu terapii.
Autorzy podkreślają, że choć wstępne badania nie były prowadzone zgodne ze standardami podwójnie ślepej próby, zaproponowana terapia wydaje się obiecująca. Jej 53-procentowa skuteczność jest istotnie wyższa od odsetka pacjentów (<27 proc.), u których w licznych badaniach stwierdzano spontaniczne ustąpienie bólu po podaniu placebo.
Wyniki pracy przemawiają za teorią, że neuralgia popółpaścowa może być rezultatem przewlekłej infekcji, a tym samym można ją leczyć za pomocą terapii antywirusowej. Daje to asumpt do dalszych badań klinicznych nad wykorzystaniem leków antywirusowych w walce z PHN.

Źródło: Arch. Neurol. 2006, 63, online, 8 maja.