Prof. Rutkowski: konieczna jest zmiana sposobu komunikacji o szczepieniach przeciw HPV

Na liście najważniejszych wydarzeń w polskiej onkologii w 2023 r. bez wątpienia pierwsze miejsce zajmuje wejście w życie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej. Jest ona kluczem do monitorowania jakości opieki onkologicznej, a także do prowadzenia opieki koordynowanej nad pacjentem z chorobą nowotworową.

Ważnym elementem opieki onkologicznej o wysokiej jakości są kompleksowe badania patomorfologiczne. W 2023 r. zarządzeniem prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia zostały wprowadzone do dodatkowego finansowania procedury JGPato (jednorodne grupy pacjentów w patomorfologii). W obecnym etapie wdrażania JGPato finansowaniem do sumowania zostały objęte zakresy związane z onkologią. Już widać poprawę jakości wyników badań histopatologicznych. Poza tym wyniki tych badań trafiają na platformę P1, co umożliwia ich bieżące monitorowanie, a cała procedura z tym związana jest znacznie szybsza.

Konieczna jest zmiana sposobu komunikacji o szczepieniach przeciw HPV

1 czerwca 2023 r. ruszyły w Polsce powszechne, dobrowolne i darmowe szczepienia przeciw wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV) dzieci w wieku 12 i 13 lat. Jednak do tej pory skorzystało z nich niewiele, bo tylko 16 proc. uprawnionych, a powinno 70-80 proc. Wynika to z niedoskonałości kampanii społecznej dotyczącej tych szczepień, szczególnie na poziomie szkół. Konieczna jest zmiana sposobu komunikacji o szczepieniach przeciw HPV, a informacja w placówkach oświaty powinna być naturalnym elementem całej kampanii. To nie podlega dyskusji. Dobrym pomysłem jest także możliwość wykonywania szczepień przeciw HPV przez pielęgniarki szkolne. Szczepienia te mają udowodnioną skuteczność w zapobieganiu zakażeniom wirusem brodawczaka ludzkiego, który może być przyczyną wielu nowotworów.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Dr Berdzuli: mamy teraz szansę, żeby wyeliminować raka szyjki macicy

Sukcesem rozwój niekomercyjnych badań klinicznych

Za spektakularny sukces można uznać rozwój niekomercyjnych badań klinicznych, które obecnie stanowią 8-9 proc. wszystkich badań prowadzonych w polskiej onkologii (wcześniej było to 2-3 proc.). Równolegle rozwijane są Centra Wsparcia Badań Klinicznych. Postęp ten jest możliwy dzięki działalności Agencji Badań Medycznych. Prowadzenie niekomercyjnych badań klinicznych angażuje naszych naukowców, daje impuls do rozwoju polskiej nauki, a także dostęp do nowoczesnych terapii dla pacjentów.

Warto podkreślić, że obecnie dostęp do innowacyjnych terapii w onkologii jest nieporównanie lepszy niż jeszcze 2-3 lata temu. Zgodnie z założeniami Narodowej Strategii Onkologicznej, w Polsce do 2030 r. ma być refundowanych przynajmniej 90 proc. innowacyjnych terapii onkologicznych, zarejestrowanych w Unii Europejskiej. Obecnie jesteśmy na poziomie 70 proc., a startowaliśmy z poziomu mniej niż 50 proc. refundowanych innowacyjnych terapii. Zapisy programów lekowych w onkologii w większości przypadków odpowiadają na potrzeby pacjentów - dotyczy to raka płuca, piersi, jelita grubego, nowotworów ginekologicznych czy urologicznych. W Polsce odnotowano istotną poprawę wyników wyleczeń niektórych nowotworów, np. w przypadku raka płuca wyleczalność wzrosła o ok. 7 proc., a w czerniaku skóry o ok. 20 proc.

W przypadku czerniaka skóry obserwuje się „przesunięcie” działań w kierunku leczenia okołooperacyjnego, jak również przedoperacyjnego. Postęp dotyczy pacjentów z nowotworem w stopniu IIB i IIC, a więc w sytuacji, gdy nie są zajęte węzły chłonne i nie ma przerzutów, a cechą decydującą jest grubość zmiany pierwotnej. Wyniki badań klinicznych, w których brali udział także polscy naukowcy, potwierdzają skuteczność nowych metod systemowego leczenia uzupełniającego, tj. zapobieganie nawrotowi choroby. Obiecujące są również wyniki badań dotyczące przedoperacyjnego leczenia systemowego u omawianej grupy chorych.

Wyzwania na 2024 r. w onkologii

Jednym z zadań na 2024 r. powinno być poszerzenie dostępu do nowych terapii w rzadkich nowotworach, np. nowotworach podścieliskowych przewodu pokarmowego (GIST). Wśród wyzwań na kolejny rok pozostaje wykorzystanie w pełni potencjału badań molekularnych w onkologii, powstanie Lung Cancer Unitów i dokończenie procesu przygotowania wytycznych postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w polskiej onkologii. Większość z tych wytycznych jest już gotowa i dostępna na stronie Krajowego Ośrodka Monitorującego, czyli Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie.

ZOBACZ TAKŻE: Podsumowanie roku 2023 w onkologii [DEBATA]