Rozliczanie przychodów biegłego

Przychody biegłych sądowych należą do przychodów z działalności wykonywanej osobiście. Działalność ta stanowi odrębne źródło przychodów od działalności gospodarczej, do której zaliczone zostało prowadzenie gabinetu prywatnego. Przychody biegłych wymienione zostały w art. 13 pkt 6 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (PDOF) wśród przychodów osób, którym ?sąd zlecił wykonanie określonych czynności". W przypadku biegłego nie mamy jednak do czynienia ze zleceniem w klasycznym znaczeniu tego słowa, tzn. z cywilnoprawną umową zlecenia. Biegłego łączy z sądem stosunek o charakterze administracyjnym, w którym sąd powołuje lub wzywa biegłego, zasięga jego opinii, żąda wyjaśnień i wydaje polecenia. Biegły jest w zakresie swojej funkcji podporządkowany sądowi jako organowi władzy. Dotyczy to także wynagrodzenia biegłego, którego wysokość określa sąd, uwzględniając wymagane od biegłego kwalifikacje, potrzebny do wydania opinii nakład pracy i poświęcony czas, a także - w miarę potrzeby - pokrycie wydatków niezbędnych do wykonania zleconej pracy. Ustalając wynagrodzenie biegłego, sąd jest związany normami i taryfami urzędowymi oraz odpowiednimi przepisami. Rachunek wystawiany przez biegłego powinien być pod tym kątem sprawdzany przez głównego księgowego sądu wypłacającego należność lub przez innego pracownika wyznaczonego przez prezesa sądu. Nie jest wymagane sprawdzenie rachunków jedynie z opinii o charakterze powtarzalnym i jednorodnym, których koszty ustala się w całości lub w części na podstawie kalkulacji uzgodnionej z Ministerstwem Sprawiedliwości, a także w przypadkach mniejszej wagi.
Wszystko to świadczy o tym, że rachunki wystawiane przez biegłego mają odmienny charakter od zwykłych rachunków wystawianych w ramach prowadzonej działalności. Uchylenie z początkiem tego roku przepisu art. 30 ust. 1 pkt 3 PDOF, dotyczącego podatku zryczałtowanego w wysokości 20 proc., pobieranego odrębnie od kwot uzyskanych z działalności wykonywanej osobiście, które nie przekraczały 146 zł, nie zmienia charakteru przychodów biegłego. Powinny one nadal być rozliczane oddzielnie od przychodów z prowadzenia gabinetu. Uchylenie tego przepisu sprawia tylko, iż od wszystkich rachunków za opinie, bez względu na ich wysokość, sąd, jako płatnik, powinien teraz odprowadzać zaliczkę na podatek dochodowy w wysokości 19 proc. (art. 41 ust. 1 PDOF; uwaga: wcześniej było 20 proc.), pomniejszoną o koszty uzyskania przychodów w wysokości 20 proc. przychodu (kosztów zużytych materiałów i innych wydatków nie uwzględnia się, ponieważ zwraca je sąd). Tak jak czynił to w przypadku kwot przekraczających 146 zł.
Na marginesie muszę zauważyć, iż zastosowanie uchylonego przepisu do wynagrodzenia biegłego mogło budzić wątpliwości, ponieważ w przepisie tym była mowa o należnościach określonych w zawartej umowie, która przecież w przypadku biegłego nie mogła mieć miejsca.
Przystawienie pieczątki gabinetu na rachunkach wystawianych przez biegłego nie ma znaczenia - w świetle powyższych wyjaśnień - dla kwalifikacji i odrębnego rozliczania tych przychodów. W żadnym razie nie może spowodować zaliczenia ich do przychodów z wykonywanej ?pod tą pieczątką" działalności gospodarczej.
Jeżeli chodzi o ewentualne zawieszenie emerytury, to przychody z działalności biegłego nie mają na to wpływu. Działalność biegłego nie podlega ubezpieczeniom społecznym, wobec czego mama czytelnika w ogóle nie ma obowiązku informowania ZUS-u o pełnieniu tego rodzaju funkcji, a także o wysokości uzyskiwanych z tego tytułu przychodów.

Podstawa prawna:
1) art. 5a pkt 6, art. 13 pkt 6, art. 30 ust. 1 pkt 3 i art. 41 ust. 1 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r., nr 14, poz. 176 ze zm.),
2) dekret z 26 października 1950 r. o należnościach świadków, biegłych i stron w postępowaniu sądowym (Dz.U. nr 49, poz. 445),
3) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 18 grudnia 1975 r. w sprawie kosztów przeprowadzania dowodu z opinii biegłych w postępowaniu sądowym (Dz.U. nr 46, poz. 254 ze zm.).