Wpis do rejestru ZOZ-ów jest swoistym zezwoleniem na działalność medyczną

Głównym sposobem zagwarantowania przez państwo tworzenia usług i towarów na odpowiednio wysokim poziomie, satysfakcjonującym potencjalnego odbiorcę oraz zapewniającym mu bezpieczeństwo są zezwolenia na wykonywanie określonej działalności. Do grupy, która musi podlegać takiej procedurze, należy część usług i towarów dotycząca zdrowia konsumentów. Odbiorca świadczeń zdrowotnych nie może podejmować ryzyka - stawiając na szali swoje zdrowie - dokonując ?wolnego wyboru" dostawcy świadczeń, a w przypadku niezadowolenia z otrzymanej usługi czy towaru medycznego po prostu wybrać innego.
Pozwolenia na określonego rodzaju działalność wydawane są w wyniku specjalnego postępowania prowadzonego przez instytucję wydającą zgodę na prowadzenie określonych działań. Bardzo często postępowanie takie przyjmuje specjalny tryb, w którym zasadniczą rolę odgrywa weryfikacja:
1. Czy podmiot podejmujący działalność gwarantuje zachowanie określonych standardów postępowania podczas wytwarzania usług lub towarów?
2. Czy warunki, w których podejmuje działalność są zgodne z przyjętym wzorcami?
3. Czy osoby biorące udział w wytwarzaniu dóbr i usług posiadają określone we wzorcach kwalifikacje?
Wzory znajdują swoje odniesienie w odpowiednich aktach prawnych. Wydanie zezwolenia przybiera najczęściej formę zarejestrowania działalności w określonym rejestrze lub ewidencji.
W polskim sektorze ochrony zdrowia funkcjonuje obecnie kilkanaście rejestrów i ewidencji, m.in. państwowy system rejestrowania udzielania świadczeń zdrowotnych w formie zakładu opieki zdrowotnej. Obowiązek rejestracji zakładów opieki zdrowotnej został wprowadzony w 1991 roku w momencie rezygnacji przez państwo z monopolu na udzielanie świadczeń zdrowotnych w formie zakładu opieki zdrowotnej.
Ustawa o zakładach opieki zdrowotnej stanowi, że każdy zakład chcący prowadzić działalność medyczną musi uzyskać wpis do odpowiedniego rejestru. Organ rejestrowy, wydając pozytywną decyzję o wpisaniu zakładu do takiego rejestru de facto wydaje swego rodzaju zezwolenie na działalność tego zakładu. Decyzja zapada w wyniku postępowania regulowanego przez kodeks postępowania administracyjnego. Rozporządzenie w sprawie rejestru zakładów opieki zdrowotnej, które na podstawie delegacji art. 17 ustawy o ZOZ określa zakres danych objętych wpisem do rejestru, wzór rejestru i tryb dokonywania wpisów i zmian w rejestrze oraz wykreśleń z rejestru, wprowadza obowiązek rejestracji konkretnych jednostek i komórek organizacyjnych zakładu, w których świadczone są usługi medyczne. Wpis taki jest swoistym zezwoleniem na działalność medyczną w ściśle określonych jednostkach i komórkach organizacyjnych zakładu. Wyłącznie one mają prawo działać w ramach zakładu i tylko one mogą być brane pod uwagę w trakcie procesu kontraktowania świadczeń zdrowotnych przez NFZ. Zawieranie umów na świadczenia zdrowotne udzielane w nie zarejestrowanych komórkach i jednostkach jest niedopuszczalne i niezgodne z prawem! Doświadczenia minionych lat pokazują, że nie zawsze te zasady były przestrzegane przez ówczesne kasy chorych.
Zasadniczą rolę w postępowaniu administracyjnym poprzedzającym wpisanie do rejestru odgrywa kontrola stanu faktycznego komórek organizacyjnych zakładu, która potwierdza gwarancję wykonywania świadczeń na odpowiednim, założonym przez prawodawcę poziomie jakości. Przepisy regulujące wzorce konfrontuje się ze stanem faktycznym. Instytucją odpowiadającą za sprawdzenie jest Powiatowa Inspekcja Sanitarna, a efektem tej weryfikacji jest odpowiednia opinia wydana przez tę instytucję. Niezależnie od przedłożonych opinii przez zakład opieki zdrowotnej, organ rejestrowy może dokonać tzw. kontroli przedrejestrowej, polegającej na bezpośredniej wizytacji pomieszczeń zakładu. Opinię w formie postanowienia zakład opieki zdrowotnej przedkłada organowi rejestrowemu.
Ważnym elementem kontroli jest również to, że jeśli zakład opieki zdrowotnej przestał odpowiadać wymaganiom określonym we wzorcach, organ rejestrowy może, a nawet powinien wykreślić go z rejestru (zezwolenie traci swą moc). Organ rejestrowy może cofnąć zezwolenie również wtedy, kiedy świadczenia w zakładzie wykonywane są przez osoby nie posiadające prawa wykonywania zawodu medycznego lub zgody na udzielanie świadczeń zdrowotnych, wymaganej na podstawie odrębnych przepisów, lub zakład opieki zdrowotnej nie podjął działalności w ciągu trzech miesięcy od dnia wpisu do rejestru.(...)