Wydłużyły się kolejki do onkologów

W chirurgii onkologicznej i onkologii pacjenci bez karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego (DiLO) muszą czekać na świadczenie ponad 7 tygodni. W maju 2016 r. najdłużej oczekiwali na: rezonans magnetyczny mózgu (29,6 tyg.), biopsję guzków tarczycy (25,6 tyg.) oraz operację rekonstrukcji piersi (24 tyg.). Najszybciej trafiali na zabiegi radioterapii onkologicznej — średnio po 2,4 tyg. 

Ponadlimitowe czekanie na diagnostykę i terapię

Pakiet onkologiczny został wprowadzony w życie 1 stycznia 2015 r., czyli 1,5 roku temu. Od tego czasu wystawiono 263 490 „zielonych kart” pacjenta onkologicznego, skracających czas do rozpoczęcia leczenia. Zdaniem ekspertów, 1/3 pacjentów cierpiących na nowotwory nie otrzymuje karty DiLO. Chorzy nieposiadający „zielonej karty” muszą oczekiwać na świadczenia (wizytę u onkologa) nawet trzykrotnie dłużej.

Ministerstwo Zdrowia zakładało, iż od momentu zgłoszenia się pacjenta do lekarza do ustalenia rozpoznania powinno upłynąć 8 tygodni. Okazuje się, że średni skumulowany czas na diagnostykę onkologiczną przekracza ten limit nawet w przypadku często występujących nowotworów, jak rak piersi czy rak płuca. Według Fundacji WHC, na skutek etapowości leczenia pacjenci z rakiem płuca czy rakiem piersi czekają ponad 3 miesiące na rozpoczęcie terapii.

Średni czas oczekiwania na gwarantowane świadczenia zdrowotne z zakresu onkologii (diagnostyczne bądź lecznicze; bez uwzględnienia w tej ocenie kompleksowości i niezbędnej etapowości leczenia) wyniósł w maju 2016 r. 5,3 tyg. (1,3 mies.). W porównaniu ze styczniem tego roku nie zaobserwowano istotnej zmiany średniego czasu oczekiwania.

Średni czas oczekiwania na wizytę u lekarza specjalisty w dziedzinach onkologicznych w maju 2016 r. wyniósł ok. 4,4 tyg., co oznacza wydłużenie o ponad 1 tydzień w porównaniu ze styczniem 2016 r. Najdłużej trzeba czekać na poradę u dermatologa — średni czas oczekiwania dla pacjenta bez karty DiLO wynosi 9 tyg. Czas oczekiwania na wizytę u specjalisty w przypadku posiadania karty DiLO jest dużo krótszy i wynosi średnio 1,6 tyg. 

W raporcie Fundacji WHC znaleźć można również informacje na temat długości oczekiwania na badania genetyczne w kierunku wykrycia mutacji w genie BRCA1/BRCA2, odpowiedzialnej za zachorowania na nowotwór piersi i jajnika — rekordowy czas, jaki odnotowano, to 13 miesięcy. Średni czas oczekiwania w centrach onkologicznych dla pacjentek z kartą DiLO wyniósł w maju 2016 r. 3,1 mies. (12,4 tyg.), natomiast dla pacjentek nieposiadających karty 4,7 mies. (19 tyg.).

Leczenie bólu nowotworowego — po upływie 3 tygodni

Fundacja Watch Health Care zbadała również dostępność pacjentów onkologicznych do poradni leczenia bólu. Ośrodki te nie respektują karty Diagnostyki i Leczenia Onkologicznego, a o miejscu w kolejce może przesądzać dopisanie na skierowaniu słowa „pilne” przez lekarza prowadzącego.

Z uzyskanych danych wynika, że średni czas oczekiwania na przyjęcie pacjenta z bólem nowotworowym do poradni leczenia bólu wynosi 3 tygodnie. Najdłużej na wizytę w takiej poradni czekali chorzy na raka w Koninie, Warszawie, Opolu i Wrocławiu (4-9 tygodni).

Dużo większa jest dostępność do tego świadczenia w poradniach medycyny paliatywnej, jednak one powszechnie kojarzą się ze stanem terminalnym, co zniechęca pacjentów we wczesnej fazie choroby nowotworowej do korzystania z ich pomocy. 

Ministerstwo zapowiada zmiany w pakiecie 

W ramach społecznego monitoringu pakietu onkologicznego zapytano pacjentów, przedstawicieli organizacji pacjenckich, lekarzy oraz pielęgniarki onkologiczne o opinię na temat funkcjonowania tego programu. Wszyscy oceniający byli zgodni co do potrzeby istnienia takiego rozwiązania, jednak zwracali uwagę na jego mankamenty. Wymieniano częste problemy z wypełnianiem karty DiLO, wzrost biurokracji oraz brak niektórych jednostek chorobowych w programie. Oczywiście inną świadomość dotyczącą pakietu onkologicznego mieli lekarze i pielęgniarki, a inną pacjenci, ale większość pytanych opowiedziała się za zachowaniem karty DiLO po wprowadzeniu zmian w programie.

Główne planowane modyfikacje to:

• Zmniejszenie objętościowe karty DiLO z 7 do 2 stron oraz możliwość jej wypełnienia wyłącznie elektronicznie.
• Możliwość wydania karty DiLO w przypadku podejrzenia nowotworu przez specjalistów ambulatoryjnej opieki zdrowotnej, a nie jak do tej pory wyłącznie w przypadku stwierdzenia nowotworu.
• Oddzielenie wypełniania „zielonej karty” od konieczności wypełniania równocześnie danych w Krajowym Rejestrze Nowotworów (co nie zmienia faktu, że liczba nowotworów nadal będzie raportowana do KRN).
• Rezygnacja z raportowania (czasami wielokrotnego) o kolejkach; w przyszłości dane te będą pobierane przez NFZ z wypełnionej karty DiLO. 
• Rezygnacja z obligatoryjności konsyliów na rzecz preferowania ich prowadzenia i przyznawania na ten cel dodatkowych środków.
• Zniesienie limitów również w przypadku opieki hospicyjnej i paliatywnej. 
• Wprowadzenie koncepcji ośrodków Szybkiej Diagnostyki Onkologicznej oraz Szybkiej Terapii Onkologicznej.
• Włączenie do pakietu onkologicznego nowych jednostek chorobowych, takich jak: nadpłytkowość samoistna, nowotwory gruczołów ślinowych czy brodawczaki.