Zdrowie psychiczne uczniów nie jest w centrum zainteresowania kuratoriów oświaty

• Fundacja GrowSPACE w lutym apelowała o wprowadzenie prewencji suicydalnej do polskich szkół.
• Od tamtego czasu prowadzona była przez kilka miesięcy kontrola w 16 kuratoriach oświaty w całej Polsce. Zbierane były dane dotyczące działań na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży tych instytucji.
• W trybie dostępu do informacji publicznej zadane zostały pytania o to, jakie programy są realizowane na terenie danego województwa przez kuratorium, które z nich są kierowane do nauczycieli i nauczycielek, a które do uczniów i uczennic oraz ile szkół wzięło w nich udział.
• Wyniki spłynęły z 16 instytucji. Rezultaty szokują.

Jak przekazuje Fundacja GrowSPACE, chociaż małopolska kuratorka oświaty Barbara Nowak sama wielokrotnie deklarowała w mediach społecznościowych, że wspiera dzieci i młodzież oraz ich zdrowie psychiczne, to właśnie małopolskie kuratorium oświaty znalazło się wśród tych, które zadeklarowały, że działania na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży nie leżą w zakresie ich kompetencji. Barbara Nowak chwali się w odpowiedzi tylko konferencją zorganizowaną pod patronatem Rzecznika Praw Dziecka.

- To absurdalne, że właśnie Małopolskie Kuratorium Oświaty, które jednocześnie tworzy nagonkę na dyrektora szkoły z Tarnowa, deklaruje brak działań na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży na terenie swojego województwa. Ten brak działań może wynikać z tego, ze partyjni kuratorzy są uzależnieni od ministra Czarnka. Działają jak zbrojne ramię prawicowej linii rządu – ocenia Dominik Kuc, który prowadził kontrole.

Czy inne kuratoria oświaty wspierają zdrowie psychiczne uczniów?

Wyniki prowadzonej akcji niestety wskazują, że zaangażowanie kuratoriów w działania wspierające dzieci z problemami natury psychicznej nie jest zadowalające.

Z 16 takich instytucji aż 5 (warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie, małopolskie, zachodniopomorskie) twierdzi, że działania na rzecz zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży nie mieszczą się w ich kompetencjach. 4 kuratoria oświaty (kujawsko-pomorskie, łódzkie, opolskie, dolnośląskie) deklarują, że działania nie są prowadzone i/lub wzięło w nich udział 0 szkół.

Tylko w przypadku 7 instytucji (podkarpackie, wielkopolskie, pomorskie, świętokrzyskie, lubuskie, śląskie, mazowieckie) prowadzone są pewne działania profilaktyczne w zakresie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Jedynie 3 kuratoria podają dokładne liczby szkół, które są zaangażowane w działach, co świadczy o istnieniu procedur monitorowania efektów.

– Nie istnieje spójna linia działania pomiędzy kuratoriami oświaty, co uniemożliwia równy dostęp do psychoedukacji dla dzieci i młodzieży oraz nauczycieli i nauczycielek z całego kraju. Działania podejmowane są wybiórczo przez niektóre instytucje, ponieważ część nie widzi ich zasadności lub własnej roli – komentuje Kuc.

Jakich działań zabrakło, chociaż przepisy o tym mówią?

Art. 51 ustawy Prawo oświatowe nakłada na kuratoria oświaty konkretne zadania związane z systemem oświaty w Polsce. Należy do nich między innymi współpraca z ośrodkami doskonalenia nauczycieli czy z poradniami psychologiczno-pedagogicznymi. Kuratoria opiniują także programy profilaktyczno-wychowawcze w placówkach. Oczywiście organizacja pomocy (w tym np. zatrudnienie psychologa) leży po stronie dyrektora szkoły.

Kuratoria oświaty mogą zatem współdziałać z innymi instytucjami, co jednak nie jest normą w całej Polsce. Dobre praktyki to np.: działania profilaktyczne, działania edukacyjne dla nauczycieli i nauczycielek, organizacja konferencji, organizacja spotkań z dyrekcjami placówek z całego województwa, konsultowanie i diagnozowanie sytuacji ze współudziałem szkół.

Zaangażowanie tych instytucji w działania na rzecz wsparcia dla uczniów obecnie ma olbrzymie znaczenie. Od miesięcy obserwowany jest kryzys zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży. Specjaliści i specjalistki alarmują, że na skutek izolacji oraz pandemii liczba stanów depresyjnych i lękowych wśród osób do 18. roku życia wzrosła o 1/3. Liczba prób samobójczych podejmowanych przez młode pokolenie od 2020 r. wzrosła o 150 proc..

Statystyki prób samobójczych i samobójstw wśród polskich dzieci

• W 2022 r. skutecznie odebrało sobie życie 150 nieletnich, a według oficjalnych statystyk prób samobójczych wśród dzieci było 2031.
• Najmłodsze dzieci, które próbowały odebrać sobie życie, mieściły się w przedziale wiekowym 7-12 lat.
• Najwięcej prób samobójczych odnotowano w województwie pomorskim. Takich przypadków było aż 417. Niewiele mniej, bo 301, odnotowano na Śląsku.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Psychiatria dziecięca. Pacjenci w trybie planowym czekają na przyjęcie nawet rok