Byliniak: to jeszcze nie sukces, ale dostęp do nowoczesnych terapii poprawia się

Innowacyjne leki zmieniają oblicze medycyny i odwracają przebieg wielu chorób. Postęp jaki obserwujemy w obszarze technologii lekowych sprawia, że choroby, które dwie- trzy dekady temu uznano by za śmiertelne, obecnie są schorzeniami przewlekłymi. – W wielu jednostkach chorobowych pacjenci żyją dziś tak długo, jak ich zdrowi rówieśnicy, prowadzą aktywne życie rodzinne, społeczne i zawodowe co ma korzystny wpływ na rozwój gospodarki. Dlatego tak ważne jest nieustanne wyrównywanie luk w dostępie do innowacji i monitorowanie sytuacji - podkreśla Michał Byliniak, dyrektor Związku Pracodawców Innowacyjnych Firm Farmaceutycznych INFARMA.

Coraz więcej innowacyjnych leków dla polskich pacjentów

Śledzenie bieżącej sytuacji refundacyjnej oraz porównanie zmian w kolejnych obwieszczeniach umożliwia nowe narzędzie – Polski Radar Refundacyjny. Jak wynika z zamieszczonych tam danych na trzech ostatnich listach refundacyjnych ( opublikowanych od 1 lipca, 1 września i 1 listopada) znalazły się łącznie 33 innowacyjne terapie, które są refundowane po raz pierwszy lub w nowym wskazaniu.

– Najwięcej nowych terapii bo aż 13 zrefundowanych zostało w obszarze onkologii i co bardzo cieszy aż 12 w obszarze chorób rzadkich (onkologiczne i nieonkologiczne) oraz 8 w innych obszarach takich jak m.in. reumatologia, dermatologia, choroby powszechne i cywilizacyjne. Od stycznia do września br. na listy refundacyjne wprowadzono w sumie 19 innowacyjnych terapii refundowanych po raz pierwszy oraz 22 terapie w nowym wskazaniu. Dla porównania w analogicznym okresie roku 2022 wprowadzono na listy tylko 9 pierwszorazowych refundacji. Oznacza to, że po zmianach na ostatniej liście obecnie w Polsce refundowane są 203 innowacyjne terapie lekowe na 682 zarejestrowanych. Tym samym odsetek refundowanych terapii względem zarejestrowanych wynosi: 48 pros w obszarze onkologii, 36 proc. w obszarze chorób rzadkich onkologicznych i 25 proc. dla chorób rzadkich nieonkologicznych. W obszarze reumatologii refundowanych jest 55 proc. zarejestrowanych terapii, w obszarze chorób cywilizacyjnych 28 proc. a przewlekłych 14 proc. - przekazuje dyrektor Infarmy.

Jak ocenia w ciągu ostatnich lat obserwujemy pozytywny trend wzrostu liczby refundowanych innowacyjnych terapii, jednak jak wynika z badań luki w dostępie pacjentów do nowoczesnego leczenia są nadal duże, dlatego kluczowe jest, co najmniej utrzymanie tego trendu i monitorowanie zmian.

Gonimy Europę, lecz wciąż ta nam ucieka

Polscy pacjenci w porównaniu z pacjentami w UE mają nadal ograniczony dostęp do innowacyjnych leków a co za tym idzie do leczenia zgodnego z unijnymi standardami. Potwierdzają to dwa opublikowane w tym roku raporty. Z europejskiego badania W.A.I.T. wynika, że Polska pod względem dostępności innowacyjnych leków jest na 21 miejscu na 37 państw członkowskich. Barierą w dostępie do nowych leków jest także fakt, że aż 78 proc. z nich jest refundowanych jedynie dla ograniczonej grupy pacjentów a średni czas oczekiwania na refundację od czasu zarejestrowania leku jest jednym z najdłuższych w Europie i wynosi 827 dni, co daje Polsce 4 wynik od końca. Natomiast raport Access Gap, który bada dostępność innowacyjnych terapii w krajach Grupy Wyszehradzkiej wskazuje, że w tym roku ogólny wskaźnik dla Polski nieco się poprawił z 42 na 53 pkt. w 100 punktowej skali. Liderem pozostają Czechy, w tyle są Węgry.

Byliniak wskazuje, że wyrównywanie luk w dostępie do innowacyjnych terapii zależy od wielu czynników: poziomu finansowania, sprawności procedur refundacyjnych i dalszych kierunków polityki lekowej państwa.

– Przed nami wiele wyzwań, które będą miały na to duży wpływ. Mamy nadzieję, że wdrożenie nowelizacji ustawy refundacyjnej będzie przebiegało w drodze dialogu tak, aby wszystkie strony procesu refundacyjnego mogły opierać się na jednoznacznych interpretacjach przepisów i korygować je tak, aby nie dochodziło do opóźnień w refundacji leków, na które czekają pacjenci. Kolejnym z wyzwań jest sprawne wdrożenie tzw. wspólnego HTA, które również może wpływać na opóźnienia. Trwa także proces legislacyjny pierwszej od 20 lat reformy prawa farmaceutycznego UE, który zdecyduje m.in. o tym czy rozwój innowacyjnych leków w Europie przyspieszy czy zostanie zahamowany. Wszystkie te czynniki ostatecznie zdecydują o tym jak szybko będziemy wyrównywać luki w dostępie do innowacyjnych terapii i jak szybko trafią one do polskich pacjentów- komentuje.

Jakie zmiany wychwycił Polski Radar Refundacyjny?

Działający od końca maja br. Polski Radar Refundacyjny odnotował zmiany jakie wprowadzono w sumie 3 listami refundacyjnymi, na których znalazło się łącznie 33 innowacyjne terapie refundowane po raz pierwszy lub w nowym wskazaniu.

Zmiany obowiązujące od 1 lipca br., zgodnie z obowiązującym obwieszczeniem Ministra Zdrowia.

• 11 innowacyjnych technologii lekowych refundowanych po raz pierwszy lub w nowym wskazaniu.

W tym:

• 5 nowych refundowanych innowacyjnych technologii lekowych w porównaniu z obwieszczeniem majowym w 4 obszarach terapeutycznych: onkologia, choroby rzadkie onkologiczne, choroby cywilizacyjne i przewlekłe/powszechne.
• 6 innowacyjnych technologii lekowych będzie refundowanych w nowym wskazaniu w 6 obszarach terapeutycznych: onkologia, choroby rzadkie onkologiczne, choroby rzadkie nieonkologiczne, choroby cywilizacyjne, reumatologia, choroby przewlekłe.

Zmiany obowiązujące od 1 września br., zgodnie z obowiązującym obwieszczeniem Ministra Zdrowia:

• 14 innowacyjnych technologii lekowych objętych refundacją po raz pierwszy lub w nowym wskazaniu w 4 obszarach terapeutycznych – onkologia, choroby rzadkie onkologiczne, choroby rzadkie nieonkologiczne, choroby powszechne (cywilizacyjne)

W tym:

• 9 innowacyjnych technologii lekowych objętych refundacją po raz pierwszy, w tym jedna w dwóch wskazaniach
• 5 technologii lekowych uzyskało refundację w nowych wskazaniach m.in. w leczeniu raka nerki, w leczeniu raka żołądka i w leczeniu raka połączenia żołądkowo-przełykowego.

Planowane zmiany w projekcie listy refundacyjnej, która będzie obowiązywała od 1 listopada.

• 8 innowacyjnych technologii lekowych objętych refundacją po raz pierwszy lub w nowym wskazaniu.

W tym:

• 6 innowacyjnych technologii lekowych objętych refundacją po raz pierwszy,
• 2 technologie lekowe uzyskało refundację w nowych wskazaniach

Szczegóły:

• 1 nowa terapia w leczeniu raka piersi
• 1 nowa terapia w leczeniu przewlekłej białaczki szpikowej,
• 2 nowe terapie w leczeniu raka uroterialnego, w tym jedna z Funduszu Medycznego (lista Technologii o wysokim stopniu innowacyjności)
• 1 nowa terapia dla pacjentów z guzami litymi z fuzją genu receptorowego kinazy tyrozynowej dla neutrofin (NRTK)

Leki nieonkologiczne

• 2 nowe terapie w leczeniu pacjentów z atopowym zapaleniem skóry
• pierwsza terapia dla dzieci z rozpoznaną hipofosfatemią sprzężoną z chromosomem X (choroba rzadka).

PRZECZYTAJ TAKŻE: Listopadowa lista refundacyjna - jest ostateczna wersja [PODSUMOWANIE]