Coraz więcej państw zaostrza walkę z nikotynizmem. Nowa Zelandia w czołówce najsurowszych zakazów

W najnowszym raporcie o globalnej epidemii tytoniowej Światowa Organizacja Zdrowia informuje, że 5,6 miliarda ludzi jest objęta przynajmniej jednym rodzajem działań antytytoniowych. Od 2007 r. roku liczba państw stosujących przynajmniej jeden środek ochrony ludności przed paleniem wzrosła z 44 do 151, natomiast krajów stosujących dwa lub więcej środków zwiększyła się aż dziesięciokrotnie, z 11 do 107 państw. Najwięcej konsumentów papierosów mieszka w Chinach - ocenia się, że pali tam aż 300 milionów osób.

Przepisy antynikotynowe na świecie. Nowa Zelandia w czołówce najsurowszych zakazów

Królestwo Bhutanu w 2004 roku jako jedyny kraj wprowadziło kompletny zakaz uprawy, zbioru, produkcji i sprzedaży produktów tytoniowych. Zakaz ten został jednak znacząco złagodzony w 2021 roku, by ograniczyć przemyt papierosów z zza granicy.

Przepisy w Nowej Zelandii są bardziej restrykcyjne, ponieważ Nowozelandczycy urodzeni po 1 stycznia 2009 roku nie będą mogli kupować papierosów przez całe swoje życie. Naruszenie zakazu sprzedaży papierosów ma grozić grzywną do ok. 95 tys. dolarów amerykańskich. Prawo przewiduje również ograniczenie liczby sprzedawców z licencją na handel papierosami o 90 proc. do końca 2023 roku.

W Australii postanowiono, że e-papierosy będą mogły być sprzedawane tylko w aptekach, przy czym dotyczy to także wkładów, które nie zawierają nikotyny. Władze powiadomiły też, że nie wolno będzie sprzedawać elektronicznych papierosów o smakach, kolorach i kształtach pociągających dla najmłodszych klientów. Zgodnie z nowym prawem e-papierosy będą miały jednolite, pozbawione barw opakowanie, a zawartość nikotyny będzie zmniejszona. Od 2011 roku ograniczenia dotyczące opakowań objęły tradycyjne papierosy - paczki mają być pozbawione znaków firmowych czy zachęcających grafik.

Kanadyjski rząd za cel postawił sobie zmniejszenie odsetka palaczy do 5 proc. w 2035 r. W 1998 r. paliło jeszcze 28 proc., aktualnie 13 proc. Kanadyjczyków pali papierosy - co roku, według ocen ekspertów, przedwcześnie umiera 48 tys. osób z powodu chorób spowodowanych paleniem tytoniu. Jakie jeszcze zmiany czekają Kanadyjczyków? Otóż rząd zmodyfikował prawo, by ostrzeżenia znajdowały się na każdym papierosie, na cygarach z filtrem i gilzach do papierosów, ponieważ drastyczne zdjęcia zamieszczane od 2011 r. na paczkach papierosów spowszedniały.

Przepisy antynikotynowe w Europie. Szwecja z szansą na społeczeństwo „wolne od dymu papierosowego”

Wśród krajów europejskich to Szwecja ma największe szanse na najszybsze osiągnięcie stanu, który według definicji WHO określa społeczeństwo „wolne od dymu papierosowego”. Oznacza to, że tytoń paliłoby mniej niż 5 proc. osób powyżej 16. roku życia. W listopadzie 2022 r. palacze w Szwecji stanowili zaledwie 5,6 proc. społeczeństwa, a piętnaście lat wcześniej było ich 15 proc. Szwecja, w której opodatkowanie papierosów mieści się w unijnej średniej, przyjęła własną strategię ograniczenia zgonów z powodu palenia tytoniu. Dziś jest ich o 44 proc. mniej od średniej Unii Europejskiej. Według danych WHO Szwecja w 2020 r. miała najniższy wystandaryzowany wskaźnik umieralności z powodu nowotworów wśród państw europejskich.

Rząd Holandii dąży do tego, by Holendrzy byli wolni od dymu tytoniowego w 2040 r. Od pewnego czasu systematycznie wzrasta akcyza na wyroby tytoniowe - po ostatniej podwyżce w kwietniu cena paczki wzrosła do ok. 8 euro. W ubiegłym roku zlikwidowano również wszystkie automaty do sprzedaży papierosów, a od 1 lipca zakup wyrobów tytoniowych przez internet lub telefon został zakazany. Od lipca 2024 r. papierosów nie będzie można już kupić w supermarketach oraz lokalach gastronomicznych. Docelowo od 2032 r. papierosy będzie można kupić jedynie w specjalistycznych sklepach.

We Włoszech pali nadal około 24 procent ludności. Włoski Rząd chce, by zgodnie z Europejskim Planem Walki z Rakiem do 2040 roku odsetek ten spadł do 5 proc. Zapowiedziano wprowadzenie zakazu palenia zarówno tradycyjnych, jak i elektronicznych papierosów - nawet na otwartej przestrzeni - w obecności dzieci i kobiet w ciąży, oraz zakaz tworzenia sal dla palaczy w zamkniętych lokalach. Podczas wystąpienia przed komisją parlamentarną w styczniu br. minister zdrowia przekonywał, że "interesy ekonomiczne nie mogą przeważać nad zdrowiem".

W Hiszpanii na początku roku wprowadzono zasadę obciążania firm tytoniowych kosztami sprzątania milionów niedopałków papierosów z ulic i chodników. Argumentu niezanieczyszczania środowiska używano również przy wprowadzaniu lokalnych zakazów palenia na plażach. W Barcelonie od zeszłorocznego lata zakaz obowiązuje na wszystkich 10 plażach, a grzywna za jego złamanie wynosi 30 euro. Jednak na plażach na wyspach, gdzie wprowadzono zakazy palenia, kara może wynosić aż 2 tys. euro.

Ekspertka: jedynie ok. 20 proc. przypadków raka płuca rozpoznawanych jest w początkowych stadiach choroby