Dodatek za wysługę

Tak brzmi list od czytelnika:
"Przez 25 lat pracowałem jako lekarz w tym samym szpitalu (kiedyś ZOZ, obecnie SP ZOZ). W tym roku podjąłem pracę w innym szpitalu (też SP ZOZ) po wygraniu konkursu na stanowisko ordynatora. Poinformowano mnie, że otrzymam 12,5 proc. dodatku za wysługę lat, czyli 0,5 proc. za 1 rok dotychczasowej pracy, ponieważ związki zawodowe przyjęły, że taką stawkę otrzymuje pracownik przychodzący do pracy z innej placówki służby zdrowia. Koleżanka, która jest prawnikiem, oświadczyła, że ustalenia przyjęte przez związki zawodowe nie mogą być krzywdzące dla pracowników przychodzących z innej placówki i nie mogą być nadrzędne w stosunku do przepisów kodeksu pracy czy rozporządzenia w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej. Czy ma rację?" - pyta czytelnik.

Dodatek za wysługę lat nie jest powszechnym uprawnieniem pracowniczym przysługującym na mocy kodeksu pracy. Należy się tylko tym pracownikom, którzy zostali objęci odpowiednimi przepisami szczególnymi lub przepisami zakładowymi. Jeżeli chodzi o pracowników zatrudnionych w SP ZOZ-ach, to dodatek ten przysługuje im na podstawie przepisów szczególnych ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Art. 62d ust. 1 tej ustawy stanowi, że dodatek za wysługę lat przysługuje po 5 latach pracy w wysokości wynoszącej 5 proc. miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i wzrasta o 1 proc. za każdy dalszy rok pracy, aż do osiągnięcia wysokości 20 proc. Ustawa określa więc wysokość dodatku, lecz nie rozstrzyga tego, jakie okresy wlicza się do lat pracy uprawniających do niego. W tym zakresie odsyła do przepisów o wynagrodzeniu obowiązujących w danym SP ZOZ-ie, czyli do przepisów zawartych w układzie zbiorowym pracy lub regulaminie wynagradzania.

Przepisy zakładowe

Dodatek za wysługę lat nie został w prawie pracy jednoznacznie zdefiniowany. Może być rozumiany wąsko i przyjmować postać swoistej nagrody za lojalność w stosunku do danego zakładu pracy. Opiera się go wówczas wyłącznie na zakładowym stażu pracy. Może być też rozumiany szeroko, jako dodatkowe wynagrodzenie za doświadczenie zawodowe nabyte przez danego pracownika. Wtedy uwzględnia się okresy pracy na danym stanowisku, w danej branży lub po prostu ogólny staż pracy. Możliwe są także rozwiązania pośrednie; wszystko zależy od przepisów, które go ustanawiają.
Rozwiązanie przyjęte przez związki zawodowe w SP ZOZ-ie, w którym czytelnik podjął pracę, nie narusza prawa, ponieważ ustala okresy uprawniające do dodatku za wysługę lat zgodnie z dyspozycją art. 62d ust. 2 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Trudno mu zarzucić, że zaniża przy tym wysokość dodatku w porównaniu do stawki przewidzianej w ustawie, skoro czyni to w stosunku do tych okresów pracy, których mogłoby w ogóle nie uwzględniać. To, że uwzględnia okresy pracy w innej placówce, należy uznać za korzystniejsze dla pracownika od ich pominięcia. Z tego punktu widzenia zróżnicowanie stawek wydaje się dopuszczalne. Nie ma też podstaw do przyjęcia, że takie rozwiązanie jest krzywdzące w świetle zasady równego traktowania pracowników. Art. 18 (3b)§ 2 pkt 4 Kodeksu pracy wyraźnie stanowi, że zasady tej nie narusza ustalanie zasad wynagradzania z uwzględnieniem kryterium stażu pracy.

Inaczej w jednostkach budżetowych

Wskazane przez czytelnika ustalenia dotyczące okresów pracy uprawniających do dodatku za wysługę lat nie naruszają zatem ani kodeksu pracy, ani ustawy o zakładach opieki zdrowotnej. Co do rozporządzenia w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej, to należy zauważyć, że jego przepisy nie mają zastosowania do pracowników SP ZOZ-ów. Przepisy te stosuje się wyłącznie do pracowników zatrudnionych w publicznych ZOZ-ach prowadzonych w formie jednostki budżetowej lub zakładu budżetowego albo utworzonych w celu udzielania świadczeń zdrowotnych pracownikom administracji rządowej lub samorządowej. W odróżnieniu od tych zakładów, SP ZOZ-y są uprawnione do samodzielnego ustalania zasad wynagradzania. Na zakończenie dodam, że powyższe wyjaśnienia mają zastosowanie nie tylko do dodatku za wysługę lat, ale i do pozostałych szczególnych uprawnień pracowników SP ZOZ-ów, tzn. do nagrody jubileuszowej i odprawy emerytalno-rentowej, które przysługują im na analogicznych zasadach.

Podstawa prawna:
1) art. 62a-62d ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
2) § 1 rozporządzenia ministra zdrowia i opieki społecznej z dnia 8 czerwca 1999 r. w sprawie zasad wynagradzania pracowników publicznych zakładów opieki zdrowotnej (Dz.U. nr 52, poz. 543 ze zm.).