Gdzie kończy się władza korporacji zawodowej?

Samorząd aptekarski sprawuje nadzór nad wykonywaniem zawodu farmaceuty. Może karać za postępowanie sprzeczne z etyką zawodową i przepisami dotyczącymi wykonywania zawodu. Farmaceucie przysługuje wówczas prawo do adwokata oraz odwołanie do sądu pracy.

Zapisy kodeksu etyki

Ponieważ przynależność do samorządu aptekarskiego jest obowiązkowa, każdy farmaceuta, jako członek tego samorządu, podlega odpowiedzialności zawodowej przed sądami aptekarskimi. Okręgowe sądy aptekarskie są organami izb aptekarskich, a odwołania od ich orzeczeń rozpatruje Naczelny Sąd Aptekarski. Farmaceuta odpowiada za postępowanie sprzeczne z przepisami prawa oraz zasadami etyki i deontologii zawodowej. Zasady te zostały zawarte w Kodeksie Etyki Aptekarza RP, który jednak nie normuje ich w sposób wyczerpujący.

W przypadkach nieprzewidzianych w kodeksie aptekarz powinien postępować zgodnie z zasadami sformułowanymi w orzecznictwie Naczelnego Sądu Aptekarskiego, w uchwałach organów samorządu oraz z zasadami dobrej praktyki aptekarskiej i dobrym obyczajem aptekarskim. Warto przy tym dodać, że Kodeks Etyki nakłada na farmaceutów obowiązek przestrzegania uchwał organów samorządu aptekarskiego.

Kary sądowe

Obronę przed zarzutami należy podjąć już na etapie postępowania wyjaśniającego, które wszczyna rzecznik odpowiedzialności zawodowej. Obrona może polegać zarówno na odmowie złożenia wyjaśnień oraz udzielenia odpowiedzi na pytania, jak i na składaniu wyjaśnień oraz zgłaszaniu wniosków dowodowych. Farmaceuta może składać wszelkie wyjaśnienia, które uważa za istotne, na każdym etapie postępowania, jednakże wnioski dotyczące przesłuchań świadków, powołania biegłych oraz przeprowadzania innych dowodów powinien zgłaszać w toku postępowania wyjaśniającego. Ponadto przysługuje mu prawo ustanowienia obrońcy z wyboru, którym może być inny członek izby aptekarskiej bądź adwokat.

Sąd aptekarski może orzekać następujące kary: upomnienia, nagany, zawieszenia (od 3 miesięcy do 3 lat) albo pozbawienia prawa wykonywania zawodu. Od orzeczeń sądu I instancji przysługuje odwołanie. Wnosi się je do sądu, który wydał orzeczenie, w terminie 14 dni od daty doręczenia wraz z uzasadnieniem i odpisami dla stron. Sąd przekazuje akta sprawy do Naczelnego Sądu Aptekarskiego albo odmawia przyjęcia odwołania, na co przysługuje zażalenie.

Odwołanie od wyroku

Od orzeczenia Sądu Naczelnego przysługuje prawo wniesienia odwołania do sądu apelacyjnego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych w terminie 14 dni od dnia doręczenia. Jest ono ograniczone tylko do tych przypadków, w których orzeczono kary zawieszenia lub pozbawienia prawa. Takie ograniczenie, jako naruszające zasadę kontroli postępowania dyscyplinarnego, należy jednak uznać za niekonstytucyjne w świetle wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 czerwca 2010 r. (sygn. P 28/09).

Farmaceuci mogą być dyscyplinowani tylko z zachowaniem powyższej procedury i tylko w zakresie spraw związanych z wykonywaniem zawodu. Samorząd nie może wykorzystywać swych uprawnień do innych celów, takich jak ograniczanie liczby aptek bądź zwalczanie konkurencji aptek sieciowych. O takich działaniach należy zawiadamiać Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Podstawa prawna:
1. Art. 45-62 ustawy o izbach aptekarskich.
2. Art. 23a i 45 Kodeksu Etyki Lekarskiej.
3. Rozporządzenie ministra zdrowia z 31 marca 2003 r. w sprawie postępowania w sprawach odpowiedzialności zawodowej farmaceutów (Dz.U. nr 65, poz. 612).