Łagodny rozrost stercza

Na pytanie odpowiada dr n. med. Maciej Zbrzeźniak z Kliniki Urologii CMKP w Warszawie:

Objawy łagodnego rozrostu stercza w jego początkowej fazie dobrze poddają się leczeniu farmakologicznemu. Stosowane leki należą do grupy alfa-blokerów oraz preparatów wpływających na środowisko hormonalne stercza (jak finasteryd) i zwykle są podawane w terapii skojarzonej. Wiemy z doświadczenia, że u osób ze znacząco postępującym procesem rozrostu stercza wydolność takiego leczenia trwa około 4 lat. Bierzemy pod uwagę progresję objawów, a nie samo powiększenie rozmiarów stercza. Stwierdzana ultrasonograficznie zwiększona objętość stercza nie jest sama w sobie chorobą, bo występuje u części mężczyzn w podeszłym wieku, nie powodując jakichkolwiek objawów. Jeżeli objawy pozostają na stałym, niskim poziomie, można kontynuować leczenie zachowawcze. Do monitorowania nasilenia dolegliwości dobrze nadaje się skala IPSS (International Prostatic Symptom Score).
W przypadku gdy pomimo prawidłowego leczenia objawy się nasilą, a szczególnie jeśli pojawi się znaczące zaleganie moczu po mikcji (powyżej 50-100 ml - zaleganie jest dość zmiennym parametrem, stąd tak duży przedział wartości), należy rozważyć w porozumieniu z pacjentem zamianę farmakoterapii na leczenie zabiegowe.
Wyróżniamy względne i bezwzględne wskazania do leczenia chirurgicznego. Do względnych należą współistniejące ze sobą: znaczne nasilenie objawów łagodnego rozrostu stercza (powyżej 15 punktów w skali IPSS), osłabienie tempa przepływu cewkowego poniżej 15 ml/s i zaleganie moczu po mikcji przekraczające 50 ml. Wskazania bezwzględne to: zatrzymanie moczu, nawracające krwawienie ze stercza (krwiomocz), niewydolność nerek wtórna do obecności przeszkody w odpływie moczu, kamica lub uchyłki pęcherza moczowego oraz nawracające zakażenia układu moczowego.
Jeśli u chorego nieleczonego wcześniej farmakologicznie nastąpi zatrzymanie moczu, należy podjąć próbę usunięcia cewnika po wstępnym podawaniu alfa-blokerów przez około 10 dni. Wskazaniem bezwzględnym do zabiegu jest nawrót zatrzymania moczu podczas stosowania leczenia. Objawem, który powinien budzić szczególną czujność jest krwiomocz. Pojawienie się w moczu krwi widocznej gołym okiem, szczególnie gdy towarzyszą jej skrzepy, jest najczęściej spowodowane nowotworem w obrębie dróg moczowych. Oczywiście źródłem krwawienia może być stercz, ale takie rozpoznanie można postawić tylko po wykonaniu rozszerzonej diagnostyki układu moczowego (urografia, ewentualnie tomografia komputerowa) w celu wykluczenia zmian rozrostowych pęcherza, nerki lub moczowodu.
W przypadku wskazań względnych do operacji, często pojawia się pytanie ze strony pacjenta: czy zabieg pomoże, czy będzie skuteczny? Obecnie dysponujemy procedurą, za pomocą której można zmierzyć ciśnienie w pęcherzu podczas mikcji - jest to badanie urodynamiczne. Wysokie wartości ciśnienia mikcyjnego świadczą o istnieniu przeszkody w odpływie moczu z pęcherza. Usunięcie przeszkody podpęcherzowej w trakcie leczenia zabiegowego daje praktycznie pewność ustąpienia objawów łagodnego rozrostu stercza.