Podwyżki 2008

Ustawa o przekazaniu środków finansowych świadczeniodawcom na wzrost wynagrodzeń stanowi, że w kontraktach na 2008 r. kwota zobowiązania bądź stawka kapitacyjna ma zawierać równowartość środków przekazanych na podwyżki w 2007 r. Wyjątek stanowią kontrakty na świadczenia w rodzajach: lecznictwo szpitalne i lecznictwo uzdrowiskowe, ponieważ środki na wzrost wynagrodzeń w tych rodzajach świadczeń zostały dodatkowo podwyższone w październiku br. W ich przypadku kontrakt na 2008 r. ma być zwiększony o równowartość czterokrotności kwoty przekazanej na podwyżki w IV kwartale 2007 r.

"Znaczone" pieniądze

Ustawa nie rozstrzyga kwestii, czy środki na podwyżki mają być wyodrębnione w kwocie zobowiązania. O tym rozstrzygać będą postanowienia kontraktów. Wzory kontraktów na 2008 r., jakie zostały ustalone zarządzeniami prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, przewidują wyodrębnienie z ogólnej kwoty zobowiązania kontraktowego środków na podwyżki i zapisanie ich wysokości w kontrakcie. Środki te mają być - tak jak dotychczas - przekazywane w równych miesięcznych ratach do 5 dnia miesiąca następującego po zakończeniu każdego miesiąca kalendarzowego obowiązywania kontraktu, na podstawie rachunków wystawianych przez śwadczeniodawcę do 25 dnia miesiąca. Wyjątek stanowią kontrakty poz, w których środki na podwyżki nie zostały wyodrębnione w wysokości stawki kapitacyjnej, chociaż są wypłacane na podstawie odrębnych faktur. Ze wzoru kontraktów poz na 2008 r. wynika, że środki te będą wypłacane w ramach faktur wystawianych za realizację świadczeń.
Niewyodrębnienie środków na podwyżki nie oznacza, że można je przeznaczyć na dowolne cele. Kontrola prawidłowego wydatkowania tych środków w roku 2008 i latach następnych pozostaje, zmieniają się natomiast jej zasady. Przede wszystkim zniesiony zostanie obowiązek zwrotu środków niewykorzystanych albo wykorzystanych niezgodnie z przeznaczeniem. Pozostanie tylko obowiązek przeznaczenia otrzymanych środków na wynagrodzenia. Uprawnienia kontrolne zostaną przeniesione z Narodowego Funduszu Zdrowia na Państwową Inspekcję Pracy (PIP). Ta, w razie stwierdzenia uchybień, będzie wydawała nakazy ich usunięcia. Nieprzekazywanie środków na wynagrodzenia będzie ponadto stanowiło wykroczenie, podlegające karze grzywny i ścigane przez PIP. Aby zatem uniknąć niepotrzebnych problemów, należy niewyodrębnione środki na wynagrodzenia wyodrębnić we własnym zakresie.

Kto bez podwyżki?

Kategoria środków niewykorzystanych powinna w praktyce zniknąć już od 1 października br., ponieważ w tym dniu uchylono ograniczenia wzrostu wynagrodzeń, jakie zostały przewidziane w art. 5 ust. 10 ustawy. Środki, które z powodu tych ograniczeń nie mogły być dotąd wykorzystane, mogą obecnie zostać przeznaczone na dalszy wzrost wynagrodzeń, przekraczający 40 proc. oraz na wynagrodzenia osób zatrudnionych po II kwartale 2006 r. Wprawdzie zezwolenie na takie wykorzystanie środków zostało wyraźnie zapisane dopiero odnośnie do środków przekazanych w roku 2008 r., lecz samo zniesienie ograniczeń daje świadczeniodawcom swobodę w tym zakresie już w IV kwartale 2007 r. Jedynym ograniczeniem pozostaje zastrzeżenie wyrażone w art. 5 ust. 2 ustawy, zgodnie z którym ustawy nie stosuje się do osób, których wynagrodzenie odpowiada kwocie co najmniej siedmiokrotności przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w poprzednim kwartale, ogłaszanego przez prezesa Głównego Urzędu Statystycznego dla celów emerytalnych. Obecnie limit ten wynosi 18 923,87 zł i, według mnie, zmienia się co kwartał.

Koniec z dodatkami

Obowiązek wliczenia podwyżki do wynagrodzenia zasadniczego dotyczy środków finansowych przekazanych w 2008 r. Wynika to stąd, że ustanawiający go przepis art. 10d ust. 2 znajduje się w rozdziale 3 ustawy, zatytułowanym: "Zasady przekazania środków finansowych w 2008 r.". Obowiązek ten pojawi się więc wtedy, gdy świadczeniodawca uzyska pierwsze środki finansowe na podwyżki w ramach kontraktu zawartego na 2008 r. Zniesienie ograniczenia z art. 5 ust. 10 pozwala na swobodniejsze podwyższenie wynagrodzeń zasadniczych, bez obawy, że skutki tych podwyżek spowodują wzrost wynagrodzeń powyżej 40 proc.
Uwaga! Jeżeli wzrost składników i pochodnych od podwyższonych wynagrodzeń zasadniczych przekroczy środki przyznane na podwyżki, to przekroczenie to będzie musiało zostać sfinansowane ze środków własnych.
Środki na podwyżki mogą być wykorzystane zarówno na podwyższenie wynagrodzeń pracowników, jak i na podwyższenie wynagrodzeń zleceniobiorców. Różnica polega na tym, że wynagrodzenia mogą być podwyższone wszystkim pracownikom, także technicznym, gospodarczym, obsługi i administracyjnym, natomiast zleceniobiorcom tylko tym, którzy udzielają świadczeń opieki zdrowotnej. W przypadku zatrudnienia lekarza po II kwartale 2006 r. podwyżka może zostać udzielona już po 1 października 2007 r., bez względu na formę zatrudnienia. Nie ma też przeszkód, aby otrzymał ją zatrudniony na etacie od stycznia 2008 r., pod warunkiem, że będzie to podwyżka wynagrodzenia zasadniczego.
Wątpliwości może jedynie budzić kwestia, czy całe wynagrodzenie osoby zatrudnionej w 2008 r. może zostać sfinansowane ze środków na podwyżki. Zwracam uwagę na różnicę w brzmieniu przepisów, które środki przekazywane w 2006 i 2007 r. nakazywały przeznaczyć na wzrost wynagrodzeń (art. 5 ust. 1 ustawy), podczas gdy w 2008 r. nakazują przeznaczyć je na wynagrodzenia (art. 10d ust. 1 i 2 ustawy). Różnica ta zdaje się wskazywać na to, że w 2008 r. środki te mogłyby zostać wykorzystane na pokrycie wynagrodzeń osób nowo zatrudnionych. Przeciwko takiej interpretacji przemawia jednak tytuł ustawy. Dlatego najbezpieczniej jest zatrudniać pracowników finansując ich wynagrodzenie ze środków własnych, a następnie udzielać im podwyżek ze środków NFZ.

Podstawa prawna:
1) ustawa z 22 lipca 2006 r. o przekazaniu środków finansowych na wzrost wynagrodzeń (Dz.U. nr 149, poz. 1076, zm. Dz.U. z 2007 r. nr 64, poz. 430, nr 181, poz. 1290),
2) komunikat prezesa Głównego Urzędu Statystycznego z 12 listopada 2007 r. w sprawie przeciętnego wynagrodzenia w trzecim kwartale 2007 r. (M.P. nr 85, poz. 920).