MZ: nie ma zamkniętego katalogu wskazań do aborcji, gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety

Na stronie Rzecznika Praw Obywatelskich została opublikowana odpowiedź Ministerstwa Zdrowia na pismo dotyczące trudności w dostępie do legalnych zabiegów przerywania ciąży, z jakimi mierzą się kobiety, dla których ciąża stanowi zagrożenie dla zdrowia psychicznego. Zgodnie z prawem, aborcja jest dopuszczalna m.in. wtedy, gdy „ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej".

Trudności w interpretacji obowiązujących przepisów dot. przerywania ciąży

Problem ten RPO sygnalizował w wystąpieniu do Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego w Białymstoku w związku z odmową wykonania zabiegu terminacji ciąży u pacjentki, która miała dwie opinie wydane przez lekarzy psychiatrów potwierdzające, że donoszenie ciąży stanowi poważne zagrożenie dla jej zdrowia.

Z odpowiedzi wynikało, że szpital dostrzegał trudności w interpretacji obowiązujących przepisów i widział potrzebę zwrócenia się do konsultanta wojewódzkiego ds. ginekologii i położnictwa w celu określenia, jakie przesłanki medyczne mogą uzasadniać terminację ciąży po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 22 października 2020 r. (sygn. akt K 1/20).

“Wskazuje to, że istnieje potrzeba upowszechnienia wiedzy wśród personelu medycznego o przesłankach pozwalających na skorzystanie przez kobietę z zabiegu legalnej aborcji. Ma to bowiem kluczowe znaczenie dla poszanowania praw pacjentek i zapewnienia im efektywnego dostępu do zabiegów terminacji ciąży” - stwierdził RPO.

Rzecznik podkreśla, że choć po wyroku TK w Polsce nie jest dopuszczalna terminacja ciąży z powołaniem się na tzw. przesłankę embriopatologiczną, to wciąż zgodne z prawem jest wykonywanie aborcji w sytuacji zagrożenia życia i zdrowia pacjentki. Wynika to z art. 4a ust. 1 pkt 1 ustawy. Trudno zatem zaakceptować pogląd, zgodnie z którym zagrożenie dla zdrowia psychicznego matki w żadnym przypadku, niezależnie od okoliczności, nie może zostać uznane za stanowiące zagrożenie dla zdrowia kobiety uzasadniające legalne przerwanie ciąży. Takie stwierdzenie byłoby niezgodne z jednoznacznym brzmieniem ustawy.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Czy stan psychiczny kobiety może być wskazaniem do terminacji ciąży?

Odpowiedź MZ: nie został określony zamknięty katalog wskazań do przerwania ciąży

W odpowiedzi wiceminister Waldemar Kraska zaznaczył, że decyzja o tym, czy wystąpiło zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej uzasadniające przerwanie ciąży, jest i może być podejmowana wyłącznie przez lekarza w odniesieniu do konkretnego przypadku.

"Nie został określony zamknięty katalog wskazań do przerwania ciąży w przypadku, gdy ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety ciężarnej" – przekazał.

Dodał, że przepis ustawy nie determinuje, jakiego obszaru zdrowia wyżej wymienione zagrożenie ma dotyczyć oraz że obowiązujące regulacje nie ograniczają również specjalności lekarza stwierdzającego wystąpienie okoliczności wskazujących, że ciąża stanowi zagrożenie dla życia lub zdrowia kobiety ciężarnej.

"W ich świetle okoliczność tę może bowiem stwierdzić lekarz posiadający tytuł specjalisty w zakresie medycyny właściwej ze względu na rodzaj choroby kobiety ciężarnej" – zaznaczył Kraska.

Przypomniał także, że minister zdrowia powołał zespół do spraw opracowania wytycznych dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z zakończeniem ciąży. Zespół ten ma opracować wytyczne dla podmiotów leczniczych w zakresie procedur związanych z przerywaniem ciąży w przypadkach stwierdzenia wystąpienia przesłanek, o których mowa w art. 4a ustawy o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Po zakończeniu prac zespołu - w oparciu o sporządzone wytyczne - planowane jest przeprowadzenie szkoleń dla wszystkich placówek szpitalnych z oddziałami ginekologiczno-położniczymi.

Szkolenia te będą przeprowadzone przez Rzecznika Praw Pacjenta we współpracy z konsultantem krajowym w dziedzinie ginekologii i położnictwa, który jest przewodniczącym Zespołu.

ZOBACZ TAKŻE: Minister zdrowia powołał zespół, który opracuje wytyczne związane z zakończeniem ciąży