NFZ opublikował końcowy raport z pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej

– Mam wrażenie, że to najbardziej tajemniczy dokument w ochronie zdrowia. Publikacja raportu oraz dyskusja nad uzyskanymi wynikami jest konieczna, by uniknąć w przyszłości błędów lub też wzmocnić te rozwiązania, które są efektywne - mówiła niedawno o podsumowaniu pilotażu KSO Dorota Korycińska, prezes Ogólnopolskiej Federacji Onkologicznej, pytana przez nas o najważniejsze wyzwania, jakie zdaniem organizacji pacjenckich stoją przed nową minister zdrowia.

PRZECZYTAJ TAKŻE: Dorota Korycińska: pacjenci oczekują sprawczości od nowej minister zdrowia, ich potrzeby nie zmieniają się od lat

Dokument “Raport końcowy Narodowego Funduszu Zdrowia z programu pilotażowego opieki nad świadczeniobiorcą w ramach sieci onkologicznej” ujrzał w końcu światło dzienne i w wersji elektronicznej został opublikowany na stronie NFZ.

Cele pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej

W ramach programu pilotażowego testowana i oceniana była zasadność oraz skuteczność funkcjonowania modelu, opartego na sieci ośrodków onkologicznych. W skład sieci weszły: wojewódzki ośrodek koordynujący oraz ośrodki współpracujące I i II poziomu referencyjności na terenie województwa dolnośląskiego, świętokrzyskiego, pomorskiego i podlaskiego oraz współpracujący uniwersytecki ośrodek kliniczny na terenie województwa podlaskiego. Zadaniem ośrodków było zapewnienie kompleksowej i skoordynowanej opieki onkologicznej w pięciu typach nowotworów złośliwych, o największej częstości zachorowań i zgonów w Polsce tj.: gruczołu krokowego, jajnika, jelita grubego, piersi lub płuca.

W raporcie zaznaczono, że zaproponowany w pilotażu system jednolitej sprawozdawczości onkologicznej został wprowadzony w Polsce po raz pierwszy i był stosowany poprzez narzędzie informatyczne – platformę danych, pozwalającą na gromadzenie danych statystyczno-medycznych. W pilotażu wprowadzono rozwiązania mające wystandaryzować postępowanie diagnostyczne, poprawić koordynację i jakość procesu diagnostyczno-terapeutycznego, poprzez wprowadzenie jednolitego systemu monitorowania jakości oraz oceny satysfakcji pacjenta.

Pilotaż KSO objął blisko 36 tys. pacjentów

Narodowy Fundusz Zdrowia realizował pilotaż od lutego 2019 roku - na terenie województwa dolnośląskiego i świętokrzyskiego. W ramach zaplanowanego rozszerzenia, od grudnia 2019 r. - pilotaż objął województwo podlaskie, a od 1 kwietnia 2020 r. - województwo pomorskie. W celu zapewnienia ciągłości kompleksowej opieki nad pacjentami onkologicznymi objętymi programem, do czasu wejścia w życie ustawy o Krajowej Sieci Onkologicznej, planowany termin zakończenia programu z 31 grudnia 2021 roku został przedłużony do 31 grudnia 2022 r. a następnie do 31 marca 2023 r.

Łączna liczba pacjentów z unikatowym PESEL z wszystkich ośrodków biorących udział w pilotażu, dla których sprawozdano i rozliczono świadczenia w ramach pilotażu wynosi 35 860, a łączna wartość rozliczonych świadczeń wynosi 660 004 899,44 zł.

Udana standaryzacja postępowania diagnostyczno-terapeutycznego

“Zastosowany model opieki onkologicznej należy ocenić pozytywnie pod kątem wystandaryzowania różnych etapów i elementów opieki nad pacjentem“ - czytamy w podsumowaniu pilotażu.

Dla realizacji celów pilotażu wykorzystano następujące narzędzia:

• standaryzację rejestracji pacjenta na wizytę u onkologa,
• standaryzację raportowania klasyfikacji TNM (stopnia zaawansowania klinicznego),
• standaryzację koordynacji i roli koordynatora pacjenta onkologicznego,
• standaryzację raportów histopatologicznych, tj. opisów badania histopatologicznego/patologicznego/patomorfologicznego, np. badania z biopsji lub po zabiegu operacyjnym,
• standaryzację raportów radiologicznych, tj. opisów badań obrazowych np. badania tomografii komputerowej TK lub rezonansu magnetycznego MR,
• uruchomienie system monitorowania jakości opartego o wskaźniki i mierniki opieki onkologicznej,
• standaryzację wywiadu pod kątem czynników ryzyka zachorowania na nowotwory oraz repozytorium pierwszych objawów chorób nowotworowych – tzw. ankiety profilaktyczne,
• standaryzację oceny satysfakcji pacjenta – tzw. ankiety satysfakcji,
• standaryzację ścieżek pacjenta.

Wypracowana w ramach pilotażu dokumentacja opierała się na polskich i międzynarodowych wytycznych, z uwzględnieniem specyfiki polskiego systemu opieki zdrowotnej, dzięki czemu ma charakter uniwersalny i umożliwia implementację w innych województwach.

Kluczowe powołanie ośrodka koordynującego i ważna rola koordynatorów

Jak czytamy dalej w raporcie, z przeprowadzonej analizy wynika, że kluczowym czynnikiem powodzenia we wdrożeniu kompleksowej i koordynowanej opieki onkologicznej na obszarze danego regionu jest powołanie ośrodka koordynującego jako instytucji odpowiedzialnej za planowanie i zarządzanie strategiczne dla realizacji założonych celów.

Wśród pozytywnie ocenianych elementów pilotażu wyróżniono koordynatorów pacjentów onkologicznych, którzy – jak wynika z doświadczenia uczestników pilotażu – dzięki nowym, znacznie szerszym kompetencjom stanowią fundament koordynowanej opieki onkologicznej.

Koordynator w ramach sieci onkologicznej zyskał znaczenie na dwóch poziomach koordynacji:

1. poziomej – w ramach jednego podmiotu leczniczego, wspierając pacjenta już od etapu diagnostyki aż do obserwacji po leczeniu,

2. pionowej – w ramach całego województwa, wspierając pacjenta w realizacji diagnostyki i terapii w różnych podmiotach leczniczych realizujących różne etapy opieki.

W pilotażu uregulowano także pracę konsyliów interdyscyplinarnych – zarówno w zakresie przygotowania niezbędnej dokumentacji, jak i w zakresie wsparcia ośrodków o niższej referencyjności w organizacji konsyliów w pełnym składzie.

W ramach pilotażu opracowano koncepcję i wdrożono pierwszy w Polsce system monitorowania jakości opieki onkologicznej. Jak podkreślono w raporcie, system ten jest jedynym tak szczegółowym rejestrem zawierającym dane o pięciu nowotworach włączonych do pilotażu, umożliwiającym analizę mierników i wskaźników jakości opieki onkologicznej.

Bariery we wprowadzaniu nowego modelu opieki

Dzięki doświadczeniom zebranym podczas realizacji pilotażu określono również bariery w skutecznym wprowadzaniu nowego modelu opieki. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim:

• brak centralnych, wystandaryzowanych narzędzi do agregacji i zbierania danych, niezbędnych do wyliczenia mierników i wskaźników, konieczne było wytworzenie wewnętrznych zasad zbierania danych
• zbyt ogólne sformułowanie mierników i wskaźników na poziomie rozporządzenia MZ, konieczne było samodzielne opracowanie przez WOK zasad ich wyliczania poprzez stworzenie kart mierników (definicji każdego licznika i mianownika),
• konieczność wytworzenia dodatkowych danych statystyczno-klinicznych w systemach HIS (Hospital Information System), które były niezbędne do wyliczenia mierników i wskaźników,
• wymagająca poprawy współpraca ze strony wszystkich podmiotów uczestniczących w pilotażu, w szczególności w zakresie raportowania danych do wspólnego systemu monitorowania jakości.

Mierniki jakości opieki onkologicznej należy wprowadzać etapami

W ocenie uczestników pilotażu, ważnym wnioskiem z pilotażu, który powinien wpłynąć na organizację nowego systemu opieki onkologicznej, jest konieczność wprowadzania mierników stopniowo oraz różnicowanie ich liczby w zależności od poziomu referencyjnego ośrodka.

“Wprowadzanie mierników i wskaźników jakości opieki onkologicznej etapami pozwoli na stopniowe przystosowywanie się placówek medycznych do raportowania danych, a także umożliwi Narodowemu Funduszowi Zdrowia sukcesywną analizę i ocenę spływających danych” - czytamy w podsumowaniu pilotażu.

Szczegółowa analiza mierników i ich ocena porównawcza została przedstawiona w formie załączników do niniejszego raportu i obejmuje tabele:

• porównawcze w perspektywie rok do roku,
• z danymi narastającymi,
• z ankietami profilaktyki nowotworów złośliwych,
• ze wskaźnikami realizacji,
• z liczbą pacjentów w pilotażu, z podziałem na województwa biorące udział w pilotażu oraz ośrodki onkologiczne tj. WOK, ośrodki współpracujące I poziomu, ośrodki współpracujące II poziomu.

“Należy mieć na uwadze, że pilotaż w swoich założeniach nie obejmował wszystkich pacjentów diagnozowanych i leczonych w danym ośrodku, a jedynie wycinek populacji pacjentów, od których uzyskano zgodę na udział w pilotażu, zatem przedstawione dane nie mogą być podstawą oceny danego ośrodka” - zaznaczono w raporcie.

Cały raport z załącznikami dostępny jest pod adresem https://www.nfz.gov.pl/o-nfz/programy-i-projekty/programy/program-pilotazowy-siec-onkologiczna/

PRZECZYTAJ TAKŻE: Prof. Rutkowski: wkrótce specjalny zespół będzie oceniał wskaźniki i mierniki jakości w opiece onkologicznej